نقصان‌ آمارونبود بانک اطلاعاتی؛ چالش اصلی اجرای سیاست‌ یارانه‌های مستقیم یک راهکارمؤثر: هدایت یارانه‌ها به بخش ترویج و پژوهش ـ بخش پایانی

▪ خبرنگار:
در بخش‌های پیشین اشاره کردید که سیاست‌ یارانه‌ها یکی از مهمترین سیاست‌های حمایتی قیمتی است که دولت‌ها برای حمایت ازتولیدکنندگان بخش کشاورزی بکار می‌گیرند. می‌دانیم که یارانه‌ها به دو گونه‌ی مستقیم و غیر مستقیم به کشاورزان پرداخت می‌شود. درباره هر یک از این گونه‌های پرداخت‌های یارانه و مزایا و معایب هریک توضیح دهید.
ـ دکتر کیانی راد:
هدف اصلی پرداخت یارانه‌های «مستقیم و غیر مستقیم» کاهش هزینه‌های تولید است که خود باعص کاهش قیمت تمام شده‌ی تولید کننده می‌شود. آثار این حمایت به مصرف کننده نیز منتقل می‌شود.
نحوه‌ی پرداخت یارانه‌ی غیرمستقیم، این گونه است که نهاده‌های تولید به قیمتی کمترازقیمت بازاردراختیارتولید کنند گان قرارداده می‌شود. این شیوه پرداخت از سالیان گذشته در کشور ما مرسوم بوده است. سیاست پرداخت یارانه‌ی غیرمستقیم، نیازمند وجود سازمانی دولتی است تا نهاده‌های مورد نیازرا ازمنابع داخلی ویا در صورت نبود منابع داخلی از منابع خارجی تامین کرده و با قیمت کمتر در اختیار تولیدکنندگان قراردهند.
تجربیات اکثرکشورها و حتی کشور ما نشان می‌دهد که از مهم‌ترین آثار منفی سیاست یارانه غیرمستقیم در اقتصاد، فسادهای احتمالی آن است. حتی اگر دولت بخواهد بخش‌های دیگر را تشویق کند که نهاده‌های خود را دراختیار بخش کشاورزی قرار دهند، باز هم منجر به پیداییش فساد در توزیع نهاده‌ها می‌شود. مشکل دیگراجرای سیاست یارانه غیرمستقیم این است که شاید دولت توانایی پوشش کامل تمام تولیدکنندگان را نداشته باشد و نتواند تمام نهاده‌ها را با قیمتی کمترازقیمت بازار آزاد به دست همة تولیدکنندگان برساند. بنابراین در بیشتر موارد، دولت‌ها با این پیش فرض که می‌توانند پوشش جامعی برروی تمامی تولیدکنندگان بخش کشاورزی داشته باشند از سیاست یارانه‌های غیرمستقیم استفاده می‌کنند. اما مشاهده می شود که حتی دولت ها با توانایی‌ مالی بسیار بالا، نیزنمی‌توانند تمام نهاده‌های تولیدی یا نهاده‌هایی که بیشترین سهم را در هزینه‌ی تولید محصولات دارند، به قیمتی‌ کمتر ازقیمت بازار در اختیار تولید کننده‌ قراردهند.
بنابراین در حالی که پرداخت یارانه‌های غیرمستقیم، سیاست مناسبی برای حمایت از تولید کننده است، اما معضلات گفته شده باعث می‌شود این سیاست در هنگام اجرا با مشکلات زیادی همراه شود؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شد که یارانه‌ها را ازغیرمستقیم به مستقیم‌ تبدیل کنند.
در سیاست یارانه‌ مستقیم، بازارنهاده‌ها، آزاد است که دولت هیچ مداخله‌ای درآن ندارد، بلکه تنها، مبلغی را بابت خرید نهاده‌ها دراختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد،علی‌رغم این که این روش، فساد روش قبلی را ندارد، اما ایراد بزرگی بر آن وارد است؛ این است که در پرداخت یارانه‌ی مستقیم، امکان هیچ‌گونه نظارتی بر نوع و میزان مصرف نهاده‌ها وجود ندارد.
طبق قوانین سازمان تجارت جهانی، یارانه‌های مستقیم نباید به نام باشند، به تعبیر دیگر دولت نمی‌تواند بگوید که این مبلغ‌ بابت بذر، سم ، کود وبا نهاده‌ای خاص است؛ اما می‌تواند پرداخت جبرانی و آن هم تحت عنوان کمک داشته باشد. کشورهای دیگر به دلیل جلوگیری ازآثارزیان‌بار یارانه‌های مستقیم‌ و غیرمستقیم، معمولا این یارانه‌ها را در بخش تحقیق و ترویج به کار می گیرند. نتایج تحقیقات به افزایش بهره‌وری کمک ‌کرده و نهایتا منجر به کاهش هزینه های تولید می‌ شود. یارانه‌ های تحقیقاتی را می‌توان در مواردی چون تولید ارقام مناسب بذر با بازدهی وبهره‌وری بالا، یا الگوهای مصرف کود به‌ کار گرفت. از آن‌جایی که دراین کشور‌ها پرداخت یارانه‌ی به تحقیقات منجر به افزایش بهره ‌وری و کاهش هزینه‌ های تولید می شود، آزادسازی بازار نهاده‌ ها نیزتاثیر چندانی برروی افزایش قیمت ها نخواهد داشت؛ به این ترتیب از نحوه هزینه‌کرد مناسب یارانه‌ها اطمینان حاصل می‌شود.
▪ خبرنگار:
ممکن است درباره‌ی پیشینه‌ی سیاست‌ یارانه‌ی غیر مستقیم و تحولاتی که تاکنون این سیاست داشته است توضیح دهید؟
ـ دکتر کیانی:
تجربه ی‌ کشورما نشان می‌دهد که یارانه‌های پرداختی عموما به شکل یارانه‌ی غیرمستقیم‌ بوده است. البته گاه گفته می‌شود که پرداخت‌های انجام گرفته در سیاست قیمت تضیمنی نیز بخشی از یارانه‌ها هستند.‌ برای نمونه، گفته می‌شود که این میزان اعتبار، بابت خرید تضمینی گندم پرداخت شده است، در حالی که این پرداخت ها یارانه‌ نیستند. گرچه در محاسبه‌ی قیمت تضمینی به گونه‌ای از حمایت‌های غیرمستقیم استفاده می‌شود، اما حمایت‌ خرید تضمینی، یارانه محسوب نمی‌شود، بلکه در زمره‌ی سیاست‌های حمایتی قیمتی قرار می‌گیرند.
تاکنون پرداخت یارانه ها برای نهاده‌هایی مانندکود، سم، بذر، واکسن،‌ داروهای دامی، ماشین‌آلات و خدمات هواپیمایی انجام می‌شده است . اما پس از سال ۱۳۸۴ یارانه‌ی ماشین‌آلات حذف شد، به طوری‌که ماشین‌ آلات از قیمت‌گذاری دولتی خارج شدند. مقرر شد که این مبلغ از طریق تسهیلات بانکی برای خرید ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی پرداخت شود.
دولت تا سال ۱۳۸۴ یارانه‌ی نها ده‌هایی مانند کود شیمیایی، بذرها، واکسن‌ها، داروهای دامی و ۲ تا ۳ قلم سم علف‌کش را پرداخت می‌کرد، اما یارانه‌ی سایر سموم حذف شد. در لایحه‌ی بودجه سال ۱۳۸۵، تبصره‌ای اضافه شد که براساس آن، دولت موظف شد از ابتدای سال ۸۵، بازار کلیه‌ نهاده‌ها را آزاد کند و تهیه و تدارک نهاده‌هایی چون کود ، بذر و سموم بر عهده بخش خصوصی گذارده شود . بر مبنای این تبصره مقرر شد دولت یارانه‌ها‌ را به صورت مستقیم پرداخت کند، اما این قانون در سال ۱۳۸۵ عملی نشد. این تبصره در لایحه‌ی بودجه سال ۱۳۸۶ نیز آورده شد.
▪ خبرنگار:
دلایل عملی نشدن این لایحه چه بود؟
ـ دکتر کیانی راد:
به باور من، قابل پیش‌بینی بود که اجرای این لایحه در سال ۱۳۸۶ نیز عملی نشود، چراکه کشورهایی که ساز وکار پرداخت یارانه‌های خود را از غیرمستقیم به مستقیم تغییر داده‌اند، دارای یک بانک اطلاعاتی قوی‌ از تولیدکنندگان خودهستند. در این کشورها بانک اطلاعاتی پیش ازآزادسازی بازارنهاده‌ها ایجاد شده است؛ چراکه پرداخت یارانه‌های مستقیم‌ باید مبنایی مشخص داشته باشد. برای نمونه می‌توان به مبناهایی چون سطح زیرکشت یا میزان تولید کشاورز اشاره کرد. پرداخت‌ های یارانه‌ای ممکن است براساس میزان تولید باشد؛ چراکه باید از تولیدکنندگانی که سهم بیشتری در تولید ملی دارند، حمایت بالاتری انجام گیرد؛ اما در این زمینه کشورهایی موفق‌تر هستند که بانک اطلاعاتیشان گسترده تر و براساس مجموعه‌ای از داده های واقعی در تمام حوزه‌های فعالیتهای کشاورزی باشد.
