چنی؛ چندمین قدرت آمریکا؟

از ابتدای ورود دیک چنی به کاخ سفید،تحلیل گران وی را فردی خطرناک و تندرو می دانستند.چنی از قدرت نفوذ زیادی در ایالات متحده آمریکا برخوردار است و با سازمانهای امنیتی و نظامی ارتباطات نزدکی دارد.وی رابط میان کاخ سفید و نومحافظه کاران محسوب میشود و بسیاری از عزل و نصب ها را تحت نظارت خود انچام میدهد.بسیار ساده انگاری است که بخواهیم دیک چنی را از لحاظ دامنه نفوذ و قدرت تصمیم گیری ،با افرادی مانند کاندولیزارایس یا دونالد رامسفلد مقایسه نماییم.چنی در آمریکا به عنوان نماد افراطی گری شناخته شده است.نقش چنی در طراحی حادثه خودساخته ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ ،حمله به عراق و افغانستان،مسائل مربوط به زندان گوانتانامو،حذف پاول و اسکات مک کلان از کاخ سفید و ...غیر قابل انکار است.از این رو بسیاری از جمهوریخواهان سنتی شکاف بوجود آمده در حزب حاکم و شکست جمهوریخواهان از دموکراتها در انتخابات میاندوره ای کنگره را معلول وجود دیک چنی در کنار بوش می دانند.
چنی متهم است که آمریکا را به سوی باتلاق عراق هدایت کرده است.وی فردی به شدت جنجالی و ناآرام است که پذیرای کوچکترین انتقادی علیه خود نیست.
از این رو افرادی مانند رایس و رابرت گیتس همواره در مقابل وی احساس ترس می کنند.در جریان برکناری کالین پاول،دیک چنی نقشی اساسی داشت.چنی بسیار فراتر از حیطه اختیارات خود به عنوان معاون رئیس جمهور عمل می کند.البته دیک چنی در مقاطعی نیز به شدت آسیب پذیر نشان داده است که نباید از آنها غافل شد.در جریان برکناری رامسفلد،جان بولتون و پل ولفویتس از سمتهای خود،چنی تلاش زیادی در جهت ابقای آنها کرد،اما فشار جمهوریخواهان و افکار عمومی آمریکا علیه بوش به اندازه ای بود که مانع از تحقق اهداف دیک چنی شد.
در جریات مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۰۴ ،دیک چنی و بوش تیم دونفره ای را تشکیل دادند.چنی در جریان سفرهای انتخاباتی خود و بوش ،وعده هایی به مردم آمریکا داد که به هیچ کدام آنها عمل نشد.همین مساله سبب شد تا در اواسط سال ۲۰۰۶ محبوبیت بوش به شدت تنزل پیدا کند.دموکراتها نسبت به حضور چنی در کاخ سفید نگاهی کاملا منفعت طلبانه دارند.آنها نسبت به این مساله به عنوان نقطه آسیب جمهوریخواهان می نگرند و سعی دارند در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ از این نقطه ضعف حزب رقیب،نهایت استفاده را ببرند.
اما جمهوریخواهان سنتی سعی دارند با کنار گذاشتن چنی از معادلات سیاسی کاخ سفید،گام بلندی در جهت احیای چهره متلاشی شده حزبی خود بردارند. روزنامه آمریکایی واشنگتن پست در این خصوص تصریح کرده است که جمهوریخواهان به دنبال کنار گذاشتن دیک چنی معاون رییس جمهوری هستند اما سئوال بزرگی که هم‌اکنون رهبران این حزب با آن مواجه هستند این است که چگونه این کار را انجام دهند!
نارضایتی در میان مقامات ارشد حزب جمهوریخواه نسبت به عملکرد چنی رو به افزایش است.
چنی به عنوان طراح مشهور جنگ عراق و به عنوان فردی مسموم و به عنوان حامی اصلی حمله نظامی به ایران در دولت، به عنوان فردی خطرناک تلقی می‌شود. از نظر این تفکر، تا زمانی که او به عنوان معاون رییس جمهور باقی بماند، او این توانایی را دارد که تمامی اعضای حزب جمهوریخواه (از جمله نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری) را در انتخابات سال آینده به پایین بکشد.
هم اکنون ایده جمهوریخواهان این است که معاون رییس جمهوری انتخاب شود که بتواند در سال ۲۰۰۸نامزد حزب دمکرات را شکست دهد. البته بسیار بعید است که سه نامزد برجسته حزب جمهوریخواه (رودولف جولیانی شهردار سابق نیویورک، سناتور جان مک کین و میت رومنی فرماندار سابق ماساچوست) بخواهند چنین سمتی را برعهده گیرند زیرا آنها نیز نگران هستند که همدستی با جنگ بوش به معنی بوسه‌ای بر مرگ باشد.
بسیاری از سیاستمداران آمریکایی معتقدند که دیک چنی فراتر از چارچوبهای قدرت خود حرکت می کند و بسیاری از مرزهای حقوقی و قانونی شناخته شده در عرف آمریکا را به راحتی زیر پا می گذارد.
“ ویک گولد “ از نزدیکان خانوادگی بوش و دیک چنی معاون او ، نفوذ چنی را برای کشور آمریکا خطرناک می‌داند. وی در تازه‌ترین کتاب خود چنی را یک “ابردیوانه” خوانده که امپراتوری مخفیانه او در داخل دولت، ریاست جمهوری بوش و حزب جمهوریخواه را در آستانه ویرانی قرار داده است. این کتاب با عنوان “تهاجم ربایندگان حزب ،چگونه نو محافظه‌کاران حزب جمهوریخواه را نابود کردند” منتشر شده است.
برای گولد که یکی از عوامل قدیمی حزب جمهوریخواه است این یک تغییر موضع بسیار بزرگ است. او که با خانواده بوش و چنی دارای رابطه‌ای بسیار نزدیک است زمانی با “لین چنی” در یک دفتر کار می‌کرد. وی آماده بود تا از چنی برای رییس جمهور شدن حمایت کند اما چنی به گولد گفت نمی‌خواهم سه چهارم عمر خود را در سراسر کشور به دنبال جلب کمک‌های مالی باشم.
برخلاف دیگر افرادی که سالهاست چنی را می‌شناسند، گولد فکر نمی‌کند چنی تغییر کرده باشد. او با نقل قول از یک نویسنده سوئیسی اظهار داشت “مردان تغییر نمی‌کنند، آنها فقط نقاب را از چهره‌های خود بر می‌دارند.”
به گفته وی، آنچه برای چنی رخ داده “فرصت” است و این فرصت توسط جرج و باربارا بوش که به پسر بزرگ خود اعتماد نداشتند، بیشتر شد. گولد می‌گوید چنی مدتهاست بوش را می‌شناسد و هرچند او می‌داند بوش واقعا کند ذهن نیست، ولی می‌داند که می‌تواند او را فریب دهد. به گفته گولد،” چنی نقش رییس جمهور را بازی می‌کند و بوش ضعیف‌ترین رییس جمهوری است که تاکنون دیده است”.
“دیک چنی “از حامیان اصلی ادامه فعالیت شکنجه گران آمریکایی در زندان گوانتانامو محسوب می شود.معاون رئیس جمهور آمریکا پس از حمله نظامی نومحافظه کاران به افغانستان،سعی کرد ترسیم کاذبی از تروریسم بین المللی ارائه دهد.وی بوش را ترغیب میکرد که در سخنرانیهای خود مدام از “محور شرارت”و”تروریسم بین الملل”سخن بگوید.همچنین رسانه های وابسته به طیف افراطی حزب جمهوریخواه نیز به شدت تحت کنترل و هدایت دیک چنی قرار داشتند.این نشریات موظف بودند تا حوادثی مانند ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ را به صورتی کاملا وارونه برای ملت آمریکا تفسیر کنند و به این وسیله لشگر کشی نومحافظه کاران به خاورمیانه را توجیه کنند.مقامات بلندپایه‌ی دولت آمریک اخیرا فاش کرده اند که معاون رییس‌جمهور آمریکا، شخصا مسوول سیاست‌های آمریکا درخصوص بدرفتاری با مظنونان تروریست و محروم کردن آن‌ها از حق محاکمه‌ی عادلانه است.
