جمعه, ۵ بهمن, ۱۴۰۳ / 24 January, 2025
مجله ویستا
زباله، تهران را فرا می‌گیرد؟
امروزه آلودگی‌های زیست‌محیطی و وجود زباله در سطح شهر به صورت یكی از معضلات شهری در آمده است. بطوری كه متاسفانه در طول شبانه‌روز و در هر گوشه و كنار خیابان و معابر شهری می‌توان زباله‌های انباشته شده را دید كه بی‌توجه به وجود سطل‌های زباله در حاشیه خیابان‌ها و معابر ریخته شده‌اند.
عده‌یی از شهروندان معتقدند كه وجود زباله‌ها در سطح شهر به دلیل كم‌كاری ماموران شهرداری است و از نحوه عملكرد مسئولان شهرداری گلایه دارند.
این در حالی است كه با نگاهی نه چندان دقیق و موشكافانه می‌توان دریافت كه عمده دلیل وجود زباله در سطح شهر، به رفتار شهروندان هم باز می‌گردد. متاسفانه شهروندان بی‌توجه به ساعات حمل زباله كه از سوی شهرداری تهران تعیین شده است، زباله‌های خود را معمولا در ساعات پایانی شب یا حتی صبح زود بیرون از منزل قرار می‌دهند. این در حالی است كه ماموران شهرداری، ساعت ۲۱ را زمان جمع‌آوری زباله اعلام كرده‌اند. یكی دیگر از موارد بی‌توجهی شهروندان در محیط‌های كاری و بخصوص در مراكز و معابر پرتردد است كه آنان معمولا زباله‌های خود را در حاشیه خیابان یا پیاده‌رو یا جوی‌های نزدیك محل كار خود رها كرده و سبب گرفتگی معابر و جاری شدن آب همراه با انواع زباله در سطح خیابان می‌شوند.
بازارچه واقع در میدان امام حسین، همواره یكی از مراكزی بوده كه هر روزه میزان قابل ملاحظه‌یی زباله در آن تولید می‌شود. یكی از دلایل وجود زباله در این بازارچه، عدم توجه كسبه آن به جمع‌آوری زباله از سطح خیابان است. متاسفانه این كسبه بی‌توجه به وجود سطل‌های زباله در طول خیابان و همچنین حاشیه میدان، زباله‌های خود را در جوی‌های آب و در سطح پیاده‌رو رها كرده و زمینه‌های ابتلای خود و سایر شهروندان را به انواع بیماری‌ها فراهم می‌سازند. یكی دیگر از تبعات منفی اقدام آنان آلوده شدن مواد غذایی، میوه و سبزیجاتی است كه در این بازارچه عرضه می‌شود.
این اقدام كسبه علاوه بر موارد فوق به هنگام بارندگی سبب آب گرفتگی معابر در سطح خیابان و میدان می‌شود كه مشكلات فراوانی را برای شهروندان به وجود می‌آورد.
یكی دیگر از مراكزی كه كسبه آن به جمع‌آوری زباله كمتر توجه می‌كنند، بازارچه تجریش است. در این بازارچه نیز كسبه بی‌توجه به اقدامات شهرداری مبنی بر قرار دادن سطل‌های زباله، همچنان زباله‌های خود را در سطح بازارچه و پیاده‌رو رها كرده و شهروندان را دچار دردسر می‌كنند.
مشكل وجود زباله در سطح شهر تنها به مراكز و بازارچه‌ها منتهی نمیشود. بلكه اكثر خیابان‌ها، معابر و كوچه‌ها دارای مشكلاتی مشابه هستند كه مصایبی را برای شهروندان به وجود می‌آورد.
● شیوه سنتی جمع‌آوری زباله در تهران
تهران علیرغم دارا بودن مركزیت، متاسفانه با مشكلات و مصایب فراوانی در زمینه ارایه خدمات شهری روبرو است. یكی از این مشكلات سیستم جمع‌آوری زباله و نحوه رفت و روب در شهر تهران است كه به شیوه‌یی كاملا سنتی انجام می‌شود. این در حالی است كه با توجه به گستردگی جغرافیایی این شهر و همچنین كثرت جمعیت، این شیوه دیگر پاسخگوی میزان زباله تهران نیست و مسئولان شهرداری را بر آن داشته است كه نسبت به تغییر شیوه جمع‌آوری زباله اقداماتی انجام دهند.
