فشار روانی (استرس ) چیست؟

هر فردی فشار روانی را در زندگی خود تجربه می‌كند، كشاورز ساكن در روستا مادری كه از فرزندان خود مراقبت می‌كند، پدری كه از عهده مخارج زندگی بر نمی‌آید، جوانی كه در حال ازدواج است، دانش آموزی كه در فصل امتحانات است فردی كه بدلیل بیماری نیاز به درمان دارد و مدیری كه باید تصمیمات مهم اتخاذ كند.مردم فشار روانی را در سراسر تاریخ تجربه كرده‌اند، فشار روانی بخشی از زندگی انسان است به طوری كه در هنر و ادبیات تمامی دوره‌ها ثابت شده است.استرس زمانی است كه شما می‌گویید، در رنجم، تحت فشارم، بی‌قرارم، عصبانی هستم، می‌ترسم، پریشانم، نمی‌دانم چه كاری باید انجام دهم، دیگر نمی‌توانم تحمل كنم و تا كی این وضع ادامه خواهد داشت.كارشناسان و آگاهان معتقدند كه این گفته‌ها نشان می‌دهد كه فرد تحت فشار روانی قرار گرفته است.این كارشناسان می‌گویند: با زبانی ساده‌تر همه افراد، هم در زمان خوشحالی و هیجانات مثبت و هم در زمان ناراحتی و هیجانات منفی فشار روانی را تجربه می‌كنند، اما در هنگام ناراحتی و عصبانیت شدت فشار روانی بالاتر است و گاهی هم به صورت مزمن و طولانی این حالات ادامه پیدا می‌كند.دكتر "جلال شاكری" روانپزشك می‌گوید: به طور كلی آهنگ زندگی سرعت یافته و شاید دلایل این سرعت را زندگی سنتی، كاهش روابط اجتماعی، كم شدن حمایت اجتماعی، تغییر ارزشها و اعتقادات، عمل نكردن به مفاهیم دینی، رژیم غذایی نامناسب و مصرف بی‌رویه دارو بیان كرد.
وی اضافه كرد: افرادی‌كه در زندگی با شكست‌هایی چون فوت همسر، جدایی و طلاق و محدودیت زندگی مواجه هستند در معرض آسیب پذیری بیشتری قرار دارند.وی گفت: سالمندان بدلیل تجربیات زندگی، كهولت سن، واكنشهای سوء مرگ عزیزان و از دست دادن استقلال اقتصادی به افراد دیگر جامعه خصوصا فرزندان وابسته می‌شوند كه این عوامل مشكلات جسمی و روانی چون افسردگی و اضطراب را را در دوران سالمندی افزایش می‌دهد."رضا مراد حقیقیان" كارشناس بهداشت روانی مركز بهداشت استان كرمانشاه می‌گوید: نشانه‌های فشار روانی بر احساسات افكار و رفتارها و جسم اثر می‌گذارد.وی گفت: احساس اضطراب با تحریك پذیرشدن، احساس هراس و ترس، تغییرات خلقی مثل عصبانیت و خشم خود را نشان می‌دهد.وی اضافه كرد: احساس بی‌ارزشی و دست كم گرفتن خود، نداشتن تمركز، نگرانی در مورد آینده، فراموشكاری، ترس از شكست، خجالت زدگی، اشتغال ذهنی با كارهای روزمره و افكار خود انتقاد گرانه منفی، افكار افسرده ساز هستند.حقیقیان افزود: فشارهای روانی بر رفتار به صورت لكنت زبان و سایر مشكلات گفتاری مثل با عجله صحبت كردن، بریده بریده و یا با تن صدای پایین صحبت كردن خود را نشان می‌دهد.وی گفت: خندیدن با صدای بلند و حالت عصبی صدا، افزایش مصرف سیگار، گریه بدون دلیل آشكار، ساییدن دندانها روی هم، فقدان میل جنسی، انزوای اجتماعی افزایش پرخاشگری، عصبانیت و افزایش تمایلات وسواسی از دیگر موارد فشارهای روانی است.وی از علائم فشار روانی بر جسم و تن را تعریق، دستهای مرطوب، لرزش، خشكی گلو و دهان، تكرر ادرار، سوء‌هاضمه، استفراغ، سردرد، درد گردن یا پشت ، افزایش ضربان قلب، تیك‌های عصبی، مشكلات خواب، فقدان اشتها و یا پر خوری افراطی عنوان كرد.حقیقیان گفت: در بعضی از افراد، بیشتر عضلات از فشارهای روانی متاثر می‌شوند و نشانه‌هایی چون سردردهای مختلف را بوجود می‌آورند، در برخی بیشتر سیستم قلبی، عروقی را تحت تاثیر فشار روانی قرار می‌گیرد و تپش قلب پیدا می‌كنند در حالیكه در برخی افراد ممكن است دستگاه گوارش آسیب پذیرتر باشد.وی افزود: فشار روانی باعث می‌شود بدن حالت آمادگی (دفاعی) را به خود گیرد و در نتیجه فشار خون بالا می‌رود ضربان خون افزایش می‌یابد نظم ضربان قلب تغییر می‌كند و احتمال سكته قلبی افزایش پیدا می‌كند.فشارهای روانی همواره وجود دارند اما چرا برخی افراد با آنها با آرامش بهتر كنار می‌آیند و برخی از افراد بدلیل فشارهای روانی دچار آشفتگی می شوند؟ حقیقیان گفت: افراد صرفا قربانی استرس نیستند بلكه نوع قضاوت، طرز فكر، برداشت و تجارب قبلی خلق و خو و روحیه افراد می‌تواند باعث این تفاوتها باشد.وی افزود: یادگیری و شناختن راههای كاهش تنش می‌تواند باعث كاهش اثرات فشار روانی شود و در نتیجه هر فردی قادر خواهد بود با آگاهی، پیش بینی فعالیت و برنامه‌ریزی، بیان خواسته‌ها، كنترل عصبانیت، گذشت، بخشش و حتی اجتناب، میزان فشار روانی خود را كاهش دهد.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی