حمایت حداکثری جهان از قدرت اول خاورمیانه

حمایت شخصیتها و تئوریسینهای برجسته سیاسی ایالات متحده آمریکا و غرب از فعالیتهای هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران مقامات کاخ سفید و متحدان اروپایی آنها را سردرگم ساخته است.طرح انزوای ایران به صورت موازی با اشغال افغانستان و عراق طراحی شده بود با شکست مواجه گردیده و هیچ یک از جمهوریخواهان و دموکراتها توان ادامه بازی سی سال گذشته با تهران را ندارند.
اخیرا نوام چامسکی،نظریه پرداز آمریکایی در گفتگو با موسسه فناوری ماساچوست اعلام نمود که واشنگتن به نظر اکثریت جهان و حتی اکثریت آمریکایی ها که به ایران حق می دهند انرژی صلح آمیز هسته ای داشته باشد اهمیتی نمی دهد .
اما قسمتی دیگر از اظهارات چامسکی بسیار قابل تامل است:
“آمریکا نوعی موضع سرسختانه در قبال فعالیتهای هسته ای ایران گرفته که به نوعی مضحکانه است.زیرا همین مقامات که اکنون در این باره مخالفت می کنند آنهایی هستند که از این برنامه در زمان شاه حمایت می کردند.در جریان توافقات پنهان هسته ای در دهه ۷۰ میان ایران و آمریکا،با وجود مخالفت دانشجویان آمریکایی این توافق به تصویب اکثریت آرای کنگره رسید.”هنری کیسینجر”،”دیک چنی”و”دونالد رامسفلد”در آن زمان از جدی ترین حامیان توافق هسته ای ایران و آمریکا بوده اند.”
در خصوص اظهارات چامسکی لازم است سه نکته مهم را مدنظر قرار دهیم:
۱) در دهه ۷۰ میلادی ،رژیم پهلوی متغیری وابسته به سیاستها و رفتارهای ایالات متحده آمریکا بود.حتی محمدرضا پهلوی در این خصوص توانسته بود نظر مقامات آمریکایی را بیشتر از افرادی مانند صدام و ملک حسین جلب نماید.تلاش محمدرضا پهلوی،اردشیر زاهدی و دیگر مقامات دربار جهت کسب مقام ژاندارم منطقه به اندازه ای بود که حتی برخی سیاستمداران آمریکایی نیز تصور آن را نمی کردند.در چنین شرایطی ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفت با اصلی ترین متحد خود در خاورمیانه پیمان هسته ای منعقد نماید.همان گونه که در اظهارات چامسکی اشاره شده است،قسمت اعظم این توافقنامه پنهانی بوده است.در هر صورت،با وقوع انقلاب اسلامی ایران و خروج شاه از قدرت،همه معادلات سیاسی و استراتژیک جمهوری اسلامی ایران دچار تغییر شد .این تغییر مانند شوکی عظیم بر پیکره واشنگتن فرود آمد و سیاستمداران این کشور را دچار تنشی مزمن ساخت.از سال ۱۹۷۸ میلادی تا ابتدای هزاره سوم میلادی ،دموکراتها و جمهوریخواهان بر سر لزوم تضعیف و انزوای ایران اسلامی با یکدیگر اتفاق نظر داشتند.در جریان وقوع جنگ ۸ ساله تحمیلی،اتاقهای فکر ایالات متحده آمریکا که در آن اعضای دو حزب دموکرات و جمهوریخواه حضور داشتند حامی شکست نظام جمهوری اسلامی بودند.دموکراتها از طرق فرهنگی و اقتصادی و جمهوریخواهان با توسل به روشهای نظامی از هیچ کوششی جهت انزوای ایران اسلامی فروگذار ننمودند.اما با گذار بشریت به هزاره سوم شاهد لرزش گسلهای تشکیل دهنده سیاست خارجی آمریکا بودیم.
حضور بوش پسر وشورای دوازده نفره نومحافظه کاران افراطی در راس معادلات سیاسی آمریکا سبب ایجادتنشهای مزمن فکری و راهبردی میان دموکراتها و جمهوریخواهان شد.حتی این تنشها دامنه وسیع تری یافت و موجب ایجاد انشقاق میان جمهوریخواهان سنتی و جمهوریخواهان افراطی شد.یکی از اصلی ترین مسائلی که در خصوص آن میان سیاستمداران آمریکایی اختلاف افتاد،مسئله ایران بود.این اختلاف نظر در حال حاضر دارد به وحدت نظر تبدیل می شود:اینکه واشنگتن چاره ای جز شناسایی ایران به عنوان اصلی ترین قدرت خاورمیانه را ندارد.