«مصطفی سلیمی» مدیرعامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران درباره تغییر شیوه جمع‌آوری زباله می‌گوید: «با اضافه شدن ۲۵۰ دستگاه ماشین مكانیزه جمع‌آوری زباله و ۲۰۰ دستگاه ماشین رفت و روب، سیستم جمع‌آوری زباله و رفت و روب در شهر تهران از شیوه سنتی به مكانیزه تغییر می‌كند. بطوری كه با مكانیزه شدن این سیستم، جمع‌آوری زباله و رفت و روب در شهر تهران به شیوه سنتی منسوخ و این كار بدون دخالت مستقیم انسان انجام می‌شود.»
وی با اشاره به آغاز جمع‌آوری مكانیزه زباله در برخی مناطق شهر تهران توضیح می‌دهد: «با تاكید شهردار تا پایان سال ۸۵ در سرتاسر تهران زباله‌های شهری به صورت مكانیزه جمع‌آوری می‌شود.»
به گفته مدیرعامل سازمان خدمات موتوری شهرداری، جمع‌آوری زباله در سطح شهر تهران فاصله زیادی با استانداردهای جهانی ندارد و در این كار شهرداری تهران از برخی كشورهای اروپایی جلوتر است. بطوری كه در برخی از كشورهای اروپایی هر هفته فقط یك بار زباله جمع‌آوری می‌شود. در صورتی كه شهرداری تهران در هر هفته ۷ بار این كار را انجام می‌دهد.
● تجهیز ۱۳۰ ناحیه تهران به سیستم مكانیزه
یكی دیگر از اقدامات شهرداری تهران، تجهیز ۱۳۰ ناحیه تهران به سیستم مكانیزه خدمات شهری است. بطوری كه سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران اقدام به تشكیل یگان موتورسوار خدمات رسان به شهروندان تهرانی در راستای روند مكانیزاسیون خدمات شهری كرده است.
مصطفی سلیمی در این باره می‌گوید: موتوسیكلت‌های مذكور وظیفه رفع آب‌گرفتگی، جمع‌آوری زباله‌های معابر، بهسازی معابر و... را برعهده دارند. هم‌اكنون این موتوسیكلت سواران در ۲۰ ناحیه تهران فعال هستند و در سال ۸۵ تمامی ۱۳۰ ناحیه شهر تهران تحت پوشش فعالیت این عده قرار می‌گیرد.
این در حالی است كه دكتر قالیباف شهردار تهران درباره اقدامات شهرداری در زمینه جمع‌آوری زباله می‌گوید: «تاكنون جمع‌آوری زباله در ۲۵ ناحیه مكانیزه شده است و این پروژه در ۳۵ ناحیه دیگر و تا ۱۵ اردیبهشت‌ماه تكمیل می‌شود. همچنین تا پایان سال جاری این طرح در تمامی ۱۲۹ ناحیه تهران تكمیل خواهد شد.»
● بازیافت راهكاری برای آینده
مشكلات زباله در سطح شهر تهران تنها با تغییر شیوه جمع‌آوری زباله، فعالیت مضاعف رفتگران حل نخواهد شد. یكی از اقدامات شهرداری در این زمینه ساماندهی زباله‌های شهری است. بطوری كه دكتر احمدی‌نژاد به عنوان شهردار تهران تنها چاره و راهكار اساسی برای ساماندهی زباله‌های شهری تهران را بازیافت عنوان كرد. براساس این طرح پیش‌بینی شده بود كه روزانه حدود هزار تن زباله شهری تهران بازیافت شود.
شهردار سابق تهران با تاكید بر بازیافت زباله به عنوان تنها راهكار ساماندهی زباله‌های شهری، اظهار امیدواری كرد كه ظرف سه تا چهار سال آینده این مساله بطور ریشه‌یی حل شود.
● زباله‌های بیمارستانی تهدید كننده سلامت جامعه
در سال‌های اخیر سلامت شهروندان همواره به وسیله آلودگی‌های زیست محیطی و زباله‌های شهری تهدید شده و به مخاطره افتاده است. متاسفانه امروز سلامت شهروندان با تهدید جدی‌تری تحت عنوان زباله‌های بیمارستانی روبرو شده‌اند. متاسفانه برای جمع‌آوری و دفع این‌گونه زباله‌ها هیچ‌گونه سیستم دقیق و علمی وجود ندارد و متاسفانه برای از بین بردن زباله‌های بیمارستانی آنها را بی‌توجه به وجود خطرات‌شان، دفن می‌كنند. این اقدام بسیار خطرناك است. زیرا احتمال سرایت آلودگی از این زباله‌ها به خاك و آب بسیار زیاد است و سبب ابتلای شهروندان به انواع بیماری‌ها می‌شود.
