کرچک

گیاهی است علفی و یك ساله، ولی معمولاً به صورت درختچه یا درخت مانند، تك پایه، فاقد كرك و به ارتفاع بالغ بر ۴ متر. ساقه توخالی و در قاعده چوبی. شاخه های جوان اغلب پوشیده از پوشش پودری سفیدرنگ براق. برگ ها متناوب، بزرگ، دارای دمبرگ و پهنكی سپری، پنجه ای با ۹-۵ بخش با لب های سرنیزه ای تا تخم مرغی، نوك تیز و به طور نامنظم دانه دار، در سطح فوقانی به رنگ سبز تیره و در سطح زیرین روشن تر دارای ۲۰ _ ۱۰ جفت رگه جانبی. كرچك محصول بومی مناطق حاره ای شمال شرق آفریقا بوده اما امروزه به گستردگی در نواحی حاره ای و نیمه حاره ای و مناطقی با آب و هوای گرم كشت می شود. در ایران از مناطق غرب و جنوب گزارش شده است. روغن كرچك مایعی شفاف تقریباً بی رنگ یا كمی زردرنگ، چسبنده با بوی بسیار اندك و مخصوص، طعم آن در ابتدا ملایم اما بعد كمی زننده می شود. دانه كرچك دارای ۵۰ _ ۴۵ درصد روغن ثابت با ساختار تری گلیسریدی اسیدهای چرب است، روغن كرچك به عنوان مسهل به ویژه در درمان مسمومیت غذایی و جهت تخلیه روده قبل از معاینه راست روده یا عكسبرداری با اشعه ایكس از دستگاه گوارش به كار می رود. افزون بر این روغن كرچك در ساختن رژلب، فرآورده های آرایشی مو، پمادها، قطره های چشمی، كرم ها، لوسیون ها، صابون های شفاف و پایه شیان ها به كار می رود. در طب گذشته از روغن كرچك به صورت خوراكی به عنوان مسهل قوی و به صورت موضعی در تركیب برخی از داروهای جلدی استفاده می كرده اند. البته هنگامی كه انسداد روده ای، تهوع، استفراغ و دردهای زیر شكمی وجود دارد نبایستی روغن كرچك تجویز شود.

منبع : روزنامه شرق