این اظهارات جزئیات بیشتری از نفوذ قابل توجه دیک چنی در تحت پیگرد قرار دادن مظنونین تروریست که باعث بروز رسوایی‌های گوانتانامو و ابوغریب شد را فاش می‌کند.
این ادعاها مبنی بر این که دیک چنی سد راه قوانین داخلی آمریکا و بین‌المللی شده است، در حالی مطرح می‌شود که وی طی هفته های اخیر با سه درخواست جدید از سوی کنگره مبنی بر اطلاع رسانی در خصوص فعالیت‌هایش مواجه شده است.
حتی طرفداران دیک چنی نیز اعتراف می‌کنند که افشای این مسایل باعث شده که وی همانند شخصیت منفی داستان‌های مضحک به نظر برسد که سرافکندگی‌اش وجهه‌ی بوش را نیز در افکار عمومی تضعیف کرده است.
در این راستا تحقیقات یک ساله واشنگتن پست فاش کرد که دیک چنی در نوامبر ۲۰۰۱ ( دوماه پس از ۱۱ سپتامبر) کالین پاول، وزیر امور خارجه‌ی وقت و کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا را در محروم کردن مظنونین تروریست خارجی از حق دسترسی به دادگاه دور زده است. وی طی یک ضیافت خصوصی شام با جورج بوش دستوری را که توسط دیوید آدینگتون، وکلیش تهیه شده بود، به بوش ارایه کرد که براساس آن مظنونین از حق محاکمه‌ی غیر نظامی یا دادگاه نظامی محروم شده و بدون هیچ اتهامی برای دوران نامشخصی بازداشت می‌شدند. این حکم طی مراسم یک ساعته‌ شام و بدون این که مقامات بلندپایه‌ی کاخ سفید آن را ببینند به امضای بوش رسیده است!
زمانی که سنا در سال ۲۰۰۵ رای به حمایت از کنوانسیون ژنو داد چنی با نادیده گرفتن مخالفت‌های سازمان سیا، وزارت دفاع (پنتاگون) و وزارت‌های امور خارجه و دادگستری بندی را به لایحه‌یی که در بالا به آن اشاره شده اضافه کرد؛ مبنی بر این که ارتش مجبور به تبعیت از این لایحه است ولی سازمان سیا الزامی در اجرای آن ندارد.این افشاگری‌ها تصویر مردی را ترسیم می‌کند که ذهن‌اش‌ تنها مشغول مخفی کاری و جمع کردن قدرت است و در این راستا از هیچ گونه اقدامی فروگذار نمی کند.به راستی دیک چنی شخصیتی منفور محسوب میشود.فردی که با تقویت لابی های خود طی سالهای اخیر،در راس هرم نومحافظه کاران و حتی فراتر از جرج واکر بوش به ایفای نقش می پردازد.
معاون رییس‌جمهور آمریکا حتی نامه‌های روزمره‌ی خود را در گاوصندوق اتاقش قرار می دهد و مخالف افشای نام یا رده‌ی پرسنل خود است و به سیا دستور داده تا فهرست ملاقات کنندگان وی را از بین ببرد.
این محافظه‌کاری تا جایی است که وی حتی دستور داده که تصاویر ماهواره‌یی اقامتگاه رسمی وی از موتور جستجوگر گوگل حذف شوند. در حالی که تصاویر کاخ سفید و کنگره بوضوح قابل رویت هستند!
اقدام اخیر رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در بخشش “جوزف لیپی”که پیش از این به زندان محکوم شده بود بار دیگر اثبات کرد که “دیک چنی”صحنه گردان اصلی معادلات سیاسی کاخ سفید محسوب می شود.
رییس جمهور آمریکا، در بیانیه‌ای حکم مجازات لیبی، دستیار سابق دیک چنی را که به جرم اظهارات کذب و ایجاد مانع در مسیر تحقیقات مربوط به افشای نام یک مامور سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) به ۳۰ ماه زندان محکوم شده بود، بیش از اندازه شدید توصف کرد. دخالت بوش تنها ساعاتی پس از آن صورت گرفت که یک دادگاه استیناف دادخواست وکلای لیبی برای تعویق در اجرای حکم زندان را رد کرد.