دكتر «سید موید علویان» معاون سلامت وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: «به ازای هر تخت بیمارستانی در كشور ۷/۲ كیلوگرم زباله وجود دارد كه در مجموع روزانه یك هزار و ۲۰۰ تن زباله بیمارستانی تولید می‌شود.»
وی می‌افزاید: «زباله‌ها آب، هوا و خاك را آلوده كرده كه این مساله برای سلامت انسان بسیار مضر است و در برخی از موارد خسارات جبران‌ناپذیری را ایجاد می‌كند كه در این میان زباله‌های بیمارستانی بسیار خطرناك‌تر از سایر زباله‌ها است.»به گفته دكتر علویان، مهمترین بخش بازیافت، جدا كردن مواد خطرناك از جمله زباله‌های بیمارستانی از داخل زباله‌های شهری است. بنابراین تمام مراكز درمانی باید زباله‌های تولیدی خود را قبل از خروج بی‌خطرسازی كنند.
معاون سلامت وزارت بهداشت توضیح می‌دهد: هم‌اكنون تعداد تخت‌های بیمارستانی در حال افزایش است كه متاسفانه به تناسب این رشد در زمینه حفاظت محیط و افراد شاغل در بیمارستان‌ها و خارج از آن هیچ‌گونه اقدامات اساسی صورت نگرفته است.
به اعتقاد دكتر علویان، كارشناسان بهداشت موظف به نظارت مستعد و روزانه بر زباله‌های بیمارستانی هستند و باید نسبت به تفكیك پسمانده‌های آلوده‌های بیمارستان و اجرای آن تاكید و نظارت كافی داشته باشند. دفع زباله‌های بیمارستانی با مشكلات زیادی همراه است كه علاوه بر نیروی انسانی، هزینه بالایی را می‌طلبد. مجلس شورای اسلامی، امسال اعتباری حدود ۳ میلیارد تومان را به منظور دفع زباله ۱۰۰ بیمارستان دولتی اختصاص داده است.
وی می‌افزاید: «این اعتبار فقط به بیمارستان‌های دولتی اختصاص می‌یابد و بیمارستان‌هایی كه درآمد كافی دارند باید خودشان دفع زباله‌ها را برعهده گیرند.»
به گفته عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس اعتبار در نظر گرفته شده برای دفع زباله‌های بیمارستانی بسیار ناچیز است. بنابراین تنها تعدادی از بیمارستان‌ها می‌توانند از این اعتبار استفاده كنند. با توجه به این‌مساله، وزارت بهداشت باید به این امر توجه كند.
شهریاری درباره اختلاف‌نظر وزارت بهداشت و شهرداری در پذیرش مسئولیت دفع زباله‌های بیمارستانی می‌گوید: «به هر حال مسوولان شهرداری منتخب اعضای شورای شهر هستند و این اعضا نیز خود، توسط مردم انتخاب شده‌اند، بنابراین سلامت مردم از وظایف آنها است.»
وی تصریح می‌كند: «امكانات مناسب دفع زباله در اغلب بیمارستان‌هایی كه بتازگی تاسیس شده یا قرار است تاسیس شوند، در نظر گرفته شده است. بنابراین اعتبار تعیین شده برای این امر، فقط به بیمارستان‌های دولتی قدیمی كه یا سیستم مناسب دفع زباله نداشته یا سیستم آنها خراب شده است، اختصاص می‌یابد.
● سرایت آلودگی زباله‌ها به آب‌ها
یكی دیگر از مواردی كه تاكنون كمتر مورد توجه قرار گرفته است، آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی بخصوص در شهر تهران است.
مهندس «سیدپرویز فتاح» وزیر نیرو در این باره می‌گوید: «به دلیل عدم مدیریت صحیح بر فاضلاب‌های شهری، منابع آب‌های زیرزمینی بشدت آلوده شده‌اند و امروزه آب چاه، منبع سالم و مناسبی جهت استفاده به شمار نمی‌آید.»
آلودگی نه تنها به آب شرب سرایت كرده بلكه به دلیل اینكه اغلب سبزیكاری‌ها با فاضلاب شهری و پساب‌های صنعتی آبیاری می‌شوند خطراتی برای شهروندان به وجود می‌آورند.
البته به گفته مسئولان تمام مزارع سبزی كشور توسط فاضلاب‌های شهری سیراب نمی‌شوند، بلكه بخش اعظم آنها از آب شهری و سالم برای كشت سبزی استفاده می‌كنند. بنا بر اعلام مسئولان وزارت جهاد كشاورزی حدود ۱۵۰ هزار هكتار زمین زراعی در سطح كشور زیر كشت انواع سبزی قرار دارد كه ۹۵ درصد این مزارع توسط آب سالم آبیاری می‌شوند و تنها ۵ درصد این مزارع كه بیشتر در سطح استان تهران واقع شده‌اند، توسط فاضلاب شهری آبیاری می‌شوند.
با نگاهی نه چندان دقیق می‌توان دریافت كه استان تهران با جمعیتی بیش از ۱۰ میلیون نفر با خطر ابتلا به بیماریهای مختلف نظیر وبا مواجه است.
آلودگی آب‌ها تنها مختص آب‌های سطحی و زیرزمینی شهری نمیشود بلكه متاسفانه در چند سال اخیر به دلیل هدایت پساب‌ها و فاضلاب بسیاری از كارخانجات و فاضلاب‌های شهری به داخل رودخانه‌ها و انتقال این آلاینده‌ها از طریق رودخانه به دریاها شاهد افزایش غلظت آلاینده‌ها، عناصر سنگین و مواد شیمیایی چون جیوه، آستونیك، سرب و... در آب رودخانه‌ها و دریاها هستیم.
بنا بر گفته برخی كارشناسان محیط زیست، اغلب رودخانه‌های جنوب كشور تقریبا و تمام رودخانه‌های شمال كشور بسیار آلوده بوده و مصرف ماهیان این رودخانه‌ها و دریاهای اطراف آنها برای سلامت انسان مضر است.
● راهكار حل بحران آلودگی آب‌ها
عده‌یی از كارشناسان مسائل شهری، احیای فاضلاب‌ها را راهكار مناسب حل بحران آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌دانند. بطوری كه مهندس «فتاح» وزیر نیرو در این باره می‌گوید: «در طرح احیای فاضلاب‌ها می‌توان حداقل ۷۰ درصد پساب فاضلاب‌ها را پس از تصفیه به عنوان بهترین آب برای كشاورزی مورد استفاده قرار داد. همچنین از مزایای دیگر این طرح می‌توان به جلوگیری از آلودگی محیط زیست و استفاده از لجن فاضلاب به عنوان كود اشاره كرد.
طرح فاضلاب تهران یكی از طرح‌های عظیم خاورمیانه است. بر اساس طرح جامع فاضلاب تهران تا پایان سال ۱۳۹۴ باید برای فاضلاب، چهار و نیم میلیون متر شبكه طراحی و اجرا شود كه پس از گذشت ۱۰ سال از زمان آغاز آن تنها دو میلیون و ۳۰۰ هزار متر آن اجرا می‌شود. بر مبنای برنامه چهارم توسعه تا پایان زمان این برنامه باید ۴۵ درصد از این پروژه اجرا شود، یعنی ظرف مدت زمان چهار سال آینده، باید مجموع شبكه فاضلاب شهری به ۴ میلیون متر برسد كه با وجود كمبود اعتبارات به نظر نمی‌رسد تا پایان زمان، این طرح اجرایی شود.
این در حالی است كه بهمن ماه سال گذشته، مجمع نمایندگان تهران بودجه‌یی حدود ۶۰ میلیون تومان را برای ساخت و تكمیل فاضلاب تهران به كمیسیون عمران مجلس پیشنهاد كرد كه در نهایت با تصویب این بودجه این طرح به كمیسیون تلفیق راه یافت.
سعید ابوطالب عضو مجمع نمایندگان تهران درباره فاضلاب این شهر می‌گوید: «تهران یكی از شهرهای محروم در زمینه داشتن شبكه فاضلاب است. این در حالی است كه برخی دیگر از شهرهای كشور كه قدمت و امكانات تهران را هم ندارند به شبكه جمع‌آوری فاضلاب مجهز شده‌اند. اما هنوز نتوانسته‌ایم تهران را به این سیستم مجهز كنیم.»
با توجه به این شرایط مسئولان این طرح امیدوارند كه با موافقت بودجه پیشنهادی به نمایندگان مجلس، تهران نیز پس از برنامه‌ریزی ۵۰ ساله صاحب فاضلاب شود.
مهرنوش حیدری
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست