ادبیات پلیسی چیست

امروز مردم، بیشتر به جنبه های جذاب و خواندنی ادبیات توجه دارند، به ژانری که به زندگی آنها نزدیکتر باشد و اتفاق هایی که کم و بیش باورکردنی باشند. ژانر پلیسی به یکی از جذاب ترین و خواندنی ترین انواع ادبیات تبدیل شده است که شاید بیشترین مخاطب ها را دارد. گرچه تازه به دوران رسیده است با این حال، بازار های گرم رمان و داستان و سینما را به خود اختصاص داده و با موج کلانی از مخاطب خاص و عام مواجه شده است. قرن نوزدهم را قرن تولد ادبیات پلیسی دانسته اند که با چند داستان کوتاه از ادگارآلن پو آغاز شد، با این حال نویسنده هایی قبل از «پورا» نیز می توان نام برد که در آثار آنها ردپای ژانرپلیسی را می شود دنبال کرد، نویسندگانی چون انوره دو بالزاک، ویکتور هوگو و فئودور داستایوفسکی.‎.‎.
کارشناسان و منتقدان ادبی، در ابتدا، ژانرپلیسی را ادبیات جدی و یا خوبی به حساب نمی آوردند و تعبیر آنها از ژانر پلیسی ادبیات بد و یا ادبیات عامه پسند بود و آثاری از این دست را، ادبیاتی می پنداشتند که بیشتر جنبه سرگرمی دارند اما با پدید آمدن صنعت سینما و ساختن فیلم های پلیسی، این ژانر رفته -رفته به اوج خود رسید وامروز در اروپا و در امریکا از آن به عنوان فرا ادبیات یاد می کنند که بطور حرفه ای چه در روزنامه ها، چه در سینما و چه بصورت کتاب های بزرگ و کوچک در ویترین کتاب فروشی ها دنبال می شود.
خاستگاه ژانر پلیسی را می توان پیشرفت علم و تکنولوژی که مصادف با قرن نوزدهم است، دانست. با ورود صنعت های جدید در اروپا، تحولات و دگرگونی های اقتصادی و فرهنگی و سیاسی و بزرگتر شدن شهرها که هر روزه به آمار جرم و جنایات اضافه می کرد، رفته -رفته نویسندگان، این جرم و جنایت ها را در آثارشان بازتاب می دادند. این آثار ابتدا در روزنامه ها بصورت پاورقی به چاپ می رسیدند که البته می توان گفت که در شماره های مختلفی دنباله دار بودند و خواندنی ترین صفحات روزنامه ها به شمار می رفتند و بعد ها به صورتی جدی تر یعنی به صورت کتاب های داستان و رمان به بازار عرضه شدند.
ژانر پلیسی نیز چون دیگر ژانرهای ادبیات، انواع خاصی را به خود اختصاص داده است. گرچه ساختار این ژانر همیشه بر طرح یک معما و یا جنایت است، اما این که نویسنده بر کدام بخش از اثر خود تأکید بیشتری می داشت، رمان های پلیسی را به انواع مختلفی دسته بندی کرد که از آنها می توان به رمان معمایی، رمان نو آر (سیاه)، رمان قضایی، رمان جنایی، تریلر و پولار و ‎.‎.‎. اشاره کرد.

اسعد کرم ویسه

منبع : روزنامه ایران