مشکل حمل و نقل معلولان حل‌شدنی نیست؟

فرض کنید برای انجام امور روزمره زندگی از وسیله نقلیه خاص و ویژه‌ای که مناسب شما طراحی شده استفاده می‌کنید اما این وسیله گاهی هست و گاهی نیست.
البته بهتر است بگویم گاهی اجازه استفاده از آن را دارید و گاهی نیز به‌دلیل بروز برخی مشکلات، وسیله نقلیه مورد نظر در دسترس شما نخواهد بود. حال در نظر بگیرید به‌دلیل داشتن انواع معلولیت‌ها و برخی ناتوانی‌های جسمی و حرکتی از استفاده از وسایل نقلیه عمومی و ماشین‌های شخصی دیگر معذور باشید. با در نظر گرفتن چنین شرایطی تکلیف شما برای انجام کارهای شخصی و رسیدگی به امور زندگی چیست؟ چگونه به انجام کارهای زندگی خویش خواهید پرداخت؟ حتما تعجب کرده و به فکر فرو رفته اید. حق با شماست که تعجب کنید، اما حکایت حمل‌ونقل معلولان در همین جمله‌ها خلاصه می‌شود: گاهی هست و گاهی نیست!
اقشار مختلف معلولان به‌دلیل داشتن شرایط خاص جسمانی قادر به استفاده از انواع گوناگون وسایل نقلیه نیستند و در زمینه حمل‌ونقل همچنین رفت و آمد در سطح شهرها نیازهای ویژه‌ای دارند که محتاج رسیدگی و توجه بیشتری هستند.
بنابراین تا زمانی که تمامی وسایل نقلیه عمومی شهری مانند اتوبوس، مترو، تاکسی‌ها، ماشینها و... مناسب‌سازی‌ شوند لازم است از وسایل ایاب و ذهاب مخصوصی جهت تردد استفاده کنند. اما اکثر اوقات ماشینها و سرویسهای مخصوص معلولان که جهت استفاده این عزیزان مناسب‌سازی‌ شده به علت بروز برخی مشکلات فعالیت نمی‌کنند و یا فعالیت شان تا مدتها به تعویق می‌افتد.
همانطور که سال قبل نیز شاهد بودیم سرویسهای بهزیستکار که مخصوص ایاب و ذهاب معلولان هستند به علت کمبود سهمیه بنزین حدود چهار ماه فعالیت نداشتند و اکثر معلولانی که مشکلات جسمی و حرکتی حادتری دارند چندین ماه خانه نشینی پیشه کردند و فقط برای انجام امور بسیار ضروری از منزل خارج می‌شدند. درصورتی که یکی از نیازهای مهم و حیاتی بشر حضور اجتماعی است لذا انزوا و خانه نشینی مانع بروز استعدادهای فردی شده همچنین کاهش روحیه شاد زیستن و امیدواری افراد را در پی خواهد داشت.
البته سال قبل بعد از پیگیری‌های فراوان توسط گروههای مختلف معلولان بالاخره مشکل بنزین سرویسها حل شد و به فعالیت‌شان ادامه دادند. اما متأسفانه هنوز هم شاهد وجود بسیاری مشکلات و معضلات در ناوگان حمل‌ونقل معلولان هستیم. هنوز هم معلولانی داریم که گاهی به‌دلیل دردهای بسیار جسمانی و گاهی مناسب نبودن وسایل ایاب و ذهاب، درخانه ماندن را به حضور اجتماعی ترجیح می‌دهند.
برخی مواقع بروز مشکلات بسیاری مانع حضور فرد معلول در جامعه و بین دوستان و شهروندان دیگر می‌شود. از جمله: پایان یافتن قرارداد شرکتهای ارائه دهنده سرویس مخصوص معلولان با سازمان بهزیستی، مناسب نبودن بعضی ماشینهای ارائه دهنده سرویس با شرایط جسمی و حرکتی برخی معلولان، کمبود ماشین و وسیله نقلیه مناسب‌سازی‌ شده و گاهی نیز خراب بودن ماشینها و لغو سرویس برخی عزیزان در ایام هفته، ارائه ندادن سرویس در روزهای تعطیل درصورتی که ممکن است در ایام تعطیل امری بسیار مهم و حیاتی و گاهی درمانی برای یک معلول رخ دهد و مشکلات و موانع بسیار زیاد دیگری که در حوصله بحث نمی‌گنجد.