پس از اشغال افغانستان و عراق توسط ایالات متحده آمریکا،کاخ سفید دریافت که وقوع هرگونه درگیری با جمهوری اسلامی ایران،حتی به صورت حداقلی مترادف با مرگ تدریجی و سخت واشنگتن در نظام بین الملل خواهد بود.از سال ۲۰۰۳ به بعد افرادی مانند برژینسکی،کارتر،آلبرایت و... بر لزوم تعامل ایالات متحده با ایران و شناسایی قدرت ایران در خاورمیانه تاکید نموده اند.حتی تیم دونفره بیکر-هامیلتن در گزارش راهبردی خود در خصوص اوضاع عراق به بوش پسر تاکید نمودند که جهت خروج از بحرانهای خاورمیانه چاره ای جز محاسبه واقع بینانه قدرت ایران ندارد.
۲) نوام چامسکی از سه شخصیتی نام می برد که در جریان امضای توافقنامه پنهان هسته ای ایران و ایالات متحده آمریکا در زمان محمدرضا پهلوی نقش عمده ای داشته اند.یکی از این افراد پل ولفوویتس است.ولفوویتس معمار جنگ عراق و یکی از اصلی ترین اعضای تیم دوازده نفره نومحافظه کاران ایالات متحده آمریکاست.این فرد ریاست بانک جهانی رانیز عهده دار شد اما به دلیل رسوایی اخلاقی و مالی مجبور به استعفا شد.ولفوویتس هم اکنون در انزوای کامل به سر می برد و راهبردهای پیشنهادی وی یکی پس از دیگری با شکست مواجه شده است.حتی جمهوریخواهان سنتی نیز دیگر پذیرای ولفویتس در تیم سیاست خارجی حزب خود نیستند و بی صبرانه منتظر به سر رسیدن دوران قدرت نومحافظه کاران افراطی هستند.
نفر دیگری که چامسکی در اظهارات خود به وی اشاره کرده است دونالد رامسفلد است.در جریان برگزاری انتخابات سال ۲۰۰۶ میلای که با شکست جمهوریخواهان از دموکراتها همراه بود،رامسفلد به همراه جان بولتون مجبور شدند از سمت خود استعفا دهند.جان بولتون نیز چندی پیش اظهار نموده بود که در زمان حکومت پهلوی ایالات متحده آمریکا خواستار دستیابی رژیم شاه به تسلیحات ممنوعه بوده است.وزیر دفاع سابق دولت بوش مانند بوش پسر و دیک چنی معادلات نظام بین الملل را در خیال خود رصد می نمود و هیچ گاه در پی محاسبه وزن واقعی پدیده ها و جریانات موثر در جهان امروز بر نیامد.
فرد دیگری که چامسکی از آن نام می برد “هنری کیسینجر”است.کیسینجر بیشتر در زمره جمهوریخواهان سنتی می گنجد و برخی اوقات انتقاداتی را نسبت به سیاست خارجی بوش وارد ساخته است.ابراز تردید وی نسبت به برگزاری کنفرانس آناپولیس یکی ازاین موارد بود.در هر صورت،کیسینجر معتقد است که آمریکا باید مذاکرات مستقیم با جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار دهد.کیسینجر همراه افرادی مانند پاول،آلبرایت،جیمز بیکر و والرن کریستوفر اخیرا خواستار مذاکرات واشنگتن با تهران شده بود.با این وجود کیسینجر نگاهی کاملا رئالیستی و ابزار محود نسبت به تحولات خاورمیانه دارد.وی یکی از افراد نزدیک به جان مک کین،نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر محسوب می شود.از این رو در صورت پیروزی مک کین در این ماراتن،احتمال حضور کیسینجر در کاخ سفید به عنوان یکی از مشاوران مک کین زیاد به نظر می رسد.
۳) حمایت اکثریت جهان از فعالیتهای هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران حقیقتی است که آمریکا نمی تواند آن را کتمان نماید.هم اکنون کشورهای عضو جنبش عدم تعهد که حدود ۶۵ در صد از کل جهان را شامل می شوند به طور رسمی حامی تهران هستند.از سوی دیگر،بسیاری از کشورهای دیگر نیز به صورت علنی حمایت خود را از برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی ایران اعلام نموده اند.این در حالی است که کشورهای سلطه طلب عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد سعی دارند با استناد به منافع و مقاصد خود مانع از دستیابی ایران اسلامی به فناوری صلح آمیز هسته ای شوند.آنچه مسلم است اینکه ایالات متحده آمریکا و متحدان آن چاره ای جز پذیرش قدرت هسته ای ایران را ندارند وباید راهبرد نهایی و کلان خود را بر این اساس ترسیم نمایند زیرا حمایت حداکثری جهان از قدرت اول خاورمیانه مجالی را جهت تنفس غرب باقی نگذاشته است.

سحاب فاطمی

منبع : روزنامه رسالت