"ایران" زادگاه صنایع‌دستی

صنایع‌دستی حاصل فكر، عمل و ابتكار و خلاقیت سازنده آن است و با ویژگی‌های ارزشمند خود از جمله تولیدات غیر وابسته‌ای است كه نیاز به حمایتی مبتنی بر شناخت كامل ارزش‌های اختصاصی آن داشته و در این صورت می‌تواند به عنوان یكی از ستون‌های استقلال اقتصادی مطرح شود، اكثر صاحبنظران، ایران را به عنوان یكی از سه قطب مهم صنایع‌دستی جهان می‌دانند كه از نظر تنوع رشته‌های مختلف در صدر تمامی كشورها قرار دارد.
با توجه به نظر محققان، پژوهشگران و هنرشناسان مشخص شده كه زادگاه صنایع‌دستی و هنرهایی نظیر قالی، فلزكاری، سفال، سرامیك و ... كشور ایران بوده است و نمونه‌ای از آثار هنرمندان صنایع‌دستی كشورمان در تمامی موزه‌ها و مراكز هنری جهان دارای جایگاه ویژه‌ای است. همچنین صنایع‌دستی جایگاه و اهمیت ویژه‌ای در ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، صرفه جویی ارزی، افزایش تولید و درآمد ملی داشته است.
صنایع‌دستی ایران از دو بعد هنر و اقتصاد قابل بررسی است. بعد هنری آن در برگیرنده ارزش‌ها و فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی است و یكی از راه‌های حفظ این فرهنگ و جلوگیری از اشاعه فرهنگ غرب و اتكا به سلایق و پویایی، اندیشه، تفكر و خلاقیت ایرانی در حفظ و احیای صنایع‌دستی ایران است كه لازمه این امر آموزش، ترویج و گسترش در زمینه تولید و همگانی شدن مصرف كالای صنایع‌دستی ایران است كه همین عامل می‌تواند موجب اشتغال فراوان شود.
در بعد اقتصادی نیزضرورت، ایجاب می‌كند كه این صنعت برای ادامه فعالیت صنعتگران و تولیدكنندگان سوق پیدا كند تا به جایگاه مناسبی كه موجب توسعه بازار جهانی و صادرات، ارزآوری و افزایش درآمد غیرنفتی است دست یابند و سهم و نقش اساسی در توسعه اقتصادی و اجتماعی كشور داشته باشند.
به باور كارشناسان و برنامه‌ریزان نه اهمیت صنایع‌دستی تنها به‌دلیل درآمد اقتصادی نیست بلكه به لحاظ حفظ ارزش‌ها، اصالت‌ها و خواستگاه فرهنگی و هنری مورد توجه واقع شده است.
با این حال واقعیت‌های صنایع‌دستی ایران، از جمله مسائلی است كه باید به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد.
محجوب بودن و مظلومیت بیش از اندازه هنرمندان، صنعتگران و تولیدكنندگان صنایع‌دستی در سراسر كشور دغدغه اصلی دست‌اندكاران این حوزه است چنانچه در بین اقشار جامعه هیچ قشری به اندازه آنها مظلوم واقع نشده‌اند. نیم نگاهی به مشكلات بیمه‌ای این عده كه تولید آنان مهمترین كالای غیر‌نفتی صادراتی ایران در سطح جهان محسوب می‌شود، كافی است تا نقاط ضعف جدی‌شان بر همگان روشن شود. اما فعالیت سازمان‌های موازی با صنایع‌دستی موجب چندگانگی تصمیم‌گیری در این بخش شده است كه نمونه بارز آن تفكیك فرش از صنایع‌دستی كشور است.
وجود رقبای جهانی صنایع‌دستی كه باعث تسخیر بازارهای جهانی با الگوگیری و اقتباس از طرح‌های بدیع ایرانی به تولید آثار مشابه صنایع‌دستی ایران پرداخته‌اند از دیگر واقعیت‌های تلخ این حوزه به شمار می‌رود. در صورتی‌كه می‌توان با توجه به ویژگی‌های خاص صنایع‌دستی ایران، جایگاه اول را در بحث صادرات جهانی از آن خود كنیم.
به هر حال صنایع ‌ایران باوجود شتاب گسترده صنعت و فناوری مدرن هنوز قلب تپنده فرهنگ و هنر كشور محسوب می‌شود.
● راهكارهای پیشنهادی در جهت رشد و توسعه و ترویج صنایع‌دستی
در صورتی كه صنایع‌دستی به عنوان یك كالای مصرفی و نه كالای لوكس، وارد سبد مصرفی خانواده‌ها شود، می‌توان نسبت به آینده آن امیدوار بود.
همچنین اگر فرش به عنوان نگین صنایع‌دستی ایران جزء رشته‌های صنایع‌دستی محسوب شود و حضور مدیران صنایع‌دستی در شورای كار گردشگری و هماهنگی با رؤسای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، موفق شوند ویترین‌ها و غرفه‌های فروش صنایع‌دستی را در مراكز اقامتی، سیاحتی و پذیرایی و تمامی اماكنی كه قابلیت بازدید و جذب گردشگران را دارند ایجاد كنند بارقه امید دیگری در دل كارشناسان این بخش روشن می‌شود.
خرید آثار هنرمندان و صنعتگران و تشویق آنان به تولید آثار برجسته برای قرار دادن آنها با شناسنامه‌های مشخص در موزه صنایع‌دستی اقدام دیگری است كه باید جدی گرفته شود. زیرا این صنعت قابلیت آن را دارد كه سازمان میراث فرهنگی،صنایع‌دستی و گردشگری در هتل‌ها، مهمانسراها، مراكز اقامتی و توریستی و فروشگاه‌های صنایع‌دستی با نظارت مدیریت‌های صنایع‌دستی به عرضه و فروش كالای خود به توریست‌ها و مسافران داخلی و خارجی بپردازد.
به منظور رقابت با بازارهای جهانی نیز باید كیفیت مصنوعات دستی را بالا برد و با بسته‌بندی مطلوب، قیمت‌ها را پایین‌تر از نوع خارجی آن اورد.

منبع : روزنامه تفاهم