رنگ مو

● تاریخچه
رنگ كردن مو از گذشته‌های دور متداول بوده است. یونانیان باستان از صابون‌های زبر و بی‌رنگ‌كننده و حنا برای تغییر رنگ موهای خود استفاده می‌كردند. چنین اقدامی در میان آنان نشانهٔ شجاعت و شهامت تلقی می‌شد. رومیان رنگ‌های تیره را بیشتر می‌پسندیدند. آنها رنگ تیره را با جوشاندن پوست گردو و تره‌فرنگی به دست می‌آوردند.
در دنیای مدرن نیز بازار رنگ‌مو همچنان داغ است. بر اساس آمار، ۷۵ درصد از زنان امریكایی از رنگ‌مو استفاده می‌كنند. در سال ۱۹۵۰، تنها ۷ درصد از زنان این كشور موهای خود را رنگ می‌كردند كه آن هم برای پوشاندن موهای سفید بود. در چند دههٔ پیش، عامهٔ مردم از رنگ‌مو استفاده نمی‌كردند و زنانِ با موهای رنگ‌شده اسباب تمسخر سایرین بودند. این روزها مردان هم به تبعیت از زنان برای پوشاندن موهای سفید خود از رنگ‌مو استفاده می‌كنند. آمارهای به دست آمده در كشور امریكا در سال ۲۰۰۲ میلادی حاكی از صرف هزینه‌ای بالغ بر ۱۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار برای رنگ‌مو است و شمار مصرف‌كنندگان رنگ‌مو در ۵ سال اخیر ۵۰ درصد افزایش یافته است. اما انتخاب نوع رنگ‌مو و فن استفاده از آن به موضوعی گیج‌كننده بدل شده است.
● ساختمان طبیعی مو
موی پستانداران از دو بخش غلاف و ریشه تشكیل شده است. غلاف به شكل یك برجستگی بر روی پوست و ریشه در زیر سطح پوست قرار دارد. رشد مو از قسمت ریشه انجام می‌شود. سایر بخش‌های مو مرده هستند. موی سر به‌طور طبیعی، در هر ماه حدود یك سانتی‌متر رشد می‌كند. مدت قرار داشتن هر مو بر روی سر ۳ تا ۵ سال است و هر انسان ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار عدد مو بر روی سر خود دارد. مو دارای دو نوع رنگدانه (ملانین) است كه یك نوع آن شامل رنگ‌های قهوه‌ای تا سیاه و نوع دیگر دربرگیرندهٔ رنگ‌های طلایی، زرد، حنایی و قرمز است. نبود رنگدانه باعث سفیدی موها می‌شود. پیش از قرار گرفتن رنگ‌های مصنوعی در غلاف مو، كوتیكول یا لایهٔ بیرونی آن باید باز شود.
● عناصر تشكیل‌دهندهٔ رنگ‌مو
تا پیش از سال ۱۹۰۰ میلادی، رنگ‌مو از رنگ‌های طبیعی استخراج می‌شد. در سال ۱۹۰۹ اسكولر، شیمیدان فرانسوی، نخستین رنگ‌موی مصنوعی را ساخت. به دنبال این نوآوری، اولین شركت تولیدكنندهٔ رنگ‌مو در فرانسه تأسیس شد. یك سال بعد، نام شركت مذكور به «اورئال» تغییر یافت كه امروزه هم بسیار شهرت دارد. محصولات این شركت به سراسر جهان ارسال شد و موفقیتی بزرگ به دست آورد.
دو مادهٔ شیمیایی پایه در تمام فرایندهای رنگ كردن مو شركت دارند: مادهٔ اول «پیروكسید هیدروژن» یا «اكسیدان» نام دارد. این ماده موجب حالت گرفتن مو و تثبیت رنگ آن می‌شود. استفاده از اكسیدان به مقدار زیاد، سولفور مو را خارج می‌كند. از دست رفتن سولفور مو نیز باعث زبری و نازكی تارهای مو می‌شود. در اكثر رنگ‌موها، میزان اكسیدان ۳۰ درصد یا كمتر است. مادهٔ دیگر تشكیل‌دهندهٔ رنگ‌مو آمونیاك نام دارد. این مادهٔ قلیایی، در نتیجهٔ تركیب شدن اكسیدان با رنگ اولیهٔ مو، به صورت كاتالیزور عمل و رنگ موها را روشن می‌كند. همچنین آمونیاك موجب جدا شدن كوتیكول و نفوذ رنگ به درون پوستهٔ مو می‌شود.
● انواع رنگ‌مو
امروزه برای موهای مختلف انواع متنوعی رنگ‌مو تولید شده است و شما می‌توانید با كمی دقت رنگ‌موی مناسب موهای خود را بیابید. نكتهٔ مهم آن است كه رنگ‌موهای شیمیایی، در صورت ناآگاهی شما از نوع رنگ، می‌توانند مضر باشند. چگونگی واكنش پیروكسید هیدروژن و آمونیاك با موهای سر مستقیماً به نوع محصول انتخاب‌شده بستگی دارد.
در ادامه به معرفی چند نوع رنگ‌مو می‌پردازیم:
▪ رنگ‌موی نیمه دائمی:
این نوع رنگ، بدون ایجاد تغییر در حالت طبیعی مو، رنگ را به لایهٔ بیرونی آن اضافه می‌كند. رنگ‌مو مولكول‌های زبری دارد. این مولكول‌های كوچك پس از چندبار شست‌وشو از غلاف مو خارج می‌شوند. این نوع رنگ‌مو به مدت ۶ تا ۱۲ مرتبه شست‌وشو با شامپو دوام دارد و ۵۰ درصد از موهای سفید را پوشش می‌دهد. همچنین، تقویت‌كنندهٔ رنگ طبیعی مو نیز هست. رنگ‌موهای نیمه دائمی، موهای شما را روشن یا بی‌رنگ نمی‌كنند. زیرا عاری از تركیبات آمونیاك و پیروكسید هیدروژن هستند.
▪ رنگ‌موی موقت:
اثر این نوع رنگ به مدت ۱۴ تا ۲۸ بار شست‌وشو با شامپو در مو باقی می‌ماند. مولكول‌های این نوع رنگ غلاف دور مو را می‌پوشانند و به درون پوستهٔ آن نفوذ می‌كنند. سپس در محلی كه مولكول‌های رنگدانهٔ طبیعی قرار دارند ساكن می‌شوند. آمونیاك رنگ‌موی موقت به اندازه‌ای است كه رنگدانهٔ طبیعی را روشن یا بی‌رنگ نمی‌كند. به‌علاوه، مقدار پیروكسید هیدروژن آن هم اندك است. با این وجود، موهای سفید را پوشش می‌دهد.
▪ رنگ‌موی دائمی:
این نوع رنگ‌مو برای ایجاد تغییرات كلی در شكل ظاهری است. موهای سیاه را بور می‌كند و بالعكس. در رنگ دائمی، از آمونیاك و نیز پیروكسید هیدروژن برای رنگ كردن مو استفاده می‌شود. مولكول‌های رنگ وارد پوستهٔ مو می‌شوند و با شست‌وشو از بین نمی‌روند. این محصول بر رنگدانه‌های مو اثر می‌گذارد و آنها را روشن‌تر می‌كند. به همین علت است كه یك رنگ‌مو روی موهای افراد مختلف به رنگ‌های متفاوت درمی‌آید.
در حدود ۴ تا ۶ هفته زمان لازم است تا رنگ از ریشهٔ مو خارج و رنگ طبیعی مو بر روی پوست سر ظاهر شود.
