متراکم‌ترین شهرهای جهان

مراکز اقتصادی بزرگ کشورها به پناهگاه‌هایی برای رهایی از حومه‌های فقیر شهرها تبدیل شده‌اند و در یک کلام می‌توان گفت این مراکز اقتصادی بزرگ جای خوشایندی برای زندگی نیستند.
این داستان همه شهرهای پرتراکم جهان است که مردم برای دستیابی به سهم خود از منابع آنها به هم می‌خورند. در اکثر این شهرها سیستم حمل‌و‌نقل نیز ضعیف است و از فقدان نوسازی رنج می‌برد.
متراکم‌ترین شهرهای جهان در کدام نواحی واقعند؟ نیازی نیست چندان از آسیا دورتر روید. در این قاره رشد اقتصادی آنچنان است که ۱۶شهر از ۲۰شهر متراکم جهان را در خود جای داده است. براساس داده‌ها و آماری که در سال ۲۰۰۷ توسط سایت citymayors.com به دست آمده است، شهرهای بمبئی و کلکته هر دو از هندوستان در صدر این فهرست قرار گرفتند و در هر کیلومتر مربع، تراکم جمعیتی بیش از ۲۳۰۰۰نفر دارند. تراکم جمعیتی هر دوی این شهرها مانند شهرهایی که در جایگاه‌های بعدی فهرست پشت سر آنها قرار گرفته‌اند مانند تراکم جمعیتی برخی متروهای ایالات‌متحده مانند چارلستون، گرین بی و برکلی است.
دو کشوری که بیشترین شهرهای متراکم را در خود جای داده‌اند، هندوستان و چین هستند که ۹شهر از ۲۰شهر صدر فهرست را به خود اختصاص داده‌اند. هیچ یک از این مراکز پرجمعیت کیفیت زندگی خوبی را برای ساکنان آن ارائه نمی‌دهند، حداقل تاکنون این‌طور نبوده است. رشد سریع امکان زیرساختارهای این شهرها را گرفته است و توسعه شهری نتوانسته است پایاپای با رشد اقتصادی پیش رود. در مجموع تراکم بدون نوسازی به معنای کیفیت زندگی کمتر است و این همان چیزی است که کارشناس امور شهری به نام ژول کاتکین نویسنده کتاب «شهر، یک تاریخچه جهانی» می‌گوید.
وی می‌گوید: «اگر بخواهیم تعریفی از این شهرها ارائه دهیم باید بگوییم جاهای سخت برای زندگی. بهره‌مندی از کشوری متراکم و زندگی خوب در آن مستلزم صرف پول بسیار زیادی است.» تمایز مشخصی بین شهرهای آلوده، اما ثروتمند چون سئول در کره جنوبی و تایپه در تایوان با شهرهای جهان سومی چون لیما در پرو و کینساها در کنگو آفریقا است. طی ۳۰سال اخیر، برخی کشورهای فقیر شاهد مهاجرت خیل عظیمی از حومه‌نشینان به شهرها بوده‌اند که البته همه به امید بهبود سطح زندگیشان به چنین مهاجرتی تن داده‌اند. در برخی شهرها هم سرنوشت محتوم همین است چون وضع حومه‌نشینان از بد، بدتر می‌شود.
شهر بمبئی یک مرکز مالی و ساحلی است که ماوای شرکت‌های چندملیتی بسیاری است.
اما نکته جالب آن است که بخش اعظم ترافیک این شهر با قایق جابه‌جا می‌شود. شبکه‌های قدیمی و حمل‌و‌نقل نمی‌گذارد که بخش اعظم فعالیت‌های این شهر به سایر بخش‌های هندوستان تسری یابد. فعلا رشد اقتصادی آسیا محدود به آنهایی شده است که دوست دارند در فضاهای کوچک و تنگ و با تراکم زیاد زندگی کنند، اما این همان روندی است که در غرب هم آغاز شده است.
● نام شهر: بمبئی
ـ نام کشور: هندوستان
ـ تراکم جمعیتی: ۲۹۶۵۰ نفر
ـ در هر کیلو مترمربع مساحت زمین: ۴۸۴ کیلومتر مربع
بمبئی بزرگترین شهر هندوستان و پایتخت ایالت مهار اشتر است. جمعیت این شهر ۱۴۳۵۰۰۰۰ نفر است. این شهر مرکز مالی و سرگرمی (بالیوود) هندوستان و ماوای بسیاری از شرکت‌های چند ملیتی است. این شهر ساحلی تجهیزات بزرگی برای نقل و انتقال مسافران و مقابله با معضل ترافیک دارد.
● نام شهر: کلکته
ـ نام کشور: هندوستان
ـ تراکم جمعیتی: ۲۳۹۰۰ نفر
ـ در هر کیلو مترمربع مساحت زمین: ۵۳۱ کیلومتر مربع
شهر کلکته که زمانی مرکز حکومت راج انگلیسی بود، چهارمین شهر بزرگ هندوستان است که جمعیتی ۷/۱۲میلیون نفری در آن زندگی می‌کنند. در این شهر فعالیت‌های اقتصادی وسیعی از امور مالی گرفته تا فناوری اطلاعات انجام می‌شود، اما نظام حمل و نقل کهنه این شهر منجر به شلوغی بیش از حد در مرکز آن شده است.
● نام شهر: کراچی
ـ نام کشور: پاکستان
ـ تراکم جمعیتی: ۱۸۹۰۰ نفر
ـ در هر کیلو مترمربع مساحت زمین: ۵۱۸ کیلومتر مربع
بزرگترین شهر پاکستان کراچی است که جمعیتی بالغ بر ۸/۹میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند. این شهر بندرگاه اصلی کشور پاکستان محسوب می‌شود. به علاوه به دلیل وجود مراکز مالی، خدمات کسب و کار، انتشارات، آموزش و توریسم مرکز اقتصادی و فرهنگی کشور نیز محسوب می‌شود.
● نام شهر: لاگوس
ـ نام کشور: نیجریه
ـ تراکم جمعیتی: ۱۸۱۵۰ نفر
ـ در هر کیلومتر مربع مساحت زمین: ۷۳۸ کیلومتر مربع لاگوس با جمعیت ۴/۱۳میلیون نفری دومین شهر بزرگ آفریقا بعد از قاهره است. این شهر مرکز مالی نیجریه، مرکز تولیدات کارخانه‌ای، خودرو، ماشین‌آلات، منسوجات، غذاهای فرآوری شده و تجهیزات الکترونیک است. با وجود همه این تراکم و شلوغی این شهر همچنان یک معضل است.
● نام شهر: شنزن
ـ نام کشور: چین
ـ تراکم جمعیتی: ۱۷۱۵۰نفر
ـ در هر کیلو مترمربع مساحت زمین: ۴۶۶کیلومتر مربع
شنزن که خانه ۸ میلیون نفر است، بعد از شانگهای، دومین بندر تجاری چین است. این شهر با فاصله کمی از هنگ‌کنگ یک مرکز تولیدات کارخانه‌ای بزرگ و یکی از نیروهای اولیه کشور چین محسوب می‌شود.
● سئول
ـ نام کشور: کره جنوبی
ـ تراکم جمعیتی: ۱۶۷۰۰نفر
ـ در هر کیلومتر مربع مساحت زمین: ۱۰۴۹کیلومتر مربع
پایتخت کره جنوبی و بزرگ‌ترین شهر آن جمعیتی ۵/۱۷میلیون نفری دارد. این جمعیت بیش از دو برابر جمعیت شهر نیویورک است. به‌علاوه اندازه این شهر چندین برابر کوچک‌تر از نیویورک است و ۳میلیون وسیله نقلیه بر ترافیک انبوه آن افزوده است.
● نام شهر: تایپه
ـ نام کشور: تایوان
ـ تراکم جمعیتی: ۱۵۲۰۰نفر
ـ در هر کیلومتر مربع مساحت زمین: ۳۷۶ کیلومتر مربع
تایپه بزرگ‌ترین شهر تایوان با جمعیتی بالغ بر ۷/۵میلیون نفر است. این شهر مرکز صنعت بزرگ و رو به رشد فناوری تایوان است که زیرمجموعه‌ای شامل طراحی و ساخت قطعات و محصولاتی در سطح جهانی را در برمی‌گیرد.
● نام شهر: چنایی
ـ نام کشور: هندوستان
ـ تراکم جمعیتی: ۱۴۳۵۰نفر
ـ در هر کیلومتر مربع مساحت زمین: ۴۱۴کیلومتر مربع
این شهر پایتخت ایالت تامیل نادو در هندوستان است. جمعیت آن کمتر از ۶میلیون نفر است. چنایی چهارمین شهر بزرگ هندوستان است که یک شهر بندری و مرکز مهم تولیدات کارخانه‌ای محسوب می‌شود و در آن تولید خودرو و فناوری اطلاعات رونق خوبی دارد.
● نام شهر:‌ بوگوتا
ـ نام کشور: کلمبیا
ـ تراکم جمعیتی: ۱۳۵۰۰نفر
ـ در هر کیلومترمربع مساحت زمین:۵۱۸ کیلومترمربع
بوگوتا پایتخت کلمبیا است و جمعیتی ۷میلیون نفری دارد. این شهر مرکز کسب و کار، بانکداری، بیمه و امکانات دولتی کشور است. به علاوه منطقه اصلی تولیدات کارخانه‌ای و مخابرات کلمبیا است. سیستم حمل‌ونقل مدرن این شهر می‌تواند ترافیک آن را بهبود بخشد.
● نام شهر: شانگهای
ـ نام کشور: چین
ـ تراکم جمعیتی: ۱۳۴۰۰نفر
ـ در هر کیلومترمربع مساحت زمین: ۷۴۶کیلومتر مربع
جمعیت ۱۰میلیون نفری شانگهای آن را به بزرگ‌ترین شهر چین تبدیل کرده است. این شهر نیروگاه اقتصادی کشور نیز هست و امور مالی، صنعتی، حمل‌ونقل و صنایع مخابراتی آن هم در حال رشدند. این شهر بزرگ‌ترین بندر کانتینری جهان را دارد.
● نام شهر: لیما
ـ نام کشور: پرو
ـ تراکم جمعیتی: ۱۱۷۵۰نفر
ـ در هر کیلومترمربع مساحت زمین: ۵۹۶کیلومترمربع
پایتخت پرو و بزرگ‌ترین شهر این کشور با جمعیت ۷میلیون نفری‌اش در ساحل آمریکای جنوبی قرار گرفته است و دارای بندر ساحلی کالائو است. شهرهای کوچک با فقر فراوان آنها باعث شده است حمل‌ونقل این کشور در سال‌های سیاه خود به سر برد و ترافیک زیاد باشد.
● نام شهر: پکن
ـ نام کشور: چین
ـ تراکم جمعیتی: ۱۱۵۰۰نفر
ـ در هر کیلومترمربع مساحت زمین: ۷۴۸کیلومترمربع
پکن شهری است ۶/۸میلیون نفری و پایتخت کشور چین است. به علاوه مرکز سیاسی، فرهنگی و آموزشی چین هم محسوب می‌شود. سیستم حمل‌ونقل مدرن و جاده‌ها مسیرهای واگن رو همگام با اقتصاد پر از رونق این شهر رشد کرده است، البته این شهر هنوز با معضل ترافیک و آلودگی هوا روبه‌رو است.

شادی آذری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد