۵۴ سال در سه عرصه‌ی بازیگری

۱) شادروان «مهری مهرنیا» با نام اصلی «فاطمه مرموزنیا» در سال ۱۳۰۶ در آلاشت سوادکوه به دنیا آمد. او توانست تا ششم ابتدایی قدیم درس بخواند. در سال ۱۳۲۶، وقتی ۲۰ ساله بود، در جامعه‌ی موسیقی باربد تعلیم آواز دید و یک سال بعد وارد تئاتر شد؛ در شرایطی که ۲۱ ساله بود. در سال ۱۳۳۹، وقتی که ۳۳ ساله بود، با فیلم «بچه ننه» (امین امینی) وارد عرصه‌ی بازیگری برای سینما شد که تا سال ۱۳۸۱ ادامه یافت. مهری مهرنیا از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۸۱ به مدت ۵۴ سال در صحنه‌ی تئاتر، سینما و تلویزیون حضور فعال داشت. مهرنیا از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ دیگر نتوانست در فیلمی بازی کند و این به دلیل کهولت سن بود.
۲) مهری مهرنیا فعالیت هنری خود را از صحنه‌ی تئاتر آغاز کرد. او در رشته‌ی نمایش هیچ‌ گونه تحصیلاتی نداشت و تئاتر را با تئاتر آموخت. او بازیگری سینما را هم به صورت آکادمیک نیاموخته بود.
عشق و علاقه به صحنه و پرده‌ی سینما محرک او طی سال‌های حضور در عرصه‌ی بازیگری بود. مهری مهرنیا برای اولین بار با نمایش کلاسیک «لیلی و مجنون» روی صحنه رفت و پس از آن در ده‌ها نمایش به ایفای نقش پرداخت. از بهترین‌ها و به‌یادماندنی‌های نمایش‌های صحنه‌یی او می‌توان «دکتر فاستوس، مده‌آ و بازرس» را نام برد که در زمان خود بازی‌های محکم و استواری از این بازیگر بود.
۳) مهری مهرنیا در ده‌ها مجموعه‌ی تلویزیونی نیز به ایفای نقش پرداخت که می‌توان مهم‌ترین آن‌ها را این‌گونه نام برد: «آتش بدون دود، کوچک جنگلی، رعنا، گل پامچال، بی‌بی یون و تفنگ سرپُر». توانایی او در ایفای نقش‌های گوناگون به شکلی بود که بازی خوب او در مجموعه‌ی تلویزیونی رعنا را نمی‌توان از یاد برد و هم‌چنین مجموعه‌ی گل پامچال - که در دهه‌ی ۶۰ تماشاگران فراوانی داشت - مثال خوبی بر این مدعاست.
۴) حرفه‌ی او بازیگری بود و به دلیل رونق سینما، او بیش‌تر فعالیت خود را در سینما متمرکز کرد. مهرنیا برای اولین بار به نقش مکمل در فیلم بچه ننه بازی کرد. او در این فیلم با چهره‌های معروف آن دوره همبازی بود. فیلم بچه ننه در گونه‌ی کمدی، در ۳۰ شهریور ۱۳۳۹ در سینماهای ایران، دیانا و تهران اکران شد و مهرنیا توانست خود را به مثابه بازیگری جوان و خودساخته نشان داده و تا سال‌ها بعد در عرصه‌ی بازیگری حضوری مستمر داشته باشد. دو سال بعد، در سال ۱۳۴۱، مهرنیا در فیلم «زندانی» (محمود صفایی) بازی کرد. در این دو سال که در سینما وقفه داشت در صحنه‌ی تئاتر حضور یافته بود. در سال ۱۳۴۲ در دو فیلم «مسافری از بهشت» (نصرت‌الله وحدت) و «جدال به خاطر عشق» (عبدالعلی خرمی) به ایفای نقش پرداخت و برای اولین بار توانست نقش جدی و قابل دیدنی‌یی در مسافری از بهشت از خود نشان دهد. این فیلم در گونه‌ی اجتماعی بود و در اول فروردین ۱۳۴۲ در سینماهای ونوس، پارک، سیلوانا، پرسپولیس، المپیا و خورشید به نمایش درآمد. مهری مهرنیا از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۴ در ۷ فیلم سینمایی نقش‌آفرینی کرد. درخشش مهری مهرنیا در فیلم «خشت و آینه» (ابراهیم گلستان، ۱۳۴۴) بود. این فیلم در زمان اکران به مثابه فیلمی فرهنگی و ضدابتذال حضوری پرقدرت داشت. او در خشت و آینه در نقش اولِ زن ظاهر شد و در کنار «ذکریا هاشمی» و «تاجی احمدی» بازی انعطاف‌پذیری ایفا کرد. خشت و آینه چون فیلمی خارج از سینمای فیلمفارسی بود، در ۲۹ دی ۱۳۴۴ توانست فقط در سینما رادیوسیتی اکران شود. نشریات آن دوره از فیلم و بازی مهری مهرنیا تجلیل کردند. پس از این فیلم بود که مهرنیا خود را به عنوان بازیگری با توانایی حضور در آثار درام نمایاند.
۵) مهری مهرنیا از شروع بازیگری‌اش در سینما با کارگردانان معروفی کار کرد که می‌توان نام چند تن از آنان را ذکر کرد: «ابراهیم گلستان، صابر رهبر، امین امینی، ایرج قادری، حسین ترابی، ناصر تقوایی، خسرو پرویزی، بهمن فرمان‌آرا، حسین محجوب، یدالله صمدی، کیانوش عیاری، ناصر غلامرضایی، سیامک شایقی، رخشان بنی‌اعتماد و پوران درخشنده». کارگردان آخرین فیلم او، «مجید مظفری» بود.
۶) پس از بازی در خشت و آینه، مهری مهرنیا در فیلم درخشان «آرامش در حضور دیگران» (ناصر تقوایی، ۱۳۵۲) بازی کرد که فیلمی تحسین‌شده توسط سینمای غیرتفریحی و فرهنگی اواخر دهه‌ی ۴۰ بود. همه‌ی بازیگران بازی‌های درخور تحسینی ارایه دادند و مهرنیا هم در کنار بازیگران فیلم توانست در صحنه‌های حضورش خوب دیده شود. آرامش در حضور دیگران در ۲۲ فروردین ۱۳۵۲ تنها در سینما کاپری اکران شد. این فیلم نخستین بار در شهریور ۱۳۴۹ در جشن هنر شیراز به نمایش درآمد و پس از آن سه سال بعد در محاق توقیف بود و سرانجام در زمان کوتاهی در یک سینما اکران شد. مهری مهرنیا بعدها در دو فیلم بهمن فرمان‌آرا به نام‌های «شازده احتجاب» (۱۳۵۲) و «سایه‌های بلند باد» (۱۳۵۷) به بازی پرداخت. هر دو فیلم از ابتذال موجود به‌دور بودند و نشان می‌دهند که او در آثار قابل توجهی حضور داشته است. پس از انقلاب اسلامی مهری مهرنیا توانست بازیگری خود را تداوم بخشد. او از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۱، از ۵۱ تا ۷۵ سالگی، در ۳۲ فیلم بازی کرد.
۷) در سال‌های اخیر، مهری مهرنیا بیش‌تر در نقش مادر، مادربزرگ و زنان مسن بازی کرد. او در فیلم‌های «هیولای درون» (۱۳۶۲)، «تنوره‌ی دیو» (۱۳۶۴)، «حریم مهرورزی» (۱۳۶۴)، «نقش عشق» (۱۳۶۹)، «روسری آبی» (۱۳۷۳) و ... از قابلیت‌های بازیگری‌اش بهره گرفت و نقش‌های به‌یادماندنی از خود به‌جای گذاشت.
مهری مهرنیا مدت‌ها بیمار و بستری بود و اهالی هنر و بعضی مسئولان سینما کوشیدند از او دستگیری و دلجویی کنند. این هنرمند خوب و متواضع در ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت.
روحش شاد

حسین گیتی

منبع : سورۀ مهر