براساس حکم دادگاه که اوایل ماه گذشته صادر شد، لیبی به بازرسانی که درباره افشای نام یکی از ماموران سابق سیا تحقیق می‌کردند، دروغ گفته بود. افشای نام ماموران سازمان سیا در آمریکا جرم تلقی می‌شود و قابل پیگرد قانونی است. افشای نام این مامور به دوره آغاز جنگ عراق مربوط می‌شود.
پس از آنکه نام والری پلام از ماموران سابق سیا، به نشریات درز کرد، بازرسان پلیس فدرال آمریکا (اف.بی.آی) تحقیقات خود را برای شناسایی عامل یا عاملان این اقدام آغاز کردند و لیبی نیز از جمله کسانی بود که مورد سوال قرار گرفت. لیبی در ماه مارس به خاطر مخفی نگه داشتن هویت فردی که نام پلام را افشا کرده بود مجرم شناخته شد و قاضی دادگاه در روز پنجم ژوئن مجازات وی را تعیین کرد.
جوزف ویلسون همسر پلام که زمانی دیپلمات بود، در آستانه جنگ عراق طی مقاله‌ای در ستون آزاد نشریه نیویورک تایمز برخی ادعاهای دولت بوش در مورد فعالیت های رژیم صدام را زیر سوال برده بود.
اظهارات ویلسون به ادعای کاخ سفید در مورد تلاش صدام برای ساخت جنگ افزارهای اتمی و خرید اورانیوم از آفریقا مربوط می‌شد. پس از انتشار این مقاله، نام همسر ویلسون که مامور سیا بود، از سوی مقام‌های کاخ سفید در مصاحبه‌های غیررسمی با خبرنگاران فاش شد و این اتهام را در پی آورد که کاخ سفید در صدد انتقام جویی از این دیپلمات سابق برآمده است.
ماجرای ویلسون و والری پلام در حالی به مطبوعات و محافل داخلی آمریکا درج پیدا کرد که افکار عمومی آمریکا به شدتحت تاثیر اظهارات دیک چنی و بوش در خصوص جنگ عراق قرار گرفته بودند.
اقدام اخیر بوش در اعطای تخفیف مجازات به “لیبی”سبب شده است تا نمایندگان حزب دموکرات آمریکا اعتراض خود را به کاخ سفید نشان دهند.نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان کنگره آمریکا، گفته است که تصمیم بوش نشان داد که اقدامات مجرمانه مورد تایید اوست.
سناتور هیلاری کلینتون همسر رییس جمهوری سابق آمریکا و یکی از داوطلبان نامزدی حزب دموکرات در انتخابات آتی ریاست جمهوری نیز جورج بوش را متهم کرد که “رفیق بازی” را بالاتر از حکومت قانون تلقی می کند.
در نهایت اینکه بافت قدرت در آمریکا تحت تاثیر افرادی مانند دیک چنی قرار گرفته است.این مسئله برای بسیاری از دموکراتها و جمهوریخو.اهان سنتی غیر قابل هضم است.بسیاری از جمهوریخواهان معتقدند که خروج دیک چنی از کاخ سفید تا پایان دوران ریاست جمهوری بوش غیر ممکن خواهد بود.بوش و معاون وی در طول ۷ سال اخیر ضربات عمیقی را بر بدنه حزب جمهوریخواه آمریکا وارد ساخته اند .از این رو در صورت شکست جمهوریخواهان در انتخابات سال ۲۰۰۸ میلادی و جایگزینی دموکراتها،شاهد پررنگ تر شدن این شکافها و اختلافات خواهیم شد.حتی در صورتی که جمهوریخواهان بار دیگر بتوانند به کاخ سفید راه پیدا کنند ،شاهد ادامه جنجال آفرینی چنی در حزب جمهوریخواه خواهیم بود.به عبارتی بهتر می توان گفت که معاون رئیس جمهور آمریکا به دردسرساز ترین فرد حزب جمهوریخواه تبدیل شده است.فردی که نفرت افکار عمومی دنیا و آمریکا نسبت به وی هر روز بیشتر میشود.

سعید سبحانی

منبع : روزنامه رسالت