یازدهم سپتامبر در خانه بن‌لادن

برای کسی که نیویورک را به عنوان محل زندگی انتخاب کرده، سالگرد یازدهم سپتامبر را در زادگاه بن‌لادن سپری کردن کمی وهم‌آور است و از بد حادثه ریاض به عنوان شهر دو برج شناخته می‌شود و انسان را به یاد برج‌های دوقلوی تجارت جهانی می‌اندازد که در یازدهم سپتامبر هدف حمله قرار گرفتند و فرو ریختند. برج‌های <الفیصلیه> و <کینگدام>، آسمان‌خراش‌هایی از شیشه و فولاد، کمتر از یک دهه عمر دارند، اما به همین زودی تبدیل به مجمسه‌هایی نمادین شده‌اند. در شبکه ‌Arabic TV تصویر این دو برج به عنوان نشانه اخبار مربوط به عربستان سعودی به کار می‌روند.
شب نهم سپتامبر، وقتی از ایوان برج الفیصلیه به روشنی‌های ریاض نگاه می‌کردم، با وجود گرمای کویر، پشتم از سرما لرزید، یاد اولین سفرم به نیویورک افتادم. ۱۴ سال پیش، از برج جنوبی تجارت جهانی به شهر خیره شده بودم. با این همه می‌دانستم که عادلانه نیست که الفیصلیه را به حمله به برج‌های دوقلو ربط دهم. اوضاع تغییر کرده است. حالا دیگر ریاض را نمی‌توان به فرزند رسوایش - بن‌لادن - ربط داد، دیگر خود مردم هم این را نمی‌خواهند. دو نفر از ساکنان ریاض، که در روز یازدهم سپتامبر، هفتمین سالگرد واقعه، با آنها دیدار کردم، اصرار می‌کردند که بن‌لادن در کارگاه‌های ساختمانی پدرش در کویر به دنیا آمده است و بزرگ شده، نه در شهر ریاض. آنها تاکید می‌کردند مردم عربستان بیشتر از هر ملت دیگری از بن‌لادن نفرت دارند، چرا که القاعده پس از یازدهم سپتامبر چندین‌بار به اهداف سعودی حمله کرده است، پس برای بن‌لادن هم‌وطن و غیرهم‌وطن زیاد فرقی نمی‌کند. در ریاض یازدهم سپتامبر روز مهمی نیست. سعودی‌ها چیزهای دیگری در سر دارند، به خصوص که ماه رمضان آغاز شده است. اما همچنان که متخصصان امور تروریسم از قدرت‌گیری طالبان و القاعده در افغانستان و پاکستان می‌نالند، باید اعتراف کنیم که افراط‌گرایی مسلحانه در عربستان رو به افول است.
شاید مهم‌ترین نشانه این موفقیت آن آزادی‌ای باشد که مردم ریاض هنگام سفرهای درون‌شهری در ماه رمضان تجربه‌اش می‌کنند. فرانکو پاگتی، عکاسی که بارها به عربستان سعودی سفر کرده، سال ۲۰۰۴ را به یاد می‌آورد که ایست‌های بازرسی در سرتاسر شهر بر پا شده بودند و نیروهای پلیس و ارتش در همه‌جا به چشم می‌خوردند. اما دهم سپتامبر من و فرانکو با اتومبیل او سراسر ریاض را گشتیم و حتی یک ایست بازرسی یا پلیس ندیدیم.
سعودی‌ها چه کار کرده‌اند؟ به نظر می‌رسد آنها هم از زور استفاده کرده‌اند و هم زیرکانه مردم را به سمتی که می‌خواسته‌اند کشانده‌اند. در مورد سرکوب گروه‌های تروریستی جزئیات اندکی منتشر شده است، چرا که مقامات رسمی این را دوست ندارند. البته می‌توان حدس زد که آنها در مبارزه با تروریسم به مساله حقوق بشر توجهی نداشته‌اند. مردم ریاض در جمع‌های خصوصی از حمله‌های نیمه‌شب، بازداشت‌ها، شکنجه‌ها و اعدام‌های سریع حرف می‌زنند. دولت به علاوه حساب‌های گروه‌های خیره مشکوک اسلامی را مسدود کرده تا روند کمک‌رسانی به القاعده را کند سازد. چند نفر از مقامات رسمی، که خواستند نامشان فاش نشود، به من گفتند از اینکه بن‌لادن هیچ پولی از سرزمین مادری‌اش دریافت نمی‌کند مغرور هستند. ‌
دولت عربستان در این میان چندین شبکه‌ تلویزیونی، روزنامه و بنگاه تبلیغاتی را با هدف مقابله با افراط‌گرایان راه‌اندازی کرده است. شما حتی نمی‌توانید از خودپرداز بانک‌ها پول بگیرید مگر آنکه یک هشدار را درباره افراط‌گرایی بخوانید! البته خاندان سعودی از افول چهره بن‌لادن در سراسر جهان عرب هم سود برده است. نتایج نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد که جهاد به سبک بن‌لادن طرفداران خود را از دست داده است به خصوص پس از آنکه بمب‌گذاران انتحاری القاعده در عراق، افغانستان، پاکستان، مراکش، الجزیره و البته عربستان مسلمانان را هدف قرار دادند.
مقامات سعودی با این حال اعتراف می‌کنند هنوز تا پایان این جنگ زمان زیادی باقی مانده است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد شماری از جوانان سعودی همچنان از کشور خارج می‌شوند تا در خاک بیگانه علیه غربی‌ها بجنگند. ارتش آمریکا و مقامات عراقی می‌گویند که مجاهدان سعودی عملیات القاعده در عراق را سازماندهی می‌کنند، اگر چه تعداد آنها به شدت کاهش یافته است. ‌ به علاوه افراط‌گرایی کاملا از عربستان بیرون رانده نشده است. تیتر اصلی روزنامه <سعودی گازت> در روز یازدهم سپتامبر از <بازداشت سه سعودی و دو خارجی به خاطر انتشار تبلیغات دروغ در اینترنت> خبر می‌داد. یک مقام ناشناس وزارت کشور به این روزنامه گفته بود <آنها قصد داشتند مردم را به سمت اهداف شریرانه بکشانند.> و این یعنی آنها به دنبال جذب نیرو بودند. ‌ آیا در هشتمین سالگرد یازدهم سپتامبر هم شاهد چنین اخباری خواهیم بود؟

بابی گاش
ترجمه: کاوه شجاعی
منبع: تایم

منبع : روزنامه اعتماد ملی