یکشنبه, ۱۶ دی, ۱۴۰۳ / 5 January, 2025
مجله ویستا
سدی در برابر مهاجرت زباله های پرتوزا
انرژی هسته یی با وجود اینکه در حل بحران انرژی تاثیراتی دارد ولی در مقابل علاوه بر غیراقتصادی بودن، معضلات جدیدی را پیش روی بشر قرار داده است. اوایل هنگام استفاده از انرژی هسته یی، که آن را درمان همه مشکلات تولید برق در جهان می پنداشتند، به رغم اینکه نسبت به سایر انرژی ها مثل انرژی باد، تولید برق اندکی دارد توجه زیادی به نیاز آینده بشر برای دفع زباله های آن نمی شد. اکثر تصمیم گیران انتظار داشتند علم بشری در آینده، پاسخ این سوال را بیابد ولی اکنون پس از گذشت نیم قرن، ذخیره سازی نامناسب زباله ها همچنان ادامه دارد و هنوز راه حل جدیدی برای مشکلات آن ارائه نشده است. اینها پرسش هایی است که افکار دانشمندان و دولتمردان را به یک اندازه به خود مشغول کرده و تاکنون فراتر از مراحل اولیه بازرسی معمول، هیچ تصمیم مشخص و قابل اعتمادی در این مورد اتخاذ نشده است. زباله های پرتوزا که از جمله زباله های هسته یی اند به عنوان فرآورده جانبی فرآیندهای صنعتی همچون تولید میله های سوخت اورانیوم برای نیروگاه های هسته یی یا در نتیجه کاربردهای پزشکی و نظامی مواد پرتوزا تولید می شود.
این زباله ها به دو گروه تقسیم بندی می شود که عبارت است از زباله های پرعیار و زباله های کم عیار. زباله های پرعیار در اصل از عملکرد رآکتورهای هسته یی به دست می آید و ویژگی بارز آن داشتن درصد بسیار زیادی هسته پرتوزا است که پرتوهای بتا، گاما و آلفا منتشر می کند. این در حالی است که رآکتورهای هسته یی براساس شکافت ایزوتوپ اورانیوم ۲۳۵ که تحت بمباران نوترونی قرار می گیرد، کار می کنند. رایج ترین سوختی که در رآکتورهای هسته یی استفاده می شود، اورانیوم دی اکسید است. در عوض زباله های کم عیار به تمام زباله های هسته یی می گویند، به استثنای زباله هایی که در رآکتورها تولید می شوند. اکثر زباله های کم عیار دارای پرتوزایی اندکی هستند. از نمونه های این زباله های کم عیار می توان از زباله های حاصل از منابع پزشکی، بازمانده های آزمایشگاهی و میله های فلزی میله های سوخت نام برد که سوخت درون آنها حل شده است. دفع زباله های پرتوزا معضلی است که حل آن بسیار دشوار است. البته زباله های کم عیار را با این استدلال که قرارگرفتن در معرض تابش آنها فقط برای افرادی زیان آور است که برای مدت های طولانی به طور مداوم در معرض تابش آن قرار گرفته باشند، معمولاً با زباله های خانگی و شهری مخلوط کرده و از بین می برند. برای از بین بردن زباله های هسته یی پرعیار، راه های مختلفی در حال بررسی و تحقیق است که بسیاری از این روش ها فاقد ارزش و کیفیت لازم هستند، ولی به طور کلی روش های زیر در جهان در حال انجام است که به طور مختصر به بررسی آنها می پردازیم.
یکی از این روش ها، دفع زباله در چاه های عمیق است که در این روش، چاه عمیقی حفر می کنند تا در نتیجه ادغام گرمای حاصل از فرآیندهای زمین گرمایی و نیز پرتوزایی سنگ های اطراف، زباله ها ذوب شده و از بین برود. با توجه به متغیرهای فراوان و مسائل ناشناخته دیگر، این روش بسیار نظری جلوه می کند و قابل اعتماد نیست. یکی دیگر از روش ها این است که می توان زباله های پرتوزا را در لایه های یخ دفن کرد. چنانچه زباله در مرکز لایه های یخی در قطب قرار داده شود، تجمع و حرکت یخ سار، به اندازه کافی کند است و تا پیش از رسیدن زباله به حاشیه یخ، هزاران سال طول می کشد. طی این زمان بلندمدت، زباله های پرتوزا بی زیان خواهد شد. این راه حل چندین مشکل دارد. به طور مثال امکان حرکت ناپایدار یخ که ظرفیت پذیرش زباله را تعیین می کند و همچنین افزایش گرمای زمین را نباید دست کم گرفت. از طرف دیگر، در صورتی که مخزن های نگهداری زباله آسیب ببینند، امکان دارد زباله ها در سطح گسترده یی پراکنده شود که نکته بسیار مهمی است هرچند این پیشنهاد برای بسیاری از سیاستمداران خوشایند است، ولی ممکن است آسیب های شدیدی به بشر وارد آورد. در روش دیگری زباله ها را در یک مخزن زیرزمینی که در یک توده سنگ مناسب حفر شده است، قرار می دهند. این توده سنگ باید یک سد نهایی در برابر مهاجرت زباله هسته یی از مخزن باشد، به نحوی که بتوان امکان ایجاد هرگونه شکاف در سیستم های نگهداری زباله را کاهش داد.
