تیری که به خطا می‌رود

می‌توان گفت که خطاهای پزشکی بسیار شایع‌اند، اگر چه به دست آوردن میزان دقیق شیوع آنها کار بسیار مشکلی است ولی وجود خطاهای بسیار در سیستم گسترده و پیچده‌ای مانند صنعت پزشکی، دور از انتظار نیست. بسیاری از اشتباهات پزشکی گزارش نمی‌شوند و این امر ارایه میزان دقیق شیوع این خطاها را مشکل‌تر می‌سازد. در یک نظرسنجی تلفنی که از سوی موسسه مالی ایمنی بیمار در آمریکا صورت گرفته، ۴۲ درصد مردم اعتقاد داشتند که خطای پزشکی درباره شخص خودشان یا یکی از بستگان و دوستان‌شان رخ داده است.
موسسه پزشکی آمریکا در گزارشی که براساس دو مطالعه در مورد میزان مرگ‌های ناشی از خطای پزشکی در بیمارستان منتشر کرد، میزان رخداد مرگ و میر ناشی از این اشتباهات را برابر ۴۴ تا ۹۸ هزار مورد در سال اعلام کرد که این میزان، خطای پزشکی را در بین ۱۰ علت اصلی مرگ در آمریکا قرار می‌دهد. عفونت‌های بیمارستانی که بیمار در زمان بستری در بیمارستان به آنها مبتلا می‌شود، نیز شایع هستند، گرچه ابتلا به آنها لزوما ناشی از یک اشتباه قابل شناسایی از جانب کارکنان بیمارستان نیست، ولی از طرف دیگر در صورتی که کارکنان بیمارستان بر اقدامات پیشگیرانه مانند شستن دست‌ها و استریلیزاسیون تاکید بیشتری داشته باشند، از بسیاری از موارد ابتلا به این عفونت‌ها کاسته خواهد شد.
● مرگ‌های ناشی از خطاهای پزشکی
در مطالعه‌ای که در سال ۱۹۹۹ انجام گرفت، به نتایج دو بررسی که میزان مرگ‌های بیمارستانی را ناشی از اشتباهات پزشکی بررسی می‌کردند، پرداخته شد. با توجه به نتایج مطالعه مذکور (IOM)، خطاهای پزشکی عامل ۸/۱ تا ۴ درصد کل مرگ و میرهای آن سال بودند. براساس گزارش مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا، ۱۰ علت اول مرگ و میر در سال ۱۹۹۹ به ترتیب از قرار زیر بودند: بیماری‌های قلبی، سرطان، حوادث عروقی مغز، بیماری‌های مزمن دستگاه تنفس تحتانی، تصادفات، بیماری قند، ذات‌الریه و آنفلوآنزا، آلزایمر، انواع خاصی از بیماری‌های کلیوی، سپتی‌سمی و سایر علل. در صورتی که هر کدام از مقادیر ۴۴ تا ۹۸ هزار مورد مرگ ناشی از خطای پزشکی در سال را که در مطالعه IOM آمده است، در نظر بگیریم، خطای پزشکی جزو ۱۰ علت اصلی مرگ و میر در آمریکا و در جایگاه پنجم یا نهم قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، از آنجا که بررسی‌های انجام شده در مطالعه IOM، منحصر به بیماران بستری در بیمارستان‌ها است، میزان واقعی مرگ و میر ناشی از اشتباهات پزشکی در مطب پزشکان، مانند تشخیص‌های نادرست یا تاخیر در شروع درمان، احتمالا بسیار بیشتر خواهد بود. براساس مطالعه فوق میزان بروز عوارض ناخواسته ۹/۲ تا ۷/۳ درصد از موارد بستری را شامل می‌شود.
● اشتباهات دارویی
مطالعه IOM اطلاعات دقیقی از میزان مرگ و میر و عوارض ناشی از خطاهای دارویی در اختیار قرار می‌دهد. براساس این مطالعه، اشتباهات دارویی عامل یک مورد از هر ۱۳۱ مورد مرگ در بیماران سرپایی و یک مورد از هر ۸۴۵ مورد مرگ در بیماران بستری است. اشتباه در هنگام نوشتن نسخه و یا تحویل دارو به بیمار نیز رخ می‌دهد، ولی به دست آوردن آمار دقیق این اشتباهات کار آسانی نیست. به عنوان مثال، در گزارش IOM به مطالعه هشت ساله‌ای از استرالیا اشاره شده است که نشان می‌دهد ۴/۲ تا ۶/۳ درصد از موارد بستری در بیمارستان در نتیجه حوادث دارویی است که از این تعداد ۳۲ تا ۶۹ درصد آنها به طور کامل قابل پیشگیری هستند.
● خطاهای جراحی
میزان مرگ و میر ناشی از بی‌هوشی در جراحی، به طور چشم‌گیری در دهه‌های اخیر کاهش یافته است، به طوری که این میزان از دو نفر به ازای هر ۱۰ هزار نفر در اوایل دهه ۱۹۸۰ به یک نفر به ازای هر ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار در مورد رسیده است. مقاله «باربرا استارفیلد» در نشریه معتبر JAMA تخمین بالایی را از میزان مرگ و میر ناشی از درمان‌های پزشکی ارایه می‌کند. براساس این مطالعه حدود ۲۲۵ هزار مرگ ناشی از خطاهای پزشکی در سال رخ می‌دهد. این میزان، خطاهای پزشکی را در رتبه سوم عوامل مرگ و میر و تنها پس از بیماری‌های قلبی و سرطان‌ها قرار داده و این عوامل را دلیل ۳/۹ درصد تمام موارد مرگ و میر رخ داده در سال معرفی می‌نماید. اگر چه تمام این موارد لزوما ناشی از اشتباه و خطا نیستند و سالانه ۱۰۶ هزار مورد مرگ ناشی عوارض دارویی رخ می‌دهد که ناشی از خطا نیستند. به عبارت بهتر، بیماران دچار عوارض یک دارو می‌شوند ولی این امر ناشی از یک اشتباه نیست، چرا که پیش از تجویز دارو هیچ عاملی که نشان‌دهنده خطرناک بودن مصرف آن در ایشان باشد، وجود نداشته است. ۸۰ هزار مورد مرگ دیگر مربوط به عفونت‌های بیمارستانی است که همه آن نیز ناشی از خطای خاص پزشکی نیست، چرا که همیشه میزان مشخصی خطر برای ابتلا به عفونت در بیمارستان‌ها وجود دارد. در مطالعه استارفیلد همچنین به ۱۲ هزار مورد مرگ ناشی از جراحی غیرضروری و ۷ هزار مورد مرگ ناشی از اشتباهات دارویی و ۲۰ هزار مرگ در اثر عواملی غیر از اشتباهات دارویی در بیمارستان‌ها اشاره شده است.
● اشتباه در همه مراحل وجود دارد
همان‌طور که مشاهده شد، خطاهای پزشکی از آنجا که در همه مراحل ارایه خدمات بهداشتی به بیماران قابل رخ دادن هستند، از شیوع بسیار بالایی برخوردار بوده و میزان بالایی از موارد مرگ و میر را به خود اختصاص می‌دهند. تلاش در جهت کاهش این اشتباهات نه تنها سبب نجات جان افراد بسیاری می‌شود، بلکه بار هزینه هنگفت درمان عواقب این خطاها را نیز از دوش سیستم‌های بهداشتی برخواهد داشت.

منبع:
www.wrongdiagnosis.com

منبع : هفته نامه سپید