سیاستمدار ناکام

«تونی بلر» نخست وزیر انگلیس پس از ده سال مجبور به كناره گیری از مقام خود شد و قدرت به صورت رسمی به «گوردن برون» وزیر دارایی كابینه اش انتقال یافت.
نگاهی گذرا به كارنامه «تونی بلر» نشان می دهد وی در مقابل حزب كارگر انگلیس را از هدفهای اولیه اش كه نوعی عدالت اجتماعی در قالب شبه سوسیالیستی خاص انگلیسی در مقابل حزب محافظه كار كه محل تجمع لردها و ثروتمندان و صاحبان امتیازات خانوادگی و تباری ارثی است دور كرد و در بسیاری از موضع گیریهای داخلی و سیاست خارجی اش حتی از محافظه كاران پیش افتاد.
با این حال واقعیت آن است كه «بلر» به دلیل سیاستهای داخلی اش مجبور به كناره گیری از قدرت نشد، بلكه این سیاست خارجی و بویژه تبعیت محض از سیاستهای جنگ طلبانه جرج بوش رئیس جمهوری آمریكا بود كه طعم تلخ شكست را به «تونی بلر» چشاند.
در این میان، سیاست خاورمیانه ای بلر و بویژه شركت انگلیس در جنگ عراق مهمترین دلیل شكست حزب كارگر وبلر بوده است.
در عراق و افغانستان نخست وزیر كنار رفته انگلیس كاملاً از سیاستهای بوش حمایت كرد تا آنجا كه منتقدانش از او كاریكاتورهای موهنی كشیدند كه به خوبی میزان وابستگی و وفاداری اش را به سیاستهای آمریكا نشان می داد.
خیلی ها در انگلیس بر این باور بودند كه بلر منافع ملی انگلیس را قربانی منافع آمریكا كرده و از این طریق بر اعتبار كشورش آسیبهای جبران ناپذیری زده است.
البته كه «بلر» و هوادارانش این گونه برداشتها را رد و چنین وانمود می كردند كه همكاری با آمریكا و شركت در جنگهایی كه جرج بوش به راه انداخته است دقیقاً در راستای منافع استراتژیك و تقویت موقعیت جهانی انگلیس است. منتها حقیقت آن است كه «تونی بلر» نتوانست مخالفان خود و جامعه انگلیس را به آنچه ادعا می كرد قانع كند.
ناتوانی ارتشهای آمریكا و انگلیس در عراق در حفظ امنیت و افزایش تلفات نظامیان انگلیس، بازداشت تفنگداران دریایی انگلیسی در خلیج فارس از سوی نیروهای ایرانی و تحقیری كه انگلیسی های مغرور متحمل شده اند و بحران بعدی در وزارت دفاع این كشور، افكار عمومی را حساس كرد و «تونی بلر» را در موقعیت بسیار دشواری قرار داد.
به گونه ای كه، روز به روز از هوا داران بلر در داخل حزب كارگر كاسته شد و این بحث مطرح شد كه اگر نخست وزیری بلر بیش از این ادامه یابد، شكست حزب كارگر در انتخابات عمومی قطعی خواهد بود.
هر چند بلر در مراحل اولیه مقاومت نمود، اما در نهایت مجبور به كناره گیری از قدرت شد و «گوردن برون» جای او را اشغال كرد.
در یك نگاه واقع بینانه می توان گفت كه دولت بلر پیش از آنكه در لندن شكست بخورد در بغداد شكست خورده بود؛ همانگونه كه نو محافظه كاران طرفدار بوش در انتخابات میان دوره ای كنگره آمریكا شكست خورده بودند و دموكراتهای پیروز خود را برای اخراج نو محافظه كاران از كاخ سفید آماده می كنند. گمان می رود جا به جایی قدرت حزبی در انگلیس نیز بهایی است كه وفاداری بلر به بوش و حزب كارگر انگلیس باید بپردازند. اما حقیقت آن است كه شكست بلر و بوش الزاماً به معنای تغییر سیاستهای خارجی بویژه در خاورمیانه و جنوب آسیا نخواهد بود.
آمریكا و انگلیس منافعی برای خود در منطقه تعریف می كنند كه قطع نظر از موضع احزاب رقیب پیگیری می شود و در رقابتها بر سر یك قدرت چندان تأثیری بر آنها نمی گذارد. با وجود این حزب كارگر انگلیس تحت رهبری گوردن برون اگر واقعاً بخواهد این حزب را از موقعیت شكننده كنونی و از میراث بلر نجات دهد ناچار به برخی تغییرات ولو ظاهری در سیاست تابعیت محض از آمریكا خواهد بود.
اینكه نخست وزیر جدید انگلیس بتواند چنین تغییر سیاسی بدهد یا نه چندان روشن نیست، ولی با ضریب اطمینان قابل قبول تری می توان گفت اگر به سیاستهای بلر ادامه دهد شكست حزب كارگر در انتخابات آینده اجتناب ناپذیر خواهد بود.

محمد ملازهی

منبع : روزنامه قدس