زمانی برای گل زدن میهمانان

بزرگ‌ترین مشکل ورزش از نگاه دو این است که نه فرم جدیدی دارد نه حرف تازه‌ای، و برنامه تلویزیونی که نه شکل جدیدی داشته باشد نه حرف نو، حداکثر به چه سقفی می‌تواند برسد؟ «ورزش از نگاه دو» براساس الگوی برنامه‌هایی چون «نود»، «ورزش و مردم» و چند برنامه مشابه ساخته شده و در واقع عملا تکرار «فرمی» آنها شد. شاید سازندگان برنامه امیدوار بودند که جذابیت جهانگیر کوثری به عنوان مجری اصلی و حضور چند مجری جوان در کنار او (ابوفاضلی، ظلی‌پور و گلمکانی) برنامه‌شان را از سایر رقبا پیش بیندازد، یا حداقل آن را از افتادن در چاله «بی‌توجهی مخاطب» نجات دهد، اما عملا این‌طور نشد و مجریان نه تنها برنامه را نجات ندادند که خود گاه به ایرادی برای کلیت برنامه هم بدل شدند. در کل ساختار برنامه «ورزش از نگاه دو» بر گفت‌وگو از همه نوع آن، متکی است و این برنامه را صرفا «میهمان‌محور» می‌کند.
در این جور موارد کلیت برنامه شامل گفت‌وگوهای پیاپی چندنفره با میهمانان مختلف است، میهمانانی از رشته‌ها و جایگاه‌های مختلف، با طرز بیان و نگرش مختلف، که هر کدام صرفا دقایقی در مقابل پرسش‌های عموما تکراری قرار می‌گیرند و... ، حتی گزارش‌های برنامه هم صرفا گفت‌وگو محور است و تقریبا در تمامی آنها یک میکروفن روبه‌روی مخاطب (و فرد مورد سوال) قرار می‌گیرد و چند پرسش و پاسخ انجام می‌شود و... . فکر می‌کنید یک تماشاگر تلویزیونی، حتی یک شیفته فوتبال، حداکثر چقدر می‌تواند بنشیند و مدام گفت‌وگو گوش کند؟ آن هم گفت‌وگوهایی که بالاخره در آن اشتباه رخ می‌دهد یا ایست در کلام سوال‌کننده یا سوال‌شونده رخ می‌دهد و... ؟ اگر یک روزنامه یا مجله، از صفحه اول تا به آخر فقط و فقط گفت‌وگو داشته باشد، یک خواننده، حتی اگر عاشق مضامین طرح شده در دل گفت‌وگوها باشد چند صفحه را خواهد خواند، آنچه کار را بدتر می‌کند، این است که در بسیاری از موارد گفت‌وگوهای برنامه به محل خودنمایی مجری‌ها بدل می‌شود.
جهانگیر کوثری که آشکارا می‌خواهد خاطرات گذشته (دوران بازیگری) و معلوماتش از دانش تئوریک فوتبال را از خلال سوال‌هایش آشکار کند (و حتی گاه در میان جملاتش کل یک مسابقه فوتبال را آنالیز کند) و مجریان جوان برنامه هم می‌کوشند که معلومات خود را به تماشاگر (یا میهمان برنامه) آشکار کنند و این گونه می‌شود که پرگویی به مهم‌ترین ویژگی مجریان برنامه بدل می‌شود و نقش میزبان از میهمان پررنگ‌تر می‌شود و.... جالب اینجاست که به‌رغم وابسته بودن کلیت این برنامه به گفت‌وگوها سیاست کل حاکم بر برنامه یک سیاست محافظه‌کارانه و حتی به‌گونه‌ای تاکیدآمیز است. در حالی که موردی (مثالی) چون برنامه ۹۰ پیش چشم است که در آن گفت‌وگوهای چالشی با سوالات هوشمندانه و همیشه منتقدانه و زیرکانه عادل فردوسی‌پور برگ برنده برنامه محسوب می‌شود. در ورزش از نگاه دو از چالش و به مجادله کشیدن نشانی نیست و در بسیاری از موارد میهمانان برنامه به خصوص روسای فدراسیون ما یا مربیان یا مدیران به راحتی میکروفن را در اختیار می‌گیرند و به تعریف و تمجید از خود و مجموعه زیرنظرشان می‌پردازند بدون آنکه حتی یک بار با سوالی چالشی یا رویکردی انتقادی روبه‌رو شوند.
قطعا چنین فضایی مطلوب نظر مدیران و روسای و مسوولان و... است و برای همین است که می‌بینیم که مدعوین برنامه تمایل زیادی برای حضور در آن دارند این در حالی است که بسیاری از میهمانان برنامه نود که آشکارا محبوب‌ترین برنامه ورزشی سیما یا شاید اصلا محبوب‌ترین برنامه سیما در سال‌های اخیر باشد – در واقع برای حضور خود در این برنامه از واژه‌های «شجاعت» و «صداقت» استفاده می‌کنند تا نشان دهند که حضور در این برنامه برای آنها تا چه حد ریسک بالایی دارد. این جمله اپراوینفری که به تعبیری بزرگ‌ترین شومن یا (شو رومن) دنیای مدرن است، بهترین جمله برای مقایسه برنامه‌های خود و ورزش از نگاه دو است یا مهم این نیست که بتوانی سوپراستارها را به برنامه خودت بیاوری، مهم این است که کاری کنی که آنها هم وسوسه حضور در برنامه تو را داشته باشند و هم از حضور در آن بترسند. راستی کدام میهمان برنامه ورزش از نگاه دو ممکن است از حضور در این برنامه و سوالات طرح شده در آن هراسی در دل داشته باشد؟ می‌توان در مورد تک تک ایرادات برنامه مطالب زیادی نوشت و البته بی‌انصافی است اگر به نکات مثبت آن اشاره نکرد. (از دکور مناسب گرفته تا صدابرداری خوب و معمولا بی‌اشکال و از پوشش دادن اکثریت رشته‌های ورزشی گرفته تا ارائه گزارش‌های بسیار تازه و به اصطلاح کاملا به روز در کمترین زمان ممکن و...). اما به هر حال در جمع‌بندی کلی باید بازگشت به نقطه آغاز و این سوال را مطرح کرد که «چرا چنین برنامه‌ای نه شکل و ساخت تازه‌ای دارد نه گفتاری متفاوت و نه هدف‌گذاری غیرتکراری؟»

امیر صدری

منبع : روزنامه کارگزاران