یکشنبه, ۲۰ آبان, ۱۴۰۳ / 10 November, 2024
مجله ویستا

رد شبهه تحریف قرآن


رد شبهه تحریف قرآن
ستایش پروردگاری را سزد که با فروغ جاودانه قرآن کریم که جداکننده حق از باطل و محق از مبطل و نیک از بد است، ما را در مواضع گمراهی به شاهراه مستقیم حقیقت رهنمون شد و درود بی پایان نثار روح پاک فرستاده اش که چه زیبا کلام رب الارباب را دریافت و ابلاغ کرد.
احتمال تحریف کتب آسمانی از جمله مقولاتی است که دین شناسان به آن پرداخته اند. دانشمندان مسلمان اغلب کتاب های آسمانی پیش از قرآن را مصون از تحریف ندانسته، آنها را مطابق نسخه اصلی نمی دانند اما عقیده ایشان درباره قرآن، متفاوت است. اغلب مسلمانان قرآن را مصون از هرگونه تحریف می دانند البته بعید نیست که نسبت تحریف و دگرگونی به قرآن، از طرف برخی افراد ناآشنا به علوم قرآنی مطرح شود و البته آن افراد هم نظراتشان در مورد تحریف متفاوت است. گروهی بر این باورند که الفاظ و واژه های قرآنی در معنای نزدیک به یکدیگر آورده شده و همان لفظی که در اصل وحی بوده، در متن فعلی به کار نرفته، برخی قائلند به این که بعضی سوره ها (حمد و یوسف) جزو قرآن نبوده و بعدا اضافه شده و گروه سوم معتقد به وجود اعمال سلیقه در قرآن شده اند.
در زمان پیامبر (ص) گروهی از مخالفان قرآن را به این که کلام خدا نیست، محمد (ص) قرآن را خودش نوشته، او قرآن را از نوشته های مسیحیان و یهودیان رونویسی کرده، بیگانگان به او کمک کرده اند، قرآن نوعی جادو است، او در قرآن دخل و تصرف کرده، او تنها یک شاعر زیرک است، نسبت می دادند که شاید ذهن افراد را در وهله اول شنیدن، مجذوب می کرد و به فکر وا می داشتند.
برخی نسبت ها از زمان اختلاف صاحبان مصحف های اولیه شروع شد و تا زمان یکی ساختن مصاحف در زمان عثمان ادامه داشت. در این میان بعضی از صحابه و تابعین در مورد نحوه نگارش قرآن و قرائت هایش، نظریات متفاوتی داشتند. از خلال این گفت وگوها و برخوردها، روایات و حکایاتی باقی ماند که ظاهرگرایان وحشویه با ولع تمام آنها را ضبط کرده و در کتاب های روایی خود نقل کردند و همین امر بعدها شبهه تحریف را در نص قرآن کریم به وجود آورد.
● تعریف تحریف و اقسام آن :
تحریف از ریشه حرف به معنی کنار و جانب است و تحریف چیزی، کنار زدن از جایگاه اصلی خود و به سوی دیگر بردن است.
تحریف به هفت صورت انجام می شود که فقط سه مورد آن مد نظر ماست.
۱) تحریف به کاهش
۲) تحریف به افزایش
۳) تحریف به معنا( تغیر و تبدیل)
۱) مدعیان تحریف به کاهش ( به نقیصه) معتقدند قسمتی از آیات یا سوره ها از قرآن حذف شده است. مثلا در ادامه آیه «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک» و «فی علی» یا «ان علیا مولی المومنین» بوده و یا سوره های ( حغد و خلع) در قرآن بوده که بعدا منسوخ التلاوة شده و در قرآن عثمانی نیامده است.
۲) اکثر محققان، تحریف به افزایش را رد می کنند. ولی برخی معتقدند سوره های حمد، معوذتین و یوسف جزو قرآن نیست. لذا در مصحف خود نیاوردند.
۳) تحریف نوع سوم، همان تفسیر به رای است که در شرع به شدت مورد نهی واقع شده است. تحریف به کلام به معنای تفسیر سخن برخلاف معنای ظاهری و بدون هیچ قرینه ای است. این منظور در لسان العرب تحریف الکلم عن مواضعه را، منحرف کردن سخن از معنای اصلی به معنی دیگری که از جهاتی شبیهند و در خیال انسان به معنی اصلی نزدیک است، معنا می کند.
● چگونگی نظم و ترتیب سوره ها
با آن که سوره ها و آیات به ترتیب نزولشان ترتیب نیافته، ولی به گونه ای تنظیم شده اند که میان آیات پشت سر هم نهاده شده در هر یک از سوره ها، کمال فصاحت و بلاغت رعایت شود؛ تا به آن حد که خداوند متعال بندگان را به تحدی طلبیده و فرموده است: «قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یاتوا بمثل هذا القرآن لا یاتون بمثله و لو کان بعضم لبعض ظهیرا.» بگو ای پیامبر که اگر جن و انس متفق شوند که مانند این قرآن کتابی بیاورند، هرگز نتوانند هرچند همه پشتیبان یکدیگر باشند.
بشر کی و کجا قادر است جملات پراکنده ای که در مدت ۲۳ سال و در موارد مختلف نازل شده را به آن حد اعجاب برساند که انس و جن هم از آوردن آن ناتوان هستند؟ و انگشت عجز و حیرت به دندان بگزند، با این حال آیا کسی می تواند بگوید ترتیب و آراستگی معجزه آسای قرآن به فرمان خدا و پیامبرش نبوده؟ پس ای خردمندان، بیدار باشید: «افلا یتدبرون القرآن و لو کان من عند غیرالله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا» آیا در قرآن از روی فکر و تامل نمی نگرند( تا بر آنان ثابت شود که وحی خداست) و اگر از جانب غیر خدا بود در آن ( از جهت لفظ و معنا) بسیار اختلاف می یافتید.
● شماره آیات و حروف آن
از مسایلی که به شدت اهتمام مسلمین به ضبط و نگهداری قرآن را بیان می کند، این است که آنان در صدد بر آمدند تا کلمات، آیات و حروف و حتی صداهای قرآن را به شمارش درآورند.
طبرسی در تفسیر سوره «هل آتی» در مجمع البیان به نقل از امام علی (ع) می گوید: از پیامبر(ص) درباره ثواب قرآن پرسیدم، ثواب هر سوره را به طوری که از آسمان نازل شده بود برای من باز گفت، تا آنجا که فرمود: تمام قرآن ۱۱۴ سوره، ۶۲۳۶ آیه و ۳۲۱۲۵۰ حرف دارد، جز نیکبختان، دیگری در فرا گرفتن قرآن رغبت نداشته و قرائت آن را جزو اولیای خدای مهربان، دیگری عهده دار نمی شود.
● دلایل بطلان شبهه تحریف
۱) حکم روشن و قطعی عقل: عقل انسان به روشی حکم می کند که احتمال هرگونه تغییر و تبدیل از ساحت مقدس کتابی چون قرآن کریم به دور است. زیرا قرآن، کتابی است که از روز اول، مورد عنایت یک امت بزرگ بوده و پیوسته آن را مقدس می داشتند و در نهایت دقت، به احترام و تعظیم آن کوشیده و می کوشند و باید همچنین باشد، چرا که قرآن اولین مرجع آنان در تمام ابعاد گوناگون زندگی اعم از سیاسی، اجتماعی و فعالیت های دینی بوده و برنامه های زندگی مانند بهداشت، ارزش خانواده، اهمیت جست وجوی دانش، رفتار در زمان صلح و جنگ و روابط افراد با یکدیگر، نظریه های کاربردی ارایه داده است. آری! مقدس دانستن زندگی از خصوصیات مقدس دین اسلام است. هیچ دین دیگری احترام گذاشتن به ادیان دیگر را به عنوان یک وظیفه برای پیروانش تعیین نکرده است. با وجود این قرآن نه تنها یک معجزه و نه تنها مبین یک دین و آیین، بلکه روشی مطئمن برای یک زندگی است که در دنیا آرامش و در آخرت عافیت را به دنبال خود به ارمغان می آورد؛ پس تنها مشتی مغرض که قرآن منافع مادی آنها را زیر سوال برده و خدشه دار می سازد، به مبارزه با قرآن پرداخته و شبهه تحریف قرآن را مطرح می کند.
۲) قرآن متواتر است: منظور از تواتر این است که مجموعه اجزای آن، هم سوره و آیه و هم کلمات و حروف، بلکه قرائت و حرکاتش همه به صورت یکسان از راه های مختلف به ما رسیده است. علامه حلی می گوید: همه اتفاق دارند قرآن به صورت متواتر به ما رسیده و حجت است. وقتی تواتر ثابت شد، از هر نقض و آشفتگی در امان می ماند و انسان یقین می کند چیزی به قرآن اضافه یا کم نشده در حالی که آنچه مدعیان در باب قرآن بودن برخی عبارات یا تحریف قرآن می گویند خبر واحد( غیر متواتر) است.
۳) قرآن معجزه جاودان پیامبر: معجزه بودن دلیلی بر عدم تحریف است. البته ممکن است برخی بگویند چون سوره یوسف بیانگر یک داستان عشقی است، جزو قرآن نیست ولی با توجه به هماورد طلبی قرآن و بیان عجز انسان از آوردن حتی یک سوره و فصاحت و بلاغت سوره مورد نظر و بیان نکات اخلاقی، حتی احتمال این مساله هم بی مورد و باطل است.
۴) خداوند حافظ قرآن است: از دلایل دیگری که دل ها به آن آرامش می یابد و بر یقین می افزاید: این است که خداوند تعالی نگهداری کتابش را خود تضمین کرده است: «انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون» البته ما قرآن را برتر نازل کردیم و ما هم او را محققا ( از آسیب حسودان و منکران) محفوظ خواهیم داشت. مهم تر این که مقتضای قاعده لطف همین ضمانت الهی است. بر خدا لازم است که طبق حکمت تکلیف، تمام کارهایی را که سبب نزدیک شدن بندگان به اطاعت و دوری آنها از نافرمانی او می شود، انجام دهد و تردیدی نیست که قرآن، تکیه گاه و سند پایدار اسلام بوده که تا ابد باقی است. با توجه به این که اسلام، آخرین دین آسمانی و تا پایان جهان جاوید است، این مساله ایجاب می کند که شالوده و بنیان آنچنان قوی و مستحکم باشد که گرد و غبار حوادث هرگز آن را به لرزه در نیاورد و بازیچه دست بدعتگران و هوی پرستان نشود تا برای همه نسل ها و عصرها حجتی ثابت و پابرجا باشد همانند هرسند محکم و استوار دیگر.
همین ضمانت نیز، از جنبه های اعجاز است زیرا با آن که قرآن همیشه در دست مردم است، تا ابد دور از دستبرد باقی ماند. اگر خدا می فرمود که قرآن در بیت المعمور در ظرف های توبرتو و پشت پرده های غیبت است و حتما محفوظ می ماند، هر چند سلامت آن از تحریف به جاست ولی حفظ در آن جایگاه، معجزه نیست؛ قرآن همیشه در دسترس مردم بوده و در عین حال دست نخورده باقی می ماند، زمانی که پیامبر (ص) هراس داشت که کافران مانع تاثیر حیات بخش او شوند، آیه ای نازل شد و اطمینان دل پیامبر را به دنبال داشت: «فاصدع بما تومر و اعرض عن المشرکین، انا کفیناک السمتهزئین» پس تو به صدای بلند آنچه ماموری، به خلق برسان و از مشرکان روی گردان، همانا تو را از شر تمسخر و استهزاکنندگان مشرک (که چند نفر از اشراف قریش بودند) محفوظ می داریم.
● پاسخ به یک ایراد
شاید مدعی تحریف بگوید: تحریف به خود آیه حفظ راه یافته، پس استدلال به آن دور و دور باطل است. در پاسخ باید گفت که مدعیان تحریف، بر قرآنی بودن این آیه، اتفاق نظر داشته و بخش های دیگر را اضافه می دانند.
آیه الله خویی(ره) هم در پاسخ این اشکال می گویند: این ایراد برای کسانی پیش می آید که عترت طاهره(ع) درست نمی شناسند و مقام ولایت و رهبری همه جانبه را برای آنها که همتای قرآنند، قائل نیستند، اما کسانی که آنان را حجت های خدا و همتایان قرآن می دانند، این شبهه برایشان پیش نمی آید. چرا که ائمه (ع) به قرآن و از جمله، به آیه حفظ، استدلال می کردند و پیروان را هم به استدلال به قرآن فرا می خواندند و این نشانگر حجت قرآن است. البته قائلان به تحریف، خود را منتسب به اسلام دانسته، قرآن را کتابی جاودان و معجزه ای همیشگی بر صحت نبوت و قانون اساسی اسلام می دانند و هر چند در پایه ای موارد، قائل به تحریفند، استدلال به آیات قرآن در برابر آنها مشکلی ندارد؛ لذا سابقه ندارد در پاسخ استدلال به آیه حفظ یا مانند آن، احتمال تحریف را مطرح کنند بلکه به تاویلات و احتمالات بعید دیگری متوسل می شوند و دلیل آن هم واضح است، چون به صحت و اصالت نص موجود یقین کامل دارند.
و بالاخره باطل در حریم قرآن راه ندارد و خود قرآن معیار سنجش روایات است. خداوند می فرماید: « انه الکتاب عزیز، لا یاتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه تنزیل من حکیم حمید» و این کتاب به حقیقت همان صاحب عزت( و معجزه بزرگ) است و هرگز از پیش و پس و آینده و گذشته حوادث عالم این کتاب حق باطل نشود زیرا او فرستاده خدای مقتدر حکیم و ستوده صفات است.
این قرآن از سوی خداوند حکیم و شایسته نازل شده و البته حوادث روزگار به بلندای آن نخواهند رسید؛ بلکه امر می شود روایات را نیز بر قرآن عرضه کنید. هر چه موافق با کتاب را برداشته و مخالف آن را رها کنید.
بنابراین قرآن آخرین کتاب آسمانی است تا جهان باقی است آن هم ماندنی است، تا همواره در طول زمان بتوانند از آن استفاده کنند؛ پس به دور از تحریف است. همین مطالب که مردم در زمان پیامبر (ص) سوره های را با نام های ویژه شان می شناختند و پیامبر افراد زیادی را برای حفظ و کتابت قرآن نهاده و مردم جزیره العرب با حافظه قوی خود به حفظ قرآن اقدام می کردند و تا قبل از رحلتشان بارها قرآن را بر او عرضه داشتند، دلیلی بر عدم تحریف است. متواتر بودن و مرجعیت قرآن برای روایات دلیلی متقن بر عدم دستخوردگی است؛ چرا که اگر متواتر نبود، از مرجعیت می افتاد و مهم تر از همه این که خداوند، خود وعده حفظ قرآن را داده اند که البته هیچ تخلفی در وعده الهی صورت نخواهد پذیرفت. « ان الله لا یخلف المعیاد» خدا خلاف وعده نخواهد کرد.
حافظ از دست مده دامن این کشتی نوح
ورنه توفان حوادث ببرد بنیادت
والحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لو لا آن هدانا الله.
هانیه میرزاعلی مازندرانی
منبع : روزنامه جوان