دلنواز و خوشدل

خدایا عاشقان را با غمِ عشق آشنا کن ز غمهای دگر غیر از غمِ عشقت رها کن
(قیصرِ امین‌پور)
عباس خوشدل (آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازنده فلوت)؛ خالق آثار جاودانه‌ای چون: نیلوفرانه ۱و۲، صدایم کن، شبان عاشق و…؛ از معدود آهنگسازانی است که در حیطه موسیقی ایرانی از بافت چند صدایی (polyphonic) در تصنیف آثار خود استفاده کرده است.
وی علاوه براینکه به اجرای رپرتوار موسیقی کلاسیک ایران با ساز فلوت تسلط داشته و به عنوان سولیست (soloist) در ارکسترها حضور داشته، در پی فراگیری مهارت‌ها و تکنیک‌های غربی نوازندگی فلوت، با موسیقی مغرب زمین نیز آشنا شده و از برخی ساختارهای تکنیکیِ فراگیرِ موسیقی غربی که در موسیقی ایرانی قابل استفاده بوده‌اند نیز در آفرینش آثار هنری خویش بهره برده است؛ البته آنگونه که عطر و بوی دل‌انگیز موسیقی با شکوه ایرانی، با تمام ویژگی‌های خاص سیستم مدال (modal)آن، در آثار وی به خوبی به مشام می‌رسد.
طبع لطیف، ذوق سرشار و کم‌نظیر، مایه هنری منحصربه‌فرد و دانش جامع او سبب شده تا در خلق ملودی‌‌های ناب و درخشان به عنوان هسته و درونمایه اثر موسیقایی، استفاده از فواصل متنوع، بدیع و مطبوع ذائقه ایرانی، گسترش عبارت‌های موسیقایی (development of musical phrases)، انتخاب ریتم (rhythm) و هارمونی (harmony) مناسب برای ملودی، درک ارکان شعری، شناسایی دقیق محدوده صوتی خواننده (range of the voice) نحوه استفاده از ارکستر و سازبندی(orchestration) متناسب با فضای معنوی- موسیقایی اثر، روشی منحصربه‌فرد داشته باشد؛ و برخورداری یک اثر هنری از شیوه‌‌های شخصی، در واقع برخورداری از نشانه‌‌هایی است که می‌توان به واسطه آن، مسیر عبورِ نوعی تفکر یا نگرش خاص را تشخیص داد.
در آثار عباس خوشدل، وقتی اجرای ملودی‌ها بر عهده سازهای ایرانی گذاشته شده است، عموما یا طنین و شیوه‌اش ویژه صدای آن ساز مدنظر بوده یا قابلیت این سازها در اجرای فواصل (intervals) و حالت‌های خاص موسیقی ایرانی. و این در حالی است که در آثار یک صدایی (monophony) هدف از به‌کارگیری سازهای ایرانی، اغلب ایجاد حجم صوتی بیشتر و همچنین رنگ‌آمیزی یک ملودی واحد- البته به منظور جلوگیری از یکنواختی- است.
در چند اثر نخست عباس خوشدل که تاکنون منتشر شده؛ شعر‌ها با توجه عمیق و جدی به فضای موسیقایی تصانیف و در جهت برقراری هرچه بیشتر ارتباط با شنونده سروده شده و پیوند شعر و موسیقی در آن به عالی‌ترین شکل ممکن صورت گرفته است.
گذشته از ویژگی‌های فنی و تکنیکی این آثار-که البته در اینجا مجال پرداختن به آن نیست- مهم‌تر از همه، اساس نگرش وی به موسیقی و رسالت آن است؛ که همانا بخشیدن تعالی به روح مردم و همچنین تغییر برخی دیدگاه‌‌هایی است که با هرگونه‌ای از موسیقی مخالفت می‌کنند. ساخته‌‌های خوشدل ضمن داشتن استخوان‌بندی محکم؛ [چه از لحاظ ریشه‌دار بودن و چه از لحاظ تکنیک‌های آهنگسازی«composition»]، حامل پیامی است برای تقویت گرایش‌های روحانی و معنوی مردم.
استقبال بی‌سابقه و عمومی مردم ایران از آثاری که با آهنگسازی عباس خوشدل و صدای پرتوان علیرضا افتخاری به جامعه موسیقی عرضه شده، به‌خودی خود موید این مطلب است که موسیقی؛ به عنوان غذای روح انسان‌ها اگر از سلامت لازم برخوردار باشد، مردم جامعه از هر قشری که باشند، از آن تغذیه خواهند کرد. باشد تا با حمایت مسوولان امر، هنرمندان در آفرینش و مردم در شناخت آثار فاخر هنری بیش از پیش همت کنند.

مهدی محمدنژاد

منبع : روزنامه کارگزاران