● انتخاب رنگ‌موی مناسب
یافتن رنگ‌موی مناسب ساده نیست. انتخاب رنگ دلخواه از روی كاتالوگ رنگ فروشگاه و خریداری آن اقدامی نادرست است. رنگ‌مو را با توجه به رنگ طبیعی مو، رنگ چشم و پوست خود انتخاب كنید. رنگی كه می‌بینید حاصل بازتاب نور از روی رنگدانه‌های رنگ‌شده است. بنابراین، یك رنگ یكسان روی موهای مختلف نمودهای متفاوتی دارد. رنگ موی طبیعی و مصنوعی در زیر نور فلورسنت یا نور طبیعی آفتاب متفاوت به نظر می‌رسند. سطح رنگ‌ها را از درجهٔ ۱ تا ۱۰ تقسیم‌بندی كرده‌اند. رنگ درجهٔ ده مو را روشن و درجهٔ یك آن را تیره می‌كند. رنگ موی سیاه، نور كمی را منعكس می‌كند و این درست برخلاف عملكرد رنگ موی بور است. وقتی كه رنگ موهای خود را روشن می‌كنید، هالهٔ گرمی از رنگ‌های زرد و قرمز دور شما دیده می‌شود. به یاد داشته باشید كه تركیب رنگ‌های زرد و قرمز، رنگ نارنجی را تولید خواهد كرد، نه رنگ دلخواه شما را. بهترین رنگ‌ها برای كسانی كه پوست گندمگون و برنزه دارند رنگ‌های شیری، گل‌بهی، مسی، كرم نخودی، قهوه‌ای، زرد سوخته، قهوه‌ای مایل به قرمز، قهوه‌ای مایل به طلایی، و رنگ‌های آبی، سبزآبی، فندقی، عسلی، سبز كاهویی و زرد است. برای چشم‌های كهربایی یا به رنگ قهوه، رنگ‌موهای طلایی با های‌لایت قرمز، قهوه‌ای طلایی، قهوه‌ای عسلی، فندقی، مسی و قهوه‌ای سوخته مناسب است. در مورد پوست‌های روشن، های‌لایت آبی‌قرمز و برای پوست‌های صورتی و سرخ، رنگ كرم گلی، زیتونی تیره و قهوه‌ای تیره با سایهٔ آبنوسی جلوهٔ خاصی ایجاد خواهد كرد. برای چشم‌های آبی روشن، آبی خاكستری، آبی تیره، سبز تیره، قهوه‌ای و مشكی، بهترین رنگ‌مو ارغوانی با های‌لایت شرابی، پلاتینی، خاكستری، قهوه‌ای، قهوه‌ای تیره، مشكی و شیری است.
انتخاب رنگ‌مو به مرغوبیت رنگ، سلیقه و خواستهٔ شما و مدت زمانی كه می‌خواهید آن رنگ روی موهایتان باقی بماند بستگی دارد.
اغلب زنان از رنگ‌های تیره شروع می‌كنند و هر بار، رنگ یك درجه روشن‌تر از قبل را برمی‌گزینند. اگر رنگ‌موی انتخابی موهای سفید شما را پوشش نمی‌دهد، از رنگ مرغوب‌تر و یك درجه بالاتر از رنگ موی اصلی خود استفاده كنید.
● موهای سفید مقاوم
برخی از موهای سفید، به‌ویژه موهای زبر و كلفت و خاكستری‌رنگی كه در اطراف شقیقه‌ها می‌رویند، در برابر رنگ‌مو مقاوم هستند یا در مقایسه با سایر موهای سفید به سرعت رنگ خود را از دست می‌دهند. برای رنگ شدن این گروه از موها به توصیه‌های زیر توجه كنید:
۱) در زمان رنگ كردن، ابتدا رنگ را روی موهای سفید این ناحیه بگذارید تا زمان طولانی‌تری برای جذب رنگ داشته باشند.
۲) موهای سفید باید تا ۴۵ دقیقه آغشته به رنگ باقی بمانند.
۳) درجهٔ رنگ‌موی انتخابی خود را بالا ببرید.
اگر موهای سفید شما با انجام دادن اقدامات فوق و استفاده از رنگ‌موهای نیمه دائمی و موقتی رنگ نشد، از رنگ‌های دائمی استفاده كنید. موهای سفید هر فرد، با انتخاب رنگ‌موی مناسب، رنگ طبیعی خود را باز خواهد یافت. اما تحقیقات علمی برای یافتن محصولات قوی‌تر و اختصاصی‌تر همچنان ادامه دارد.
● نگهداری از موهای تازه رنگ‌شده
۱) از شامپوهای مخصوص موهای رنگ‌شده برای شست‌وشو استفاده كنید.
۲) برای دوام رنگ‌مو و جلوگیری از بی‌رنگ شدن آن در برابر آفتاب، از كلاه، روسری و شال استفاده كنید و موها را بپوشانید.
۳) پیش از ورود به استخر، موهای رنگ‌شده را با آب بدون كلر شست‌وشو دهید.
