پس از اینترنت

همراه با گسترش دامنه تأثیرات شبكه جهانی اینترنت، دولت‌های غربی و ابرشركت‌های وابسته به آنان نیز تلاش می‌كنند كه از این رسانه قدرتمند و بانفوذ در جهت اجرای سیاست‌های خود و انتشار اخبار و مقالات و مطالب همسو با راهبردهای خویش بهره گیرند. بدین‌ترتیب، امروزه این رسانه ارتباطی جهانی به یك بازار سوداگری عالم‌گیر تبدیل شده است كه در نهایت باعث پولسازی فراوان برای ابر شركت‌های فعال در عرصه‌های ارتباطی و رسانه‌ای می‌شود. اما همان‌طور كه به گفته یكی از كارشناسان مسائل ارتباطی، «آزادی رسانه‌ها تنها توسط مالكان آن تضمین می‌گردد.» باید دانست كه امروزه نیز آزادی این شبكه با تهدیدات مختلفی روبه‌رو گردیده است. نویسنده این مقاله در پایان با ذكر دلایل و شواهد متعدد، راهكارهای مختلفی را برای غلبه بر این تهدید مطرح می‌نماید.
هم‌اینك مطرح كردن این پرسش كه « ما بدون اینترنت چه خواهیم كرد؟»، خیلی زود نیست. در نظر بگیرید كه جناح‌های دست راستی، علاوه بر تملك شبكه‌های رادیویی و كابلی ایالات متحده، تمام ابر شركت‌های طرفدار بوش و محافظه‌كاران را نیز كه تقریباّ همه مطبوعات و رسانه‌های تصویری تجاری را كنترل می‌كنند، تملك نمایند. بدین‌ترتیب، تنها رسانه جمعی رایگان و متنوعی كه به «بازاری از نظرات» تبدیل شده است، اینترنت خواهد بود. لذا كاملاّ ساده‌لوحانه خواهد بود كه فكر كنیم، این ابر شركت‌ها، نظرات خود را از طریق این شبكه به كاربران اینترنت القا نمی‌كنند.
هیچ تردیدی وجود ندارد كه وجود اینترنت پیشرو یك تهدید برای قدرتمداران محسوب می‌شود، به ویژه اینكه، اخیراّ این شبكه، قدرت سیاسی قابل توجهی را از خود نشان داده است. شبكه اینترنت توانسته است تظاهرات‌ها و اعتراضات بین‌المللی علیه جنگ را سازمان‌دهی كند، هماهنگ نماید،‌ گسترش دهد و میلیون‌ها نفر را به خیابان‌ها بكشاند. با گسترش دامنه بی‌اعتمادی مردم دنیا به رسانه‌های وابسته به ابر شركت‌ها، آنان به اینترنت روی آورده و از طریق آن، تلاش می‌كنند كه به منبع مطمئن و بین‌المللی و مستقلی دست یابند كه اخبار مربوط به كشور خود، دنیا و عوامل سیاسی را از آن به دست آورند. این روندی است كه به صورتی مداوم و رو به تزاید در جریان می‌باشد. اما مطمئن باشید كه مدیران ابر شركت‌های رسانه‌ای نیز بی‌كار نخواهند نشست. آنان برای دستیابی به اهداف خویش، چه خواهند كرد؟ متأسفانه باید گفت كه آن‌ها كارهای زیادی می‌توانند انجام دهند. در ادامه به این فعالیت‌ها اشاره می‌كنیم:
● خصوصی‌سازی
اول اینكه آنها می‌توانند اینترنت را خصوصی‌سازی نمایند و به نظر می‌رسد كه این عمل، جنبشی مهم در این جهت باشد.
اولین مانع در جهت ایجاد این محدودیت‌ها، «دسترسی آزاد» و «قواعد عمومی دستیابی به اطلاعات» برای همه آزاد است. از زمانی كه الكساندر بل همكارش آقای واتسن را صدا زد، تصمیم گرفته شد كه هیچ محدودیتی در جهت استفاده از سیستم تلفن وجود نداشته باشد. بدین‌ترتیب، شبكه تلفن همواره برای همگان به صورتی آزادانه، قابل دسترسی بود و شركت‌های مخابرات نیز هرگونه دستكاری و مداخله در پیام‌ها و یا ایجاد محدودیت در دستیابی به آن را ممنوع كرده بود.
لذا چون دولت‌ها (تاكنون) منفعتی را در برهم زدن این قواعد در سیستم تلفن در نظر نداشته‌اند، نگرانی عمومی مهمی نیز در این زمینه وجود نداشته است. اما به هرحال، چنین اطمینانی برای دستیابی به اینترنت با پهنای باند بالا نظیر DSL، شبكه كابلی و ماهواره‌ای، وجود ندارد.
آقای كارن چارمن از نویسندگان وابسته به «مؤسسه اطلاع‌رسانی دقیق و صحیح» (FAIR) در این مورد چنین می‌نویسد: «اگر دولت بوش اجازه داده است كه رسانه‌های بزرگ درهم ادغام شوند و شركت‌های محلی تلفن نیز مسیر موردنظر خود را ادامه دهند؛ اما اینترنت همان‌طور كه ما می‌دانیم، شبكه‌ای است كه جریان آزاد اطلاعات در آن جریان دارد، دموكراتیك بوده و سانسور‌پذیر نیز نیست. لذا این رسانه نیز ممكن است به سرنوشت پیشینیان مبتلا گردد.»
باید دانست كه اینترنت راه خود را دنبال نخواهد كرد. لذا در سایه پیشرفت‌های تكنولوژیكی، تغییرات انجام شده در قواعدی كه استفاده از آن را مدیریت می‌نماید، در كنار ادغام‌ها و ائتلاف‌های مداوم امپراتوری‌های رسانه‌ای در تركیب با هم، این شبكه را به یك بازار سوداگری جهانی تبدیل نموده است كه به دنبال جذب دلارهای بیشتر كاربران خود است. به علاوه ممكن است كه دسترسی به بسیاری از اطلاعات قابل دسترسی و آزاد كنونی و همچنین بعضی از وب سایت‌ها نیز با مشكل و یا محدودیت‌ روبه‌رو شود و امكان ارتباطات كاربران با فرستندگان این مطلب نیز به طور كلی قطع گردد.
آقای جف چستر از «مركز دموكراسی دیجیتال» می‌نویسد: «شكل‌گیری اینترنت به عنوان یك رسانه جدید، كه در آن متن، صدا، تصویر و داده می‌تواند به صورتی آزادانه مبادله گردد، با یورش ابر شركت‌هایی روبه‌رو شده است كه دستیابی عمومی به شبكه را كنترل می‌نمایند. آنها به دنبال یافتن فرصت‌هایی هستند كه مفاهیم و داده‌هایی را كه مردم آن‌ها را جست‌وجو می‌كنند و یا ارسال می‌نمایند، كنترل و ردیابی كنند.» البته انگیزه‌های مربوط به این مبادلات، تنها سیاسی نیست. چرا كه بسیاری، این شبكه را به عنوان یك دستگاه پول‌ساز می‌بینند.
بدین‌ترتیب، جلوگیری از انتشار مضامین و مطالب مخالف سیاست‌های ابرشركت‌ها بر روی شبكه، می‌تواند یكی از روش‌های مورد استفاده باشد. چرا كه در سایه هزینه‌های بالای استفاده از اینترنت برای مؤسسات غیرانتفاعی و دست راستی، بسیاری از این مراكز قادر به بهره‌گیری از آن نخواهد بود.
اما سرنوشت ایده قدیمی «رسانه‌های آزاد» چه خواهد شد؟ و آیا شبكه اینترنت نیز نظیر روزنامه‌ها و مجلات و شبكه‌های تلویزیونی، براساس قاعده گفته شده توسط آی.جی.لیبلتیگ به زانو درخواهد آمد؟ وی سال‌ها پیش چنین گفته بود: «آزادی مطبوعات تنها توسط مالكان این رسانه‌ها تضمین خواهد شد.» و اگر رابرت مرداك و ریچارد ملون اسكایف اینترنت را خریداری نمایند و از دسترسی عمومی به مطالب مخالف نظراتشان جلوگیری كنند، چه اتفاقی روی خواهد داد؟ آیا همچنان می‌توان اینترنت را یك رسانه آزاد دانست؟
البته نمی‌توان این شبكه را به صورت كامل از بین برد؛ چرا كه سرمایه‌گذاری‌های تجاری زیادی در این شبكه انجام شده است و به آسانی نمی‌توان این سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته را نابود كرد.
● چه باید كرد؟
صدها تن از خوانندگان این مقاله ممكن است پاسخ‌های مناسبی برای این پرسش داشته باشند. لذا از همه خوانندگان تقاضا می‌كنم كه نظرات و پیشنهادات خود را برای من ارسال كنند. نشانی پست الكترونیكی من این است: crisispapwrs@ aol . com. ما اصولاّ دو پرسش داریم:
الف) چگونه می‌توانیم دسترسی خود به اینترنت را حفظ كنیم؟‌
ب) اگر علی‌رغم همه تلاش‌هایمان، در این راه ناكام بودیم، ما چگونه می‌توانیم پیام‌ خود را انتشار داده و تلاش‌های خود را هماهنگ نماییم؟
● شبكه اینترنت را آزاد و رایگان نمایید
این كار باید اولین وظیفه كاری و شغلی ما به حساب آید. اصول بنیادین اینترنت باید به وسیله قوانین مناسب حفظ و صیانت گردد. هر چند با این كار دولت بوش با مشكلات فراوانی روبه‌رو خواهد شد. چرا كه در صورت ایجاد محدودیت با نام منافع ملی، تهدیدی مهم در راه دستیابی به این منافع به وجود می‌آید.
به هر حال، باید برای جلوگیری از ایجاد محدودیت در شبكه اینترنت، اقداماتی مناسب انجام گیرد. به علاوه،‌ مؤسسات غیرانتفاعی حامی آزادی شبكه نظیر مؤسسه FAIR و یا «مركز دموكراسی دیجیتال» نیز باید سیاست‌ها و راهكارهای مناسبی را برگزینند و در برابر كارهای انجام گرفته در راستای كنترل و تصاحب اینترنت، فعالانه برخورد كنند. همچنین، اطلاع‌رسانی به عموم به ویژه كاربران اینترنت نیز باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
اما نباید فراموش كرد كه تصویب قوانین حامی استفاده آزادانه و بدون محدودیت از اینترنت، بسیار ضروری است. چرا كه با توجه به رشد روزافزون استفاده از این شبكه در منازل و آگاهی مردم از آخرین خبرها از طریق آن، نباید این رسانه تنها به یك بازار سوداگری و كسب و كار و تجارت تبدیل شود كه تنها تبلیغات مورد نیاز فعالان پشت‌پرده آن را منعكس نماید. كاری كه چندان دور از انتظار نیست. توماس جفرسون سال‌ها پیش گفته بود: «هوشیاری دائمی، بهای آزادی است».
● پس از اینترنت
ما باید به صورتی جدی در مورد وضعیتی كه ممكن است در آن وضعیت،‌ علی‌رغم همه تلاش‌هایمان، دسترسی خود به اینترنت را از دست بدهیم، تفكر نماییم. چراكه در كنار تعداد اندكی از رسانه‌های پیشرو چاپی و رادیویی، امروزه اینترنت آخرین بازمانده رسانه‌های آزاد و بدون محدودیت به شمار می‌رود.
● چگونه باید عمل كنیم؟
یكی از پیشنهادهای ما، همكاری با وب سایت‌هایی است كه در خارج از خاك آمریكا قرار دارند و تحت كنترل دولت ایالات متحده نیستند. چرا كه دولت ما نمی‌تواند به راحتی از دسترسی ما به این پایگاه‌ها، جلوگیری نماید. البته عده‌ای نیز معتقدند كه باید با خصوصی كردن شبكه جهانی اینترنت، آن را از سیطره ابر شركت‌ها خارج نماییم.
به یاد بیاورید كه در دوره حكومت شاه در ایران و یا حكومت كمونیستی شوروی، مردم برای انتقال پیام‌های افشاگرانه و انقلابی، حتی از تكثیر نوارهای كاست و یا گذاشتن ورق‌های كاربن در زیر ماشین دستی تایپ بهره می‌بردند، چرا كه در آن زمان، حتی استفاده از ماشین‌های فتوكپی نیز ممنوع بود.
● ندایی به سوی مردم آمریكا
علی‌رغم فساد و انحطاط موجود در رسانه‌های امروز آمریكا، تنها رسانه‌های محدودی باقی مانده‌اند كه پیام مردم را منتقل می‌نمایند. این رسانه‌ها علی‌رغم وجود موانع و چالش‌های متعدد، تلاش می‌كنند تا آینه حقیقت باشند. حتی جالب است بدانید كه خود مردم آمریكا از شنیدن برنامه‌های شبكه رادیویی «صدای آمریكا» (VOA) كه به پنجاه زبان مختلف پخش می‌گردد، محرومند. چرا كه در این شبكه، اخباری دقیق و تحریف نشده ارائه می‌شود و در نهایت، به خاطر داشته باشیم كه برای دستیابی به حقوق خویش، نباید از هیچ تلاشی فروگذار نماییم، چرا كه ناامیدی، باعث امیدواری مدیران ابر شركت‌های رسانه‌ای خواهد شد.

نویسنده: ارنست - پارتریدج
منبع: www. Commindreams. Org
*Ernest Partridge: مشاور، نویسنده و سخنران سرشناس آمریكایی در حوزه اخلاق زیست محیطی و سیاست‌های ملی و عمومی.

منبع : باشگاه اندیشه