وعده های فراموش شده

فرستاده روسیه در منتهی الیه سمت راست میز جای گرفته است و نمایندگان اسکاندیناوی و همین طور «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر خارجه آلمان و «دونالد توسک» نخست وزیر جدید لهستان هم حضور دارند. نمایندگان ۱۱ کشور ساحل دریای شمال در اتمسفر خاص ساختمان شهرداری ریگا سه ساعت تمام به بحث و تبادل نظر پرداخته بودند و حال «ایگور شوالوف» نماینده روسیه در یک سخنرانی مهیج اعلام می کند که مسکو در هر صورت آن خط لوله انتقال نفت از دریای شمال تا گرایفسوالد را خواهد ساخت. سپس توسک پشت میکروفن قرار می گیرد و لبخندی دوستانه به جمع می زند و با صدایی آرام می گوید؛ «موضع لهستان تغییری نکرده است.» هموطنان توسک که در این سالن شورای شهر ریگا حضور دارند نگاهی از روی ناامیدی به وی می اندازند و با صدایی که تقریباً شنیده نمی شود تعجب خود را از این پاسخ نخست وزیر نشان می دهند. لهستانی ها به شدت مخالف این پروژه هستند زیرا از نظر آنان بدین ترتیب مسکو می تواند جریان گاز به اروپای شرقی را قطع کند بدون آنکه آلمان نسبت به این مساله واکنشی نشان دهد. بدین صورت ورشو که به واردات انرژی از مسکو نیاز حیاتی دارد همچنان تحت فشار قرار می گیرد.
اگر به جای توسک، سلفش یعنی «یاروسلاو کاچینسکی» می بود به این آرامی و چنین مودبانه نظرش را ابراز نمی کرد. بی تردید کاچینسکی به یک باره کلیت این پروژه را رد می کرد و میلیون ها لهستانی را به یاد می آورد که جان خود را در جنگ جهانی دوم از دست دادند و به همسایگان ساحل دریای شمالی هم تعهدشان به قهرمانان ملی را یادآوری می کرد. داستان رنج های مردم لهستان همان چیزهایی بود که کاچینسکی به وسیله آن همیشه روی اعصاب همکاران اروپایی اش راه می رفت و با روی کار آمدن توسک در هفت ماه پیش لااقل این مساله به دلیل رفتار متفاوت توسک حل شده است. نخست وزیر جدید لهستان با پیش گرفتن رفتاری منطقی علاوه بر کاهش اختلاف های دیرینه با آلمان، سیگنال هایی نیز در جهت تنش زدایی به روسیه ارسال کرده است.
توسک به صورت ذاتی فرد مهربان و ملایمی است و به عنوان مثال از روزنامه نگاران به عنوان «انسان های شریف» یاد می کند و این در حالی است که کاچینسکی نسبت به این گروه همواره رفتاری خصمانه و غیردوستانه داشت. توسک وعده داده است مدرسه ها را تبدیل به محیطی شاد کند و برای هر کلاس یک دستگاه کامپیوتر در نظر بگیرد. نخست وزیر لهستان برخلاف سلفش که همواره مشکلات را به گردن کمونیست ها یا پزشکان فاسد می انداخت، اهل فرافکنی نیست. در دوران نخست وزیری کاچینسکی و برادر دوقلویش یعنی پرزیدنت «لخ کاچینسکی» اعلام وضعیت فوق العاده در لهستان امری عادی شده بود و برابر با وضعیت عادی به حساب می آمد. اما توسک با پیروزی خود در انتخابات پاییز گذشته، مردم لهستان را از دوران آکنده از پوپولیسم آن دو برادر به نوعی رهایی بخشید. در همان حال که حزب «برنامه مدنی» توسک توانست به محبوبیت بالای ۵۰ درصد برسد، حزب متبوع برادران دوقلو یعنی حزب «قانون و عدالت» سقوطی ۲۵ درصدی داشت. «استراتژی عشق» نامی بود که در آغاز کار رسانه ها و سپس شخص توسک برای برنامه های خود انتخاب کرد.
لهستانی ها البته پس از شش ماه بالاخره به صورتی جدی خواهان اجرا کردن برنامه های اعلام شده از سوی نخست وزیر شده اند زیرا با وجودی که حزب متبوع توسک توانست به ائتلافی پایدار با حزب کشاورزان یا «پی اس ال» دست یابد و امروزه نسبت به دوران انتخابات پنج درصد به میزان محبوبیتش افزوده شده اما نخست وزیر لهستان هنوز هم دست به اصلاحات ضروری نزده است. بر پایه یکی از نظرسنجی ها ۷۹ درصد از پرسش شوندگان به این پرسش که دولت در این مدت به چه موفقیت هایی دست پیدا کرده است، هیچ پاسخی نمی دادند. جامعه شناسی به نام خانم «ژادویگا استانیچکیس» می گوید؛ «توسک باید از سیاست لبخند دست بردارد زیرا روزی می رسد این لبخند تنفربرانگیز می شود.» توسک در کسوت یک سیاستمدار لیبرال با وعده هایی بزرگ پای به میدان رقابت گذاشت وعده هایی که اهم آن از این قرار بود؛ بازسازی سیستم اداری، مدرنیزه کردن مدارس و دانشگاه ها، سرو سامان دادن به سیستم مالیاتی و تعرفه های واحد، نوسازی و مدرن سازی راه آهن و شبکه های جاده یی. اما حال و طی ماه های گذشته هیچ یک از این وعده ها محقق نشده است. از دو سال پیش و همین طور از زمان روی کار آمدن توسک هیچ گامی در جهت خصوصی سازی و واگذاری ۷۰۰ موسسه دولتی به بخش خصوصی برداشته نشده است. سن بازنشستگی در لهستان از همه کشورهای اروپایی بیشتر بوده و زنان تا ۶۰ سالگی بازنشسته نمی شوند و هرگونه تغییری در جهت کاهش سن بازنشستگی نیاز به بودجه یی چند میلیارد یورویی دارد. امروز هم به مانند گذشته صدها بیمارستان توانایی پرداخت حقوق پزشکان را ندارند و همواره این دولت است که با کمک های میلیونی خود بیمارستان ها را دایر نگه می دارد. علاوه بر آن توسک دیگر هیچ سخنی در مورد طرح های یکسان سازی مالیات ها یعنی همان چیزی که بسیاری از کشورهای اروپای شرقی موفق به انجام آن شده اند، بر زبان نمی آورد زیرا موتلف حزبی اش یعنی پی اس ال از همان آغاز کار مخالف این طرح بود. گومولکا هم که حال دیگر باید از وی به عنوان مشاور سابق دولت یاد کرد می گوید؛ «ناگهان همه اختیارات از من سلب شد زیرا رسماً از من خواستند دیگر در مورد اصلاحات صحبت نکنم.» و اینچنین بود که این کارشناس برجسته اقتصاد از کار خود کناره گیری کرد.
و حال وحشت از آن قدرت تبلیغاتی یاروسلاو کاچینسکی است که شخص توسک را فلج کرده است. در حال حاضر از محافل اپوزیسیون سخنان زیادی به گوش می رسد و از اصلاحات وعده داده شده توسک به عنوان «سیاستی در جهت منافع ثروتمندان» یاد می شود. علاوه بر آن کاچینسکی و برادرش لخ که هنوز هم رئیس جمهور است این قدرت را دارند که همه قوانین مصوب مجلس را وتو کنند. بدین ترتیب توسک به عنوان نخست وزیر در عمل بی عملی را پیشه کرده است زیرا می خواهد در سال ۲۰۱۰ بر صندلی ریاست جمهوری بنشیند.توسک این روزها به جای هر کار دیگر در تلاش است تا آنجایی که امکان دارد از محبوبیت خود برای نجات این دوره قوه مقننه استفاده کند. گومولکا می گوید؛ «نمی خواهم در این مورد هیچ دخالتی بکنم. اگر می دانستم که چه می شود هرگز از گوشه خانه تکان نمی خوردم.»

یان پول
ترجمه؛ محمدعلی فیروزآبادی
منبع؛ اشپیگل

منبع : روزنامه اعتماد