نکته بسیار مهمی که لازم می‌دانم بدان اشاره کنم این است که فرد معلول هم انسانی است مانند انسان‌های دیگر و حق زندگی دارد و برای ادامه زندگی همچنین رفع نیازهای روزمره نیازمند استفاده صحیح و به موقع از امکانات شهری و اجتماعی است. اما به‌دلیل وجود چنین مشکلاتی همیشه باید خویش را با شرایط و امکانات هماهنگ کند نه شرایط و امکانات را با خویش. فرد معلول مجبور است برای زندگی و انجام امور ضروری خود طوری برنامه ریزی کند که وسایل مورد نیاز فراهم باشد و روزها و ساعتهایی به خویش اجازه عبور و مرور دهد که از قبل هماهنگ شده است.هرچند می‌دانم و می‌دانی که با وجود تمامی مشکلات، زندگی باز هم زیباست و تا معضلات و مشکلات نباشد اراده افراد نیز ساخته و محکم نمی‌شود.
همه ما نیاز داریم برای داشتن زندگی بهتر و آینده‌ای روشن‌تر تلاش کنیم ولیکن وجود چنین مشکلاتی، حضور و فعالیت معلولان اعم از جسمی و حرکتی، جانبازان، معلولان ضایعات نخاعی، کسانی که با صندلی چرخدار، عصا، واکر و دیگر ابزار توانبخشی تردد می‌کنند، افراد نابینا، ناشنوا و تمامی اقشاری که هریک به نحوی معلولیت دارند را دچار مشکل می‌سازد و همگی مسئولیم برای حل این گونه معضلات تا حد توان کوشش کنیم. مهم‌ترین و بارزترین نیاز بشر حرکت و تکاپوست، اگر حرکت، تلاش و حضور در اجتماع نباشد زندگی نیز جریان نخواهد داشت و فرد در سکوتی سرد و بی‌روح درجا خواهد زد، آنگاه نمی‌توان انتظار داشت که فرد معلول در خانه بنشیند و تحولی در خویش و زندگی و جامعه ایجاد کند درصورتی که دوستان و معلولان بسیار خلاق و توانا حتی از خانه ماندن نیز پلی زده‌اند برای کشف هنرهای خدادادی و رسیدن به رموز زندگی، ولی حضور بیشتر و داشتن استقلال فردی برای حرکت و کشف توانایی‌ها، لازمه زندگی هر انسانی است پس بیایید موانع را نادیده نگیریم و به جای حل مسئله، صورت مسئله را خط نزنیم.
گاهی اوقات شاهدیم که حمل‌ونقل معلولان توسط شرکتهای خصوصی و سازمانهای مردم نهاد نیز صورت می‌گیرد اما بازهم بروز برخی مشکلات و به تعویق افتادن ارائه خدمات باعث رنجش خاطر معلولان می‌شود. چه بسیار خوب است اگر تمامی این گونه سازمانها با تلاش بیشتر و ارائه خدمات مناسب‌تر سعی در حل مشکل حمل‌ونقل معلولان داشته باشند. با همکاری و تعاون بهزیستی و احساس مسئولیت شرکتها و سازمانهای دولتی و غیردولتی ذیربط می‌توان مشکلات را حل کرد و به آینده جامعه معلولان رنگی روشن و عطر زندگی بخشید.
می دانیم که نمی‌توان روزی سرکلاس درس و دانشگاه حاضر شد و روزی دیگر به‌دلیل کمبود امکانات حمل‌ونقل غایب بود. می‌دانیم که نمی‌توان روزی به محل کار رفت و روزی دیگر نرفت. نمی‌توان از انجام امور زندگی بازماند و باخانه ماندن روزها و ساعتها را سپری کرد. نمی‌توان برای رفع نیازهای زندگی مدام از دیگران کمک گرفت و مدام به فکر چاره‌ای برای رفت و آمد مناسب‌تر بود. زندگی آنقدر مشکلات دارد که نمی‌توان دست روی دست گذاشت و تلاشی نکرد. پس درنظر بگیریم که افراد معلول برای رسیدگی به تمامی امور ذکرشده هزاران هزار ناهمواری و معضل را پشت سرمی گذارند تا به اهداف و آرزوهای خویش برسند.

فرزانه حبوطی

منبع : روزنامه همشهری