در این زمینه بانک اطلاعاتی‌ای در کشور ما وجود ندارد. بنابراین اگر بخواهیم A ریال به تولیدکنندگان پرداخت کنیم، مشخص نیست که بر مبنای چه معیاری می‌توان مشخص کرد که تولید‌کننده‌ی مورد نظر استحقاق دریافت این یارانه را دارد یا خیر؟
اگربخواهیم این پرداخت‌ها را براساس گمان و اندازه‌گیری‌های شخصی انجام ‌دهیم ، پس از مدتی این سازوکار همانند سازو کار‌های قبلی دچار انحراف می‌شودو ممکن است افراد مستحق،نتوانند یارانه‌ها را دریافت کنند.
بنابراین قبل از تبدیل سیاست یارانه‌ی غیرمستقیم به مستقیم، کافی است که در مدت زمان کوتاهی که نباید بیشتر از یک سال طول بکشد، یک بانک اطلاعاتی قوی از تمام تولیدکنندگان بخش کشاورزی درتمام حوزه‌ها تشکیل دهیم. کاربرد این بانک اطلاعاتی، تنها در پرداخت یارانه‌ی مستقیم نیست، بلکه در مواردی مانند بیمه‌ی محصولات کشاورزی ، فرصت‌های اشتغال، میزان سرمایه‌گذاری و ... نیز کاربرد دارد.
گفته می‌شود که در حال حاضر بخش کشاورزی یارانه زیادی دریافت می‌کند. دلیل پیدایش چنین دیدگاهی نبود بانک اطلاعاتی مورد نظر است تا به وسیله آن بتوان میزان یارانه‌ و موارد مصرف آن را در حوزه‌های مختلف مشخص کرد و از این طریق برای تعیین میزان مبالغ اختصاص داده شده در بودجه‌های سنواتی تصمیم گرفت. با ایجاد بانک اطلاعاتی، سازوکار پرداخت یارانه‌ها به طور خودکار شفاف می‌شود.
▪ خبرنگار:
تأسیس بانک اطلاعاتی خود می‌تواند کمک بسیار مؤثری در طراحی سیاست کشت و حتی ارائه اطلاعات به کشاورزان در همین زمینه داشته باشد. آیا در حال حاضر سازمان خاصی، مسوولیت اطلاع رسانی درباره‌ی قیمت محصولات کشاورزی را برعهده دارد؟
ـ دکتر کیانی‌راد:
خیر، در حال حاضر هر یک از دستگاه‌ها بنا به ضرورت کار خود به وسیله تعدادی بانک اطلاعاتی، اطلاعات مربوط به قیمت‌ها را اعلام می‌کنند. در حال حاضر اداره ‌کل آمار وزارت جهاد کشاورزی، میزان سطح زیرکشت و عملکرد محصولات را اعلام می‌کند، اما درباره قیمت محصولات، هیچ‌گونه اطلاع رسانی‌ای صورت نمی گیرد. در رابطه با هزینه‌ها، تنها هزینه‌ تولید محصولات زراعی اعلام می‌شود و برای محصولات باغی چنین چیزی مطرح نیست. چرا که برای محصولات باغی طرح آمارگیری وجود ندارد.
در گذشته سیستمی در سازمان‌ تعاون روستایی وجود داشت که در آن قیمت‌های دریافتی تولیدکننده، خرده‌فروشی، عمده‌فروشی و محصولات کشاورزی به صورت هفتگی ارسال می‌شد، اما این سیستم ادامه نیافته است .
در زمینه اعلام قیمت‌ها مرکز آمار ایران برحسب وظیفه، برخی از قیمت‌های دریافتی توسط تولیدکنندگان را اعلام می‌کند، در حالی که هیچ‌ یک از این اطلاعات منسجم نیست. چرا که هدف خاصی برای آن طراحی نشده است.امید است که مرکز آمار ایران با استفاده از نظام جامع آماری بتواند جهت‌گیری بهتر و منجسم‌تری به اطلاعات و آمار پراکنده کشور داشته باشد.
▪ خبرنگار:
در نبود این بانک اطلاعاتی هیچ راه حل و ساز و کار جایگزینی برای اجرا و مدیریت پرداخت یارانه‌ی مستقیم وجود ندارد؟
ـ دکتر کیانی راد:
ساز و کار‌های دیگری نیز در این زمینه پیش‌بینی شده است که برای نمونه می‌توان به پرداخت یارانه‌ها براساس سطح سبز ، تصاویر ماهواره‌ای ، بیمه و ...اشاره کرد. اما به دلیل نبود بانک اطلاعاتی، نظارتی بر این سیستم وجود ندارد. متأسفانه امکانات تکنولوژیک‌ در کشور ما به اندازه‌ای تأمین نشده است که بتوان از سیستم‌های پیشرفته‌ای مانند تصاویر ماهواره‌ای استفاده کرد. بنابر این برای اندازه‌گیری اراضی کشاورزی ناگزیر از بکارگیری نیروی کارشناسی قوی هستیم. در این شرایط ساز‌و‌کار جایگزین دیگر، ساز‌و‌کار قرارداد کشت است. این سازوکار نیز به هزینه‌های اجرایی و نیروهای کارشناسی زیادی نیاز دارد. دولت بودجه‌ای برای تأمین این بخش از هزینه‌ها پرداخت نمی‌کند.
با در نظر گرفتن این که کشور در فرآیند الحاق بهWTO (سازمان تجارت جهانی) قرار دارد و بر اساس قوانین این سازمان یارانه‌ها باید به شکل مستقیم پرداخت شود، بنابراین ضرورت تأسیس بانک اطلاعاتی دو چندان می‌گردد.
▪ خبرنگار:
در صحبت‌های پیشین عنوان کردید که از جمله مشکلات یارانه‌ی غیرمستقیم پوشش ندادن تمامی کشاورزان است. آیا این مشکل با به کارگیری یارانه مستقیم حل می‌شود؟
ـ دکتر کیانی‌راد:
اگر بانک اطلاعاتی قوی‌ای وجود داشته باشد می‌توان این ارزیابی کرد که از چند درصد تولیدکنندگان حمایت شده است. دولت نیز می‌تواند تعیین کند که از چند درصد از تولیدکنندگان باید حمایت شود. برای نمونه از تولیدکنندگانی که عملکرد آن‌ها از میانگین کل کشور بالاتر باشد، حمایت کند‌. البته ابتدا سیاست‌ دولت باید حمایت از تولید‌کنندگانی باشد که عملکرد آن‌ها زیر میانگین‌ عملکرد منطقه یا کشور است. هنگامی که این‌ تولید‌کنندگان، توانمند شدند دولت به تدریج حمایت خود را از آن‌ها قطع می کند. این سیاستی است که تمام‌ کشورها برای حمایت از تولید‌کنندگان خود به ویژه تولید‌کنندگان بخش کشاورزی به‌کار می‌گیرند. در برخی از کشورها تجربه‌ای ۱۰۰ ساله در این رابطه وجود دارد به طوری که این کشور‌ها زمان بیشتری برای آموزش تولیدکنندگان خود صرف کرده‌اند تا بهره‌وری فعالیت آن‌ها را بالا ببرد. پس از آن دولت‌ها تنها وظایف حاکمیتی خود را انجام می‌دهند. به طوری که اگر حمایت‌ها از مسیر اصلی خود منحرف ‌شوند، دولت حمایت‌های خاصی را انجام می‌دهد تا دوباره به مسیر اصلی خود بازگردند.
▪ خبرنگار:
به نظر می‌رسد یکی از مهمترین استدلال‌هایی که می‌توان در توجیه تغییر سیاست یارانه از پرداخت غیر مستقیم به مستقیم، مشکلات زیست محیطی ناشی از اجرای سیاست یارانه‌های غیر مستقیم است؛ به طوری که یارانه‌ی کود امروزه باعث مصرف بی‌رویه‌ی آن شده که آثار مخربی در کیفیت محصول(باقیمانده‌ی کود)، خاک و حتی آب‌های زیرزمینی داشته است.
ـ دکتر کیانی‌راد:
مشکلات زیست محیطی، یکی از دلایل حذف یارانه‌ی غیر مستقیم می‌تواند باشد، اما در کشور ما این مساله دلیل اصلی نیست. رویکرد دولت در کشور ما تغییر نوع پرداخت یارانه‌هاست البته در برخی از کشورها یارانه های غیرمستقیم برای " نهاده‌های سازگار محیط زیست" (Environmental friendly) پرداخت می‌شود، اما متأسفانه در کشور ما، اگرچه مسائل زیست محیطی همواره از مسئله‌هایی است که از سوی دولت طرح می‌شود، اما هیچ‌گاه در عمل به مشکلات زیست محیطی نهاده‌هایی که مشمول دریافت یارانه‌ می‌شوند، توجهی نشده است. باید اضافه کنم که نه تنها به مشکلات زیست- محیطی این نهاده‌ها توجه نمی‌شود، بلکه حتی از نهاده‌های موجود نیز به درستی استفاده نمی‌شود. این وضعیت نشان می‌دهد که باید برای محصولات استراتژیک‌ از سیاست‌های حمایتی‌ قیمتی و برای محصولات غیر استراتژیک‌، از سیاست‌های حمایتی غیرقیمتی استفاده کرد.
▪ خبرنگار:
به اعتقاد شما حذف سیاست یارانه‌ی غیر مستقیم و جایگزیی سیاست یارانه‌ی مستقیم، چه سطحی از اهداف حمایت از کشاورزی را می‌تواند تأمین کند؟
ـ دکتر کیانی‌راد:
در برخی از کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته، در ابتدای مراحل توسعه‌ی بخش کشاورزی، ممکن است که سیاستی‌ حذف ‌شود، بی آن‌که سیاست‌ جایگزینی برای آن در نظر گرفته شود. سیاست‌گذاری در بخش کشاورزی کشورما نیز دچار این آسیب است. برای نمونه هنگامی‌که بورس کالاهای کشاورزی ایجاد شد، نظر سیاست‌گذاران بر این بود که باید سیاست قیمت‌ تضمینی‌ حذف شود؛ در واقع ما شاهد نگرش یک بعدی سیاست‌گذاران کشوردرپرداختن به مسئله کشاورزی هستیم؛ به طوری‌که معتقدند با یک ابزار می‌توانند چتر حمایتی گسترده‌ای برای تولیدکنندگان فراهم کنند. اما زمانی به کارگیری این ابزارها، منجر به حمایت کارا و گسترده‌ای ازتولیدکنندگان بخش کشاورزی می‌شود ‌که این ابزارها در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند.
▪ خبرنگار:
راهکار وتوصیه‌ی پیشنهادی شما برای حذف سیاست یارانه‌ی غیر مستقیم چیست؟
ـ دکتر کیانی‌راد:
چنانچه بخواهیم یارانه‌ی غیر مستقیم را حذف کنیم، یارانه‌ مستقیم به تنهایی نمی تواند جایگزین‌ آن باشد، ، باید یک مکانیسم قوی جایگزین شود. چراکه سیاست یارانه‌ی‌ مستقیم،‌ درصورتی موفق است که در کنار سایر سیاست‌های حمایتی‌ قیمتی و غیر قیمتی به‌کار گرفته شود؛ این درحالی است که بسیاری از سیاست‌گذاران معتقدند هنگامی که سیاست یارانه‌ غیرمستقیم‌ حذف می‌شود، جایگزینی سیاست یارانه‌ی مستقیم می‌تواند به طور کامل اهداف حمایت از کشاورزی را تأمین کند؛ در حالی که با توجه به وضعیت بازار کشاورزی کشور ما، چنین راهکاری نمی‌تواند موفق عمل کند و در نهایت منجر به شکست می‌شود. باید توجه کنیم که جایگزین سیاست یارانه‌ی غیرمستقیم درباره‌ هر محصولی متفاوت است. برای نمونه چنانچه بخواهیم یارانه غیرمستقیم‌ گندم را حذف کنیم، دولت باید سیاست‌ خرید تضمینی را تقویت کند و اگر بخواهیم یارانه‌ غیرمستقیم برنج را حذف کنیم، باید سیاست‌ قیمت‌ اعتباری را جایگزین آن کنیم. به تعبیر دیگر، هنگامی که سیاستی‌ حذف و یا کمرنگ می‌شود، باید یک بسته‌ی سیاستی حاوی مجموعه‌ای از سیاست‌ها‌ متناسب با محصولات مختلف و بازارهای آن‌ها جایگزین‌ شود.
▪ خبرنگار:
همان‌طور که می‌دانیم، بخشی از یارانه‌ها در قالب وام و اعتبارات پرداخت می‌شوند. ارزیابی شما درباره‌ی نحوه پرداخت این نوع یارانه در کشور چیست؟
ـ دکتر کیانی‌راد:
سرمایه ازجمله نهاده‌های تولید است که در مواقعی این نهاده از سوی تولیدکننده تامین می‌شود، در حالی که در موارد دیگر ممکن است نهاده‌ی سرمایه از طریق سیستم‌های بانکی یا واگذاری وام تامین گردد. این وام‌ها با نرخ بهره کمتری در اختیار تولیدکنندگان قرار داده می‌شود. برای نمونه چنان‌چه نرخ بهره‌ی سیستم بانکی ۱۲ درصد باشد دولت بانک کشاورزی یا بانک‌های عامل را موظف می‌کند تا این وام‌ها را با نرخ بهره‌ی به طور مثال ۹ درصد به تولیدکننده‌ی بخش کشاورزی پرداخت کند. مابه التفاوت ۳ درصدی میان دو نرخ به عنوان نوعی یارانه‌ی غیرمستقیم در نظر گرفته می‌شود. در واقع وام یا اعتبار، به عنوان یک نهاده‌ی تولید از سوی دولت با قیمت کمتری در اختیار تولیدکنند‌گان قرار داده می‌شود.
به اعتقاد من، یارانه‌ سود و کارمزد باید به سمت سرمایه‌گذاری هدایت شود. به تعبیر دیگر، این یارانه‌ها نباید برای رفع نیازهای نقدینگی تولیدکنندگانی که قصد خرید، کود یا بذر یا سم را دارد، مصرف شود، بلکه باید صرف اقدامات زیربنایی مانند تجهیز و نوسازی اراضی، زهکشی اراضی و غیره شود. یا آن ‌که برروی طرح‌هایی به کار گرفته شود که باعث افزایش بهره‌وری تولیدشود.
▪ خبرنگار:
آیا‌ یارانه‌ صادراتی نیز از یارانه‌های مستقیم به شمار می‌آید؟ نحوه اجرای آن در کشور ما چگونه است؟
ـ دکتر کیانی‌راد:
بله. یارانه‌ صادراتی از یارانه‌های‌ مستقیم است، چراکه به طور مستقیم پرداخت می‌شود، اما همان طور که پیش از این توضیح داده شد یارانه‌ صادراتی تنها در جایی اثر خود را به تولیدکننده منتقل می‌کند که تولیدکننده خود صادرکننده باشد. بنابراین زمانی اثر مستقیم یارانه‌ی صادراتی به تولید کننده منتقل می‌شود که با ایجاد تشکل‌ها و اتحادیه‌هایی قوی‌، تولیدکنندگان در بازار‌های جهانی نقش عمده‌ای ایفا کنند. تجربه موفق اعمال این یارانه در کشور کانادا است.
در این کشوریک تشکل غیر دولتی تحت عنوان اتحادیه گندم کانادا "canadian wheat board" که اتحادیه‌ای‌ فراگیر، قوی و ‌کاملا خصوصی از تولیدکنندگان گندم است وجود دارد . دولت هیچ‌گونه دخالتی ندارد؛چراکه منافع تمامی تولیدکنندگان گندم کانادا در این اتحادیه قرار دارد که به عنوان بازیگری مهم در عرصه تجارت جهانی گندم، نقش می‌آفریند. بنابراین یارانه‌ی صادراتی‌ای که دولت در این کشور بابت صادرات گندم می‌پردازد، به تولیدکننده بازمی‌گردد. تولیدکننده‌ای که صادرکننده‌ نیز باشد و از این یارانه‌ استفاده کند، انگیزه‌ بیشتری برای تولید با کیفیت‌ بالاتر دارد؛ چراکه می‌تواند محصول خود را در بازارهای جهانی عرضه کند.
اما در کشور ما یارانه‌ی صادراتی به صادر کنند‌گان پرداخت می‌شود. این که صادرکنندگان محصولات را با چه قیمتی از تولیدکنندگان خریداری کرده و به چه قیمتی صادر می‌کنند و قیمت‌ پایه صادراتی شان چه میزان است، مشخص نیست. بنابراین، یارانه صادراتی به تولیدکننده منتقل نمی‌شود و هدف سیاستگذار را برآورده نمی‌نماید.

گفت و گو:
زهرا شعبان زاده ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی سرویس مسائل راهبردی خبرگزاری دانشجویان ایران

منبع : خبرگزاری ایسنا