موسیقی ایران در صد سال بعد

نشست هفت روزه پنجاهمین سال تغییر سیستم موسیقی ایرانی از فرم دستگاهی به "منی" با حضور جمعی از موسیقیدانان شاخه های مختلف موسیقی و همچنین مدیران عالی رتبه فرهنگی و هنری کشور در تالار ۲۰ هزاری نفر تپه های عباس آباد تهران آغاز به کار کرد. در این نشست پر شور که از دو سال! قبل برنامه ریزی شده بود، معاون موسیقی وزارت فرهنگ و هنر ضمن تبریک به حاضران اظهار داشت: اجداد ما در یکصد سال گذشته تنها با هفت دستگاه موسیقی سر و کار داشتند و پیوسته از تکرار مکررات گله می کردند.
اما جوانان برومند این دیار نشان دادند، در نوآوری و خلاقیت یگانه اند و نتیجه آن شد که اینک در سال ۱۴۸۶ خورشیدی ما به جای هفت دستگاه قدیم موسیقی ایرانی، هفتاد "من" موسیقی داریم!
این مقام عالی رتبه هنری ضمن اشاره به فداکاری های برخی چهره های پیشرو در یکصد سال گذشته گفت: آن زمان سیطره سیستم دستگاهی به حدی قوی بود که وقتی یک عده جوان جویای نام، پا را از چارچوب ها بیرون نهادند و سعی کردند طرحی نو در اندازند، با مخالفت های شدید سنت گرایان روبرو شدند.
صداهای به ظاهر ناهنجار و تولید صدای حیوانات در حین اجرای موسیقی، در آن تاریخ عمل زشتی به حساب می آمد ولی خوشبحتانه گذر زمان ثابت کرد که اینها یک نوآوری متهورانه بودند و اینک ما در سیستم "هفتاد من" موسیقی کشور انواع صداهای انسانی و غیر انسانی را، فراوان می شنویم و لذت می بریم! پس از سخنرانی معاون موسیقی وزارت فرهنگ و هنر به پاس خلاقیت های نسل پیشین در ایجاد سیستم جدید موسیقی کشور، یکی از آهنگ های صد سال پیش برای حاضران پخش گردید.
در ادامه مراسم نوبت به هنرنمایی گروه های مختلف موسیقی رسید.
بر اساس برنامه ریزی قبلی، هفتاد گروه موسیقی از سرتاسر کشور در این گردهمایی بزرگ شرکت داشتند و مقرر شده بود که هر یک از گروه ها، موسیقی خود را در یک "من" مشخص اجرا کنند تا در پایان مراسم هفت روزه، حق هفتاد"من" موسیقی کشور ادا شده باشد!
بنابر گزارش های واصله در اولین روز اجرا، یک گروه حرفه ای از شهر سنندج موسیقی خود را در قالب "من سیزدهم" تحت عنوان "جز هوره خوانی" ارائه کردند که تلفیق زیبایی از آواز باستانی هوره و موسیقی جز (Jazz) بود. پس از ایشان گروه دیگری از تهران یک نوع موسیقی تحت عنوان "شور سگی" را در قالب "من بیست و چهارم" اجرا کردند.
خواننده این گروه فوق حرفه ای، در فضای فواصل شور (همان دستگاه قدیم) صدای سگ را با چنان مهارتی بازخوانی کرد که گویی این دو فضای موسیقایی!!
از ابتدای خلقت با هم بودند. گروه دیگری از اصفهان با استفاده از فضای ابوعطای قدیم و صدای قورباغه، شور زایدالوصفی را در تالار ۲۰ هزار نفر بر پا کردند. این موسیقی که در قالب "من چهل و سوم" از سیستم هفتاد من موسیقی ایرانی اجرا می شد، به دفعات از سوی شنوندگان بازشنوایی شد.
اجرای "راک" های متنوع موسیقی هفتاد منی، بخش دیگری از جلوه های نوین این موسیقی فوق جهانی! بود. سرپرست یکی از گروه های شیرازی پیش از اجرای برنامه حیرت آور خود، روبروی حاضران قرار گرفت و گفت: در یکصد سال پیش وقتی اسم راک می آمد، همه ذهنشان به موسیقی غرب معطوف می شد، در حالیکه خود ما هم انواع راک داشتیم ولی تا کنون مورد توجه نبودند! اینک شما می توانید تلفیق جذابی از راک های غربی و راک های خودمان را بشنوید.
پس از سخنان این هنرمند، ناگهان تالار ۲۰ هزار نفری یکباره به هوا رفت. با اجرای "من پنجاه و یکم" که تلفیق راک هندی، راک عبدا... و راک هوی متال بود، حجت بر همگان تمام شد که موسیقی ایرانی یک موسیقی فوق جهانی است!
این گزارش حاکی است در روزهای بعد، گروه های دیگری از هنرمندان کشورمان با هنرنمایی منحصر به فرد خود، چشمان بسیاری را خیره کردند. از جمله برنامه های جالب می توان به تلفیق صدای اره برقی با آوازی افشاری قدیم اشاره کرد که در لابلای آن صدای شکستن شیشه هم به گوش می رسید. این برنامه منحصر به فرد تحت عنوان "من شصت و ششم" اجرا گردید.
آخرین برنامه، اجرای موسیقی در "من هفتادم" بود که از نظر اجرایی در یکصد سال گذشته کاملاً بی نظیر بود زیرا خواننده گروه با بهره گیری از تکنیک "فشار بیضوی" خروشی جان افزا و شور زایدالوصفی در میان حاضران تالار ۲۰ هزار نفری ایجاد کرد!
گفتنی است در هنگام استفاده از این تکنیک استثنایی، برای رعایت هنجارهای اجتماعی، نیم تنه پایین خواننده در پشت پرده پنهان می شود و کمک خواننده! بدور از دید حاضران، کاری می کند تا حد اکثر قدرت حنجره ایجاد شود!!
با اجرای این برنامه عملاً جشن "هفتاد من موسیقی ایرانی" پایان یافت ولی پیش از آنکه قطعنامه ی پایانی به تصویب حاضران برسد، به درخواست وزیر فرهنگ و هنر افغانستان که به منظور شرکت در جشن پنجاهمین سال تغییر سیستم موسیقی ایرانی، به کشورمان آمده بود، یک هنرمند میهمان از کشور متبوعش در محوطه تالار به اجرای برنامه ای منحصر به فرد پرداخت.
پس از آن، وزیر فرهنگ و هنر افغانستان از مقامات فرهنگی کشورمان درخواست کرد تا این نوع موسیقی را هم به عنوان "من هفتاد و یکم" در سیستم جدید موسیقی ایرانی ثبت نمایند که این درخواست با مخالفت ایرانیان روبرو شد.
در یکی از بند های قطعنامه پایانی آمده بود: شورای سیاستگزاری موسیقی کشور، سیستم "هفتاد من موسیقی ایرانی" را قطعی می داند و اجازه نخواهد داد "من" دیگری به آن افزوده شود چون که ترکیب "هفتاد من" خیلی با مسمی است و هر ایرانی فرهنگ دوست را به یاد مثنوی هفتاد من می اندازد!!!