بسیار دشوار است که برای ذخیره کردن زباله هایی از این نوع از فلزهای خنثی که در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارند مانند پلاتین و طلا استفاده شود، در نتیجه باید برای اطمینان به فلزات محافظ دیگر که دچار خوردگی می شوند، برنامه ریزی های لازم صورت گیرد. هم اکنون این روش در برخی از کشورهای اروپایی به ویژه آلمان مورد استفاده قرار می گیرد. ریختن زباله های هسته یی در بستر اقیانوس نیز مدنظر قرار گرفته است زیرا تصور می شود زباله در نهایت طی فرآیندهای فرورانش می تواند به درون گوشته زمین انتقال یابد. از لحاظ نظری با ریختن این زباله ها در اقیانوس می توان این معضل را حل کرد، ولی شناخت کافی در مورد وضعیت کلی رسوبات این ژرفناها وجود ندارد تا بتوان اطمینان داشت این زباله ها به مرور زمان بیرون رانده نمی شوند، هرچند پاکستانی ها از این روش استفاده کردند. روش دیگری که بررسی می شود دفع زباله های اتمی در فضا است به طوری که مواد پرتوزا در یک راکت قرار گرفته و به فضا فرستاده شود، تا بدین ترتیب این مشکل از زمین دور شود. این در حالی است که این روش بسیار پرهزینه و خطرناک است، به طوری که اگر راکت هنگام برخاستن از زمین منفجر شود، فاجعه بزرگی رخ می دهد. هم اکنون بهترین گزینه یی که توسط برخی از کشورها همچون امریکا، بریتانیا و فرانسه مورد استفاده قرار می گیرد، دفع زباله در یک مخزن سنگی است. در این روش زباله را در یک مخزن در نزدیکی سطح زمین نگهداری می کنند تا امکان مراقبت بیشتری فراهم باشد. هرچند این روش به محافظت بیشتری نیاز دارد، ولی با ایجاد تونل های کم عمق در کوه ها و بررسی های انجام شده، بسیار قابل اطمینان تر از دیگر روش ها است.
براساس مقررات آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) مناطق دفع زباله های هسته یی باید توانایی قرنطینه و نگهداری زباله های هسته یی از محیط زیست را به مدت ۱۰ هزار سال داشته باشند، زیرا این مدت حداقل زمانی است که مواد هسته یی به صورت خطرناک باقی می مانند. حدود ۲۰ سال قبل کنگره امریکا، کوهستان یوکا واقع در ایالت «نوادا» را به عنوان مناسب ترین منطقه برای نگهداری زباله های هسته یی پرعیار تعیین کرد، هرچند دو منطقه دیگر واقع در ایالت های تگزاس و واشنگتن نیز محل دفع زباله های اتمی امریکا است. کوهستان یوکا دارای ظرفیت ۷۷ هزار تنی برای نگهداری زباله های اتمی است و تا سال ۲۰۳۰ میلادی به طور کامل پر نخواهد شد. قرار است برای جلوگیری از نشت آن و نگهداری مناسب به عنوان یک پروژه برای نگهداری زباله ها به مدت چندصد سال دیگر گسترش و تکامل یابد. از طرفی مقدار بارش در این منطقه حدود ۱۵ سانتی متر است و مقدار ناچیزی از این بارش به زمین نفوذ می کند و آبی هم که در سطح زمین قرار دارد قبل از نفوذ کردن بخار می شود. در نتیجه سنگ هایی که در اعماق مخزن این کوهستان قرار گرفته اند، خشک و بدون رطوبت هستند که این مساله باعث افزایش طول عمر این مخزن می شود. در هر حال بسیاری از مناطق جهان که خصوصیات نگهداری زباله های اتمی را دارند، هنوز به طور کامل قابل اطمینان نیستند و لازم است از محل های مطمئن تر و روش های پیشرفته تری برای این منظور استفاده شود.
www.radwaste.org
ترجمه؛ علیرضا سزاوار
ترجمه؛ علیرضا سزاوار
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست