فرو بردن لقمه‌های سنگی

گمان نمی كنم چیزی بدتر از تنها غذا خوردن باشد. در تنهایی می شود كتاب خواند، مشق خوشنویسی كرد، فیلم هندی دید، حتی آشپزی كرد، اما نمی شود غذا خورد. شما اگر- مثل نگارنده این سطور- تنهایی‌های رقت بار را تجربه كرده باشید، تصدیق می‌كنید كه خوشمزه ترین اغذیه، برای كسی كه جز دیوار، میز، صندلی و تلویزیون همنشین و هم نفس ندارد، حكم سنگ خارایی دارد كه به سختی راه خود را در لوله‌های تنگ مری و روده باز می كند. غذا برای آن كس كه از تن‌ها گریخته و به تنهایی خو كرده، دست بالا چیزی است برای سدجوع و غلبه بر ضعف حاصل از گرسنگی. حمل بر بی‌حرمتی نباشد، اما نسبت مرد تنها- و تو بگو زن تنها- با غذا، نسبت اسب خسته و گرسنه ای است كه در گوشه اصطبل سر در آخور فرو می‌برد و كاه و یونجه می‌بلعد، بلكه قاروقور شكمش را بخواباند. نه سفره ای، نه سلیقه‌ای، نه هنری، دست بالا لقمه‌ای مثل غازی‌های قدیمی یا ساندویچ‌هایی جدید و نوشابه ای كه به مددش بتوان این لقمه‌های سنگی را فرو داد و خیره شدن به برنامه های كسالت بار تلویزیون. مردمان تنها از صبحانه بیزارند. حداكثر فنجانی قهوه، یا لیوانی چای. آن هم فقط به مثابه انجام وظیفه ای كه بشود با آن آغاز صبحی نه چندان دل انگیز را اعلام كرد. خیلی‌ها را می‌شناسم كه چای یا قهوه را فقط به این جهت می نوشند كه بعد از آن بتوانند سیگاری آتش كنند. تو گویی نوشیدنی های گرم مقدماتی هستند برای دودهای اول صبح. مردمان تنها بسیار خوش اقبال خواهند بود اگر این مجال را داشته باشند كه ناهار را در جمع رفقای همكار بخورند. دور هم نشستن‌های دوستانه راه گلو را باز می كند و اشتهای گریزان را برمی گرداند. اما برای شام دوباره همان لقمه‌های سنگی و تنهایی و خیره شدن به تلویزیون یا - به عنوان فعالیت ضمن شام- صحبت‌های طولانی با تلفن‌های سیار و دوباره دود از پی دود و چای از پشت چای. اگر به من باشد می‌گویم به رغم همه آنچه گفتم، تنهایی تان را از دست ندهید. تنهایی به مراتب بالاتر و بلندمرتبه تر از لذات تناولی است. اما ضمن حفظ حریم تنهایی، برای وعده‌های غذایی دوستان و همسایه ها و قوم و خویش و حتی رهگذران و ابن السبیل را وعده بگیرید و آنها را مقابل سفره غذایتان بنشانید. سر غذا حرف بزنید و بخندید و تا حد معقول به هم سفره تان تعارف كنید. شاید خدا خواست و شانس آوردید و هم سفره تان فرد نیكوخصال خوش صورت مودبی از آب درآمد كه لحظه‌های با او غذا خوردن را به بهترین ساعات عمرتان بدل كند. بگو ان شاءالله
•پوره سیب زمینی با پیاز داغ
اگر سیب زمینی نبود، زندگی چیزی كم داشت. سیب زمینی غذای مستضعفین است. نگاه كنید به تابلوی «سیب زمینی خواران» ون گوگ تا ببینید این ریشه معجزه گر گیاهی چطور قوت لایموت مردان و زنان و كودكانی بوده است كه جز به این معدن مغذی نشاسته، به هیچ معدن دیگری دسترسی نداشته اند. به رغم سودجویی های دلالان میوه و تره بار و برخلاف میل باطنی میوه فروشان، سیب زمینی و پیاز همچنان ارزان تر از باقی غده ها و ریشه ها هستند. در یخچال خانه شما عیبی ندارد اگر پرتقال و كیوی و موز پیدا نشود، كمااینكه این محصولات سالی به دوازده ماه در یخچال خانه من دیده نمی شود و اتفاقی نیفتاده و از این بابت كسی سرزنشم نكرده است. اما پیاز و سیب زمینی در حكم اركان آشپزخانه هستند و بدون آنها مفهوم مطبخ تحقق پیدا نمی‌كند. فقیر و غنی فرقی نمی كند، در آشپزخانه هر مرد سبدی پیدا می‌شود كه سیب زمینی و پیاز _ این دو یار دیرین و دبستانی- به قدر مایحتاج در آن نگهداری می‌شود. در خانه مردان تنها البته همیشه پیازها سبز می‌شود و سیب زمینی‌ها چشم در می‌آورند، اما مادامی كه غده‌ها نگندیده باشند قابل طبخ و اكلند. سیب زمینی‌ها را- به هر تعدادی كه فكر می‌كنید كفایت قوت شما را فراهم می كند- پوست بكنید و آن را به قطعات كوچك تقسیم كنید. قطعات را داخل قابلمه بریزید و مقداری آب [زیاد، نه] به آنها اضافه كنید و نصف قالب كره در آن بیندازید. طوری نیست اگر كمی نمك هم روی آن بپاشید. شعله گاز را تا وسط بالا بكشید، در قابلمه را بگذارید و فرصت بدهید كه سیب زمینی‌ها در محلول آب و كره و نمك بپزند. در این فاصله از روش «ارباب حلقه ها» استفاده كنید و یكی دو پیاز را حلقه حلقه كنید و آن را در روغن تفت دهید. فراموش نكنید كه با تغییر رنگ پیازها، زردچوبه و فلفل را هم اضافه كنید. بعضی ها به سیب زمینی شیر هم اضافه می كنند، اما چون نگارنده با شیر میانه خوبی ندارد آن را توصیه نمی كند. سیب زمینی ها كه خوب پختند آنها را در یك ظرف دیگر با هر وسیله ای كه با آن راحت‌تر هستید بكوبید و برای جلوگیری از خشك شدن آن، هر مقدار كه میل دارید، از آن محلول آب و كره و نمك كه هنوز در قابلمه مانده، به سیب زمینی كوبیده اضافه كنید. دست آخر پیازداغ ها را روی سیب زمینی‌ها بریزید و هم بزنید. اضافه كردن گردو، زعفران، نعنای خشك و اندكی شوید می‌تواند این غذای مستضعفین را تا سطح یك غذای فرعی اشرافی ارتقا دهد. خوردن این غذا با ترشی پیاز و كلم لذتی دارد كه در عالم مجو.این غذا را تنها نمی‌توانید بخورید. سیب زمینی به خودی خود گلوگیر است خاصه آنكه هم سفره و هم صحبت نیكوخصال خوش صورت هم نداشته باشید. معطل نكنید، تلفن را بردارید و دوستی را وعده بگیرید. اگر همه رفقا سرشان جای دیگر گرم است، در خانه خود را به روی ابن السبیل باز بگذارید. اگر ابن السبیل هم قحط آمده، چند لقمه غازی كنید و به رفتگرهایی كه برای بردن آشغال‌ها آمده‌اند، هدیه بدهید. در این صورت دل آنها را نیز به هنگام جمع آوری «ماهانه» با خود مهربان كرده‌اید.

امیر رازی

منبع : روزنامه شرق