دوباره می‌سازمت، دماغ!

«بینی‌ام خوکی شده!»، «چاله‌های اطراف نوک بینی‌ام توی ذوق می زند!»،... این‌ها و چیزهای دیگری از این قبیل، دلایلی است که خیلی‌ها را برای جراحی‌های دوم و سوم بینی به مطب جراحان پلاستیک و جراحان گوش،حلق،بینی می‌کشاند. خیلی از این جراحی‌های دوم و سوم، بسیار دشوارتر از عمل اول‌اند و گاهی شکل بینی پس از این جراحی‌ها هم خوب درنمی‌آید. با دکتر محسن نراقی، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره همین جراحی‌های دوم و سوم بینی به گفتگو نشسته‌ایم...
▪ آقای دکتر! خیلی‌ها پس از جراحی بینی دچار مشکلات تنفسی می‌شوند و دوباره بینی‌‌شان را جراحی می‌کنند؛ چرا؟
ـ چون سلامت بینی در یک جراحی، حتی با تغییرات میلی‌متری هم قابل تهدید است. بینی دو دریچه در مدخل خود دارد: دریچه خارجی یا همان سوراخ‌های بینی که ممکن است در عمل جراحی بینی بیش از حد کوچک شده و موجب مشکلات تنفسی شوند؛ و دریچه داخلی بینی که در قسمت داخلی‌تری قرار گرفته و تنگ‌ترین قسمت بینی است و بنابراین کوچک‌ترین دستکاری‌های این دریچه هم با تغییرات شدیدی همراه است؛ طوری که کاهش قطر دریچه داخلی به نصف میزان قبلی نیز موجب می‌شود مقاومت به جریان هوا تا ۱۶ برابر افزایش یابد که عواقب نامطلوبی بر سلامت افراد می‌گذارد. محرومیت از اکسیژن کافی، سلامت سایر اعضای بدن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ تا حدی که حتی در رفتار و روابط اجتماعی افراد نیز تاثیرگذار است.
▪ تورفتگی دو طرف نوک بینی هم برای بعضی‌ها دردسرساز می‌شود.
ـ بله، برداشتن بیش از حد غضروف‌های بینی در جراحی زیبایی بینی به تورفتگی‌های بیش از حد و ایجاد چاله‌های عمیق در دوطرف نوک بینی منجر می‌شود. این تورفتگی‌ها هم مانع عبور جریان هوا از دریچه داخلی بینی می‌شود. اگر بیش از حد برداشتن غضروف‌های بینی در پایین‌ترین قسمت بینی باشد، موجب بسته شدن سوراخ‌های بینی در هنگام دم می‌شود که در این حالت، اشکال در دریچه خارجی بینی هم وجود دارد. اختلال تنفسی ناشی از اختلال دریچه داخلی بینی از شایع‌ترین عوارض تنفسی در بینی‌هایی است که بیش از حد کوچک شده‌اند.
▪ و برای اینکه بیماران دچار این مشکلات نشوند، چه باید کرد؟
ـ امروزه سعی بر این است که حتی‌الامکان از برداشتن بافت در ناحیه سوراخ‌های بینی احتراز شود. برگرداندن سوراخ‌های بینی به حالت قبل از عمل، از مشکل‌ترین اقدامات در راینوپلاستی است. هیچ‌گاه از جراح‌تان درخواست نکنید بینی‌تان را تابیشترین حد ممکن کوچک کند. داشتن بینی کمی ‌بزرگ‌تر ولی با تنفس بهتر به مراتب بر بینی بسیار کوچک و بدعملکرد ارجحیت دارد.
▪ در جراحی‌های دوم و سوم بینی برای اصلاح مشکلات آن، آیا نیاز به برداشتن بافت از نقاط دیگر بدن و پیوند هم هست؟
ـ به طور کلی در عوارضی که ناشی از برداشتن بیش از حد بافت‌های بینی است، باید به صورتی مناسب این نقصان بافتی جبران شود. در این حالات ممکن است لازم شود که بافت‌هایی از قسمت‌های دیگر بینی یا از قسمت‌های دیگر بدن برای پیوند مورد استفاده قرار گیرند. پیوند‌هایی ارجحیت دارند که از خود فرد، در همان زمان برداشته شوند مثلا در فردی که دچار بسته شدن دریچه داخلی بینی شده، می‌توان با افزودن پیوندهای غضروفی، تا حدی به باز شدن دریچه کمک کرد. در موارد تنگی خفیف تا متوسط دریچه داخلی بینی نیز این پیوندها از خود بینی قابل حصول است اما در موارد شدید ممکن است نیاز به برداشتن پیوند از غضروف دنده باشد.
▪ اگر سوراخ‌های بینی بیش از حد کوچک شده باشند، چه‌طور؟
ـ در اینجا موضوع قدری مشکل‌تر است. در مواردی که کمبود شدید پوست پره‌های بینی به علت بیش از حد برداشته شدن پره‌ها وجود داشته باشد، ممکن است لازم شود قسمتی از پوست گوش به عنوان پیوند مورد استفاده قرار گیرد.
▪ این جراحی‌های اصلاحی دوم و سوم آسان‌ترند یا آن جراحی اول بینی؟
ـ جراحی‌های دوم و سوم که اصلاحی‌اند، به مراتب دشوارترند؛ زیرا برداشتن بافت آسان‌تر از افزودن بافت در بینی است. می‌گویند مشکل‌ترین جراحی پلاستیک در بدن، جراحی پلاستیک بینی است؛ چراکه عضوی است با عملکردهای حیاتی پیچیده.
● بینی خوکی یعنی چه؟
ظریف‌ترین قسمت بینی، نوک آن است که ساختمان پیچیده‌ای مرکب از پوست، بافت همبندی و داربست غضروفی دارد. نسبت و میزان این بافت‌ها در افراد مختلف، متفاوت است؛ به گونه‌ای که در هر فرد با یک آناتومی‌ مخصوص در نوک بینی مواجهیم. داربست غضروفی نوک بینی وظیفه حمایت و نگهداری از پوست نوک بینی و باز بودن سوراخ‌های بینی را به عهده دارد. این داربست از یک جفت غضروف تشکیل شده که به گونه‌ای مجاور هم واقع شده‌اند که در هر طرف اجازه‌ ایجاد تونلی در زیر خود می‌دهند. برای باریک کردن نوک بینی، قسمت‌هایی از غضروف نوک بینی برداشته می‌شود تا حجم نوک بینی کاهش یابد. ممکن است کوچک کردن نوک بینی با استفاده از نزدیک کردن غضروف سمت راست و چپ نوک بینی به کمک بخیه زدن دو غضروف به هم انجام شود. در هر صورت، درحین جراحی پلاستیک بینی باید دقت زیادی از جانب جراح اعمال شود تا حمایت ایجاد شده توسط این غضروف‌ها تضعیف نشود. برداشته شدن بیش از حد این غضروف‌ها در جراحی به تورفتگی بیش از حد نوک بینی و ایجاد چاله‌های عمیق در دو طرف نوک بینی منجر می‌شود. اگر میزان برداشته شدن بافت از این هم بیشتر باشد، موجب افتادگی پره‌های بینی و بسته شدن سوراخ‌های بینی در هنگام دم می‌شود.
از طرف دیگر، برداشته شدن بیش از اندازه ‌این بافت‌ها موجب بالا رفتن بیش از حد نوک بینی و ایجاد نمای بینی خوکی شکل می‌شود. بنابراین آنچه در جراحی نوک بینی اهمیت دارد، محافظه‌کاری کامل از جانب جراح و حفظ کامل حمایت غضروفی نوک بینی است. داوطلب جراحی پلاستیک بینی نیز باید با توقعات منطقی خود، حد باریک شدن نوک بینی را به جراح بسپارد.

دکتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت