گزندگان بالفطره

حشرات پرجمعیت‌ترین گونه جانوری هستند كه وجود آنها در زندگی انسان‌ها فواید و مزایای بی‌شماری دارد اما در این میان گروهی از حشرات نیز مشكل‌ساز بوده و حتی گاهی زندگی انسان‌ها را به خطر می‌اندازند. یكی از این حشرات، حشره بند یا دراكولا‌ است.
این حشرات نارنجی با سر، شكم و انتهای تیره، ظاهری شبیه مورچه داشته و علاقه فراوانی به رطوبت دارند. این حشرات در واقع نوعی سوسك (شبیه به مورچه) هستند. خطر قرار گرفتن در معرض این حشره در مناطق شمال و در فصل تابستان كه رطوبت و جمعیت بالاست، بالاتر است. راه رفتن آن روی پوست باعث زخم‌های بسیار عمیق و دردناك می‌شود.
این حشره به سلطان حشرات مناطق گرم و مرطوب معروف است.به واسطه سمی‌ كه در بدن خود دارد فاقد دشمن طبیعی است و حتی پرندگان نیز از خوردن آن خودداری می‌كنند. این حشره به محض تحریك، با ترشح سم بر پوست بدن انسان، باعث بروز تاول‌‌های شدید همراه با درد، سوزش و خارش می‌شود. بهبود تاول‌‌های ناشی از سم این حشره، درمان خاصی ندارد و تنها باید با مواد ضدعفونی‌كننده، زمان بهبود ۱۰ روزه آن را تحمل كرد. به‌طور معمول بیشتر فعالیت این حشرات در هنگام غروب آفتاب رخ می‌دهد چرا كه از نور آفتاب گریزان‌اند و علاقه فراوانی به منابع نور مصنوعی مانند لامپ‌های مهتابی و نور‌های فلورسنت دارند. بنابراین غروب روز‌های تابستان، این موجودات به سمت نور لامپ‌های خانگی‌آمده و در تماس با انسان قرار می‌گیرند. به دلیل اینكه بال رویی این حشره كوتاه و شبیه شنل دراكولا، قرمز رنگ است مردم در گیلان به آن دراكولا و در مازندران به آن بند می‌گویند اما نام علمی آن پدروس است.
● مختصات حمله دراكولا
دراكولا‌ها نه نیش می‌زنند و نه گاز می‌گیرند بلكه این موجودات تركیبات سمی و محركی به نام پدرین ترشح می‌كنند كه باعث ایجاد زخم‌های پوستی و چشمی می‌شود. پدرین یك ماده سمی است كه باعث ایجاد صدمات بافتی، نكروز و تاول می‌شود. این سم اگر در تماس با پوست بدن قرار گیرد، لایه سطحی پوست را تخریب می‌كند. علایم این تخریب به صورت قرمز شدن موضعی، جوش‌های كوچك همراه با خارش و در انتها ورقه ورقه شدن و پوسته‌پوسته شدن پوست است كه هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد و عارضه بعد از مدتی، خود به خود خوب می‌شود. التهاب پوستی ایجاد شده به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود و له شدن حشره روی پوست و یا خاراندن پوست ناحیه سبب انتشار سم و تشدید زخم‌های روی پوست خواهد شد. سم پدرین در صورت تماس با چشم باعث ایجاد التهاب ملتحمه چشم شده و در موارد نادری ممكن است باعث كوری شود. واكنش‌ها در آغاز به صورت كهیر است كه پوشیده از تاول‌های كوچك و جدا از هم می‌باشد.
محل آسیب دیده دردناك بوده و طی ۱۰ تا۱۲ روز زخم‌ها حالت دلمه پیدا می‌كنند كه به تدریج از بین رفته و یك ناحیه تیره به جای می‌ماند كه ممكن است هفته‌‌ها یا ماه‌‌ها باقی بماند و سپس از بین برود.
● چه باید كرد؟
تنها كاری كه می‌توان برای تخفیف عارضه انجام داد و طول دوره عارضه را كم كرد این است كه در ساعات ابتدایی ایجاد عارضه با آب و صابون معمولی محل عارضه را شست‌وشو دهیم. تكرار این عمل در بهبود زخم‌ها بسیار مفید بوده و باعث كاهش شدت علایم و طول دوره درمان می‌شود.
با تمیز نگه داشتن محل عارضه می‌توان از بروز مشكلات ثانویه از جمله عفونت‌های باكتریایی جلوگیری كرد. باید توجه داشت هرچه پوست مرطوب‌تر باشد، شدت عارضه بیشتر خواهد بود.
● درمان
جهت درمان سم این حشره هیچ پادزهر اختصاصی وجود ندارد. تجویز آنتی‌هیستامین‌ها و كورتون‌ها، تغییر خاصی در روند درمان بیمار ندارد فقط باید مراقب بود تا زخم دچار عفونت ثانویه نشود. به‌طور تجربی ثابت شده است استعمال الكل سفید روی موضع آلوده به سم حشره یا روی زخم‌ها می‌تواند در كاهش علایم موثر باشد.
● پیش از نیش
با رعایت چند‌ ‌نكته ساده می‌توانیم از خودمان در برابر گزش حشرات محافظت كنیم. قسمت عمد‌ه‌ای از‌ ‌این نكات روش‌های فیزیكی هستند یعنی روش‌‌هایی كه از مواجهه ما و كودكان‌مان با حشرات جلوگیری می‌كند. مانند نصب توری روی پنجره‌ها، پوشیدن لباس‌های محافظت‌كننده و ترك كردن محل. حشرات داخل ساختمان‌ها و اتاق‌‌ها با استفاده دایمی از حشره‌كش‌هایی كه به صورت اسپری وجود دارند یا مواد حشره‌كش از بین می‌روند. نگهداری حیوانات خانگی باعث تجمع بیشتر حشرات می‌شود.
باید توجه داشت حشرات ممكن‌ ‌است روی پوست این حیوانات نشسته و سپس روی پوست بدن ما بنشینند و ما را نیش‌ ‌بزنند بنابراین لازم است نگهداری حیوانات اهلی با رعایت بهداشت حیوان‌ ‌همراه باشد. اگر در محل زندگی‌تان درختان زیادی وجود دارد باید برای پنجره‌‌های خانه از‌ ‌توری استفاده شود و در پارك‌ها از آویختن لباس‌ها روی درخت خودداری شود. در‌ ‌مناطقی كه حشرات زیادی وجود دارد، بهتر است روی پوست بدن مخصوصا بدن كودك دارو‌هایی‌ ‌مالید كه حشرات را از كودك دور كند اما باید توجه كنید كه استفاده دایم از این مواد‌ ‌سبب حساسیت بیشتر نشود‌.

مریم منصوری

منبع : روزنامه سلامت