۴) از تقویت‌كننده‌های مو استفاده كنید.
۵) موها را در زمان خیس بودن شانه نزنید و از شانهٔ دندانه درشت استفاده كنید.
۶) از خشك كردن موها با حوله یا سشوار خودداری كنید.
▪ آیا رنگ كردن مو احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد؟
در بررسی‌های پژوهشگران دانشگاه هاروارد، هیچ‌گونه شاهدی دال بر سرطان‌زا بودن رنگ‌مو به دست نیامده است.
● چند توصیه در مورد استفاده از رنگ‌مو
۱) رنگ‌مو را روی پوست سر نمالید. اگر رنگ‌مو روی پوست پخش شد، برای تمیز كردن آن از پودر بچه استفاده كنید.
۲) از رنگ كردن مو در زمان بارداری خودداری كنید. تركیبات شیمیایی رنگ‌مو آثار نامطلوبی بر جنین می‌گذارد.
۳) از رنگ كردن مداوم مو با درجات مختلف و رنگ‌های گوناگون بپرهیزید.
زنان هم طاس می‌شوند!ریزش مو برای زنان معضل بزرگی است. با توجه به افزایش سالیانهٔ مبتلایان به این عارضه، بررسی‌های بیشتری در دست انجام است. بر اساس آمارهای جهانی، ۶/۰ درصد از زنان دچار ریزش مو هستند. طاسی در مردان پذیرفتنی است، حال آن‌كه در زنان نقص تلقی می‌شود. طاسی زمانی رخ می‌دهد كه هیچ موی تازه‌ای در پوست سر جانشین موهای ریخته شده نشود. عامل اصلی ایجاد طاسی وراثت است. كهولت، كاهش هورمون‌های جنسی و كم شدن فعالیت غدد درون‌ریز از دیگر عوامل مؤثر در ریزش مو به‌شمار می‌روند. برای مثال، با ایجاد تغییرات هورمونی و یائسگی در زنان، تارهای موی سر نازك و موهای صورت زبر و خشن می‌شوند.
مصرف برخی داروها نیز ریزش مو و طاسی ایجاد می‌كند، مانند داروهای ضدسرطان، شیمی‌درمانی، تنظیم‌كنندهٔ فشار خون، آرام‌بخش‌ها و قرص‌های ضدبارداری. مصرف بیش از حد ویتامین آ و كمبود پروتئین و آهن در غذا از دیگر عوامل ریزش مو هستند. اضطراب، ترس از عمل جراحی، تب، عفونت، بیماری‌های مزمن و بیماری‌های غدهٔ تیروئید نیز ممكن است موجب ریزش مو در سنین مختلف شوند.
شیوه‌های درمان طاسی بسیار متنوع و در افراد مختلف، متفاوت است. امروزه پرمصرف‌ترین دارو برای درمان ریزش مو در امریكا «ماینوكسیدیل» است.
● یك راه‌حل برای رفع خشكی موی سر
ده درصد از مو را آب تشكیل می‌دهد. اگر از میزان رطوبت مو كاسته شود، مو به‌طور طبیعی شروع به جذب آب می‌كند. داروهای مرطوب‌كننده به تنهایی نمی‌توانند آب ازدست‌رفته را به موها بازگردانند. راه‌حل مناسب، استفاده از اسیدهای چرب طبیعی است.
یكی از بهترین و غنی‌ترین گیاهان دارای اسیدهای چرب كه می‌تواند رطوبت كافی را به موهای خشك بازگرداند زعفران است.
پوست سر به‌طور طبیعی اسید چرب تولید می‌كند. شما نیز می‌توانید با چند اقدام ساده اسیدهای چرب طبیعی ازدست‌رفته را به مو بازگردانید.
۱) چند قطره روغن زعفران را در كف دست بریزید و هر دو دست را به هم بمالید.
۲) كف دست‌ها را به آرامی روی موهای خشك بمالید. در ابتدا نوك موهای خود را به این روغن آغشته كنید. مقدار چربی‌ای كه در موهای شما نفوذ خواهد كرد نامحسوس است، ولی تداوم این كار باعث بازگشت رطوبت ازدست‌رفته به موهای شما خواهد شد.

منبع : سایت اطلاعات دارویی و پزشکی