سفره آزاد

● تعریف و ریشه لغوی
نوعی سفره آب زیرزمینی که هیچگونه لایه نفوذناپذیر محبوس کننده ای در بالای سطح اشباع وجود ندارد. و معادل لاتین آن unconfined Aquifer می باشد.
● سفره آزاد و سازوکار آن
در سفره های آزاد ، سطح آب با توجه به شیب زمین و بسته به منطقه تغذیه و تخلیه و پمپاژ از چاه (سفره) و نفوذپذیری لایه آبدار ، تغییر می کند. سطح آب در سفره های آزاد ، سطح ایستابی نامیده می شود. نوسانات سطح ایستابی در سفره های آزاد به میزان تغذیه و تخلیه سفره و یا حجم آب ذخیره شده در آن بستگی دارد. سطح ایستابی سفره ها ، معمولا از توپوگرافی محل تبعیت می کند و فشار در آنها معادل فشار اتمسفر است ولی به طور قراردادی آن را معادل صفر (P=۰) در نظر می گیرند.
موقعیت سطح ایستایی ، تقریبا بالاتر از آب در چاههایی که خیلی کم در منطقه اشباع نفوذ کرده باشند مشخص می شوند. هرچه چاه بیشتر در منطقه اشباع نفوذ کند آنقدر اختلاف بین سطح ایستایی سفره و سطح آب در چاه بیشتر است. این پدیده از وجود جریان عمودی در سفره ناشی می شود و هر چقدر جریان افقی در سفره زیاد باشد و جریان عمود کم ، آنقدر این اختلاف کمتر خواهد بود.
در حالتهای ویژه ای از سفره های آزاد ، آب زیرزمینی توسط یک لایه نفوذناپذیر خیلی محدود ، از آب زیرزمینی اصلی جدا می شود که به آنها ، سفره های معلق می گویند.
عدسیهای رسی در ته نشست های رسوبی اغلب سفره های معلقی را در عمق های کم از سطح زمین بوجود می آورند. چاههای حفر شده در این نوع سفره ها با آبدهی کم و موقت ، همراه هستند.
وسعت محل تغذیه در سفره های آزاد ، زیاد بوده و معمولا از آب باران ، برف ، روان آب و از آب مصرفی در آبیاری تغذیه می شود.

منبع : شبکه رشد