زرافه

در میان جانوران غول پیکر روی زمین، بلند قدترین و یکی از عجایب موجودات است. درازی فوق العاده گردن و پاهایش که هیچگونه تناسبی با تنه اش ندارد و بلندی قدش که از ۶ متر تجاوز می‌کند سیمایی ناموزون و استثنایی به او می‌‌بخشد بعلاوه چنین به نظر می‌آید که این لندهور گردن دراز، هر قسمت از بدنش را از یک جانور دیگر عاریه گرفته است مثلاٌ تنه اش به اسب گردنش به شتر پاهایش به بز کوهی شاخک هایش به گاو وحشی و گوش هایش به الاغ شباهت دارد و پوست بدنش از پشم کوتاهی پوشیده شده با نقش پوست پلنگی و بنابراین به پلنگ هم بی شباهت نیست به همین جهت در قدیم آن را شترگاوپلنگ هم نامیده‌اند و از قرنها پیش همواره به عنوان یکی از حیرت انگیزترین اعجوبه‌های طبیعت مورد بحث و توجه بوده است.
زادبوم کنونی زرافه افریقاست و در بخش اعظم این قاره از چاد تا اتیوپی و سودان و کنیا و از کنگو تا آنگولا و موزامبیک و افریقای جنوبی یافت می‌شود. جانوری است گیاهخوار که معمولاٌ به خاطر قد بلند و گردن درازش به راحتی از برگ درختان تغذیه می‌کند و بخصوص به برگ درختان اقاقیا علاقه فراوان دارد از این رو بیشتر در مناطق جلگه‌ای پر درخت و بیشه‌های سر سبز و پیرامون آبگیرها زندگی می‌کند.
در سده گذشته تعداد زرافه‌های افریقا بسیار زیادتر از امروز بود اما هر اندازه تمدن گسترش می‌‌یابد و جنگل‌ها و دشت‌ها به شهرها و شهرک‌ها و مناطق کشاورزی و صنعتی تغییر شکل می‌‌دهد قلمرو حیات وحش محدودتر می‌شود و شمار جانوران وحشی کاهش می‌‌یابد که طبعاٌ زرافه نیز از این سرنوشت غم انگیز مصون نمانده است با وجود این در سالهای اخیر بعضی کشورهای افریقایی زرافه‌ها را تحت حمایت گرفته و دست اندازی به مناطق زیست آنها را ممنوع اعلام کرده‌اند به این امید که نسل این حیوان منحصر به فرد از زوال نجات یابد.
● معماهای زرافه
پژوهشهای جانورشناسان نشان می‌‌دهد که زرافه‌ها در گذشته بزرگ‌تر بوده‌اند و در مناطقی به جز قاره افریقا نیز وجود داشتند. مثلاٌ در شمال و شرق هندوستان و نواحی مالزی فسیلهایی از نوعی زافه آسیایی کشف شده که بلندی قدش به ۸ تا ۱۰ متر و بیش از دو تن وزن داشته است در حالی که زرافه‌های کنونی افریقا بین یک تا یک و نیم تن وزن دارند و جنس ماده این حیوان معمولاٌ کوچک‌تر و کوتاهتر از جنس نر است. بدینگونه نسل زرافه‌های غول آسای آسیایی به کلی از میان رفته است که این نابودی را ناشی از نامساعد بودن محیط زیست حیوان می‌توان دانست.
از قرن گذشته که پژوهش‌های علمی در باره زرافه پیگیری شده، اندام‌شناسی این حیوان معماهایی را برای دانشمندان مطرح کرده است، مثلاٌ تعداد مهره‌های اسکلت زرافه بیش از پستانداران دیگر نیست اما گردن دراز او را با دو متر طول روی تنه اش نگه می‌‌دارد آن هم به صروت مایل... همچنین استخوان‌های پاهای او شبیه جانوران گیاهخوار دیگر نظیر اسب، آهو، بز کوهی و شتر است. اما این استخوان‌ها به صورتی شگفت آور طویل هستند و در نتیجه پاهای دراز و باریکی را به وجود می‌‌آورند با نزدیک به دو متر طول و این پاها به سمی ختم می‌شوند شبیه سم الاغ یا اسب که در وسط شکافی دارد و بیش از یک تن وزن زرافه روی این پاهای دراز و باریک و سم‌های نسبتاٌ کوچک تکیه می‌کند. از این هم عجیب تر زرافه با هیکل یک تنی و آن پاهای بلند و باریک یکی از سریع السیرترین جانوران است و هنگامی که به سرعت یورتمه می‌رود سرعتش به ۵۰ کیلومتر در ساعت می‌‌رسد که در میان جانوران تیز تک یک رکورد قابل توجه است.
از خصوصیات جالب دیگر زرافه دید بسیار تیز و زبان دراز و پرقدرت اوست که هر دو فوق العاده برایش کارساز هستند. این حیوان به خاطر بلندی قد همچون یک برج دیده بانی بر گستره محیط زیست خود مسلط است و با نگاه تیزبینی که دارد کوچک‌ترین خطر و حرکتی مشکوک را در فواصل دور شناسایی می‌کند و برای رویارویی با آن واکنش نشان می‌‌دهد. بدینگونه حتی جانوران دیگری که در پیرامون او زندگی می‌کنند از قدرت تیزبینی این دیده بان مراقب سود می‌‌برند و با فرار به موقع یا پنهان شدن در جاهای امن از خطر ناگهانی جانوران درنده مصون می‌‌مانند.
اما زبان دراز زرافه که سیاهرنگ است و نیم متر طول دارد تنها یک زبان معمولی نیست بلکه یک اندام همه کاره است که به جای دست و چنگال برای گرفتن و کندن برگ درختان و فرو بردن آنها به دهان و بسیاری کارهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و انعطاف پذیری و قدرت عضلانی آن در کمتر حیوان دیگری دیده می‌شود. زرافه‌ها معمولاٌ زندگی دسته جمعی دارند و در دسته‌های ۵ تا ۱۲ تایی و حتی ۲۰ تایی زندگی می‌کنند هنگام چرای روزانه غالباٌ زرافه‌های ماده و بچه هایشان با هم و نرها جداگانه دیده می‌شوند اما در فصل جفت گیری این ترتیب به هم می‌‌خورد و بر سر تصاحب زرافه‌های ماده میان نرهای رقیب درگیری پیش می‌آید جنگ زرافه‌ها بسیار تماشایی است دو زرافه نر برای جنگ با هم ابتدا پاهای دراز و باریکشان را با فاصله بیشتری از یکدیگر قرار می‌‌دهند تا هنگام زد و خورد تعادلشان را از دست ندهند. سپس جنگ آغاز می‌شود و زرافه‌ها گردن‌های درازشان را به هم پیچ و تاب می‌‌دهند و هر یک می‌‌کوشد با شاخک‌هایی که روی پیشانی دارد به پیشانی حریف ضربه بزند و گاه این ضربه‌ها شدید و خطرناک است و یکی از دو زرافه زخمی می‌شود یا تعادل خود را از دست می‌‌دهد و به زمین می‌‌خورد که به منزله شکست نهایی است اما زرافه پیروز دیگر مزاحمتی برای حریف مغلوب ایجاد نمی‌کند و مبارزه به همین جا پایان می‌گیرد.
روی هم رفته زرافه‌ها جانورانی بی آزار و آرامش جو هستند و با حیوانات دیگر همزیستی مسالمت آمیز دارند مگر اینکه مورد تعرض قرار گیرد که در این صورت با تمام قوا از خود دفاع می‌کنند و مؤثرترین حربه آنها هم فرار است چون با سرعت ۵۰ کیلومتر در ساعت می‌توانند خود را از گزند مهاجم برهانند با وجود این اگر حمله مهاجم غافلگیرکننده باشد زرافه‌ها حربه تدافعی دیگری هم دارند و آن لگد پراکنی با پاهای جلوی به سوی دشمن است که اغلب مؤثر واقع می‌شود و مهاجم را از ادامه تعرض باز می‌‌دارد.
خطرناک‌ترین دشمن دیرینه زرافه سلطان جنگل یا شیر است که برق آسا حمله می‌کند و قربانی غول پیکر خود را سبعانه می‌‌درد و از پا در می‌‌آورد. معمولاٌ خطر چنین حمله‌ای هنگامی که پیش می‌آید که زرافه‌ها برای آشامیدن آب به آبگیر یا چشمه منطقه می‌‌روند. مشکل‌ترین کار زرافه آشامیدن آب است چون این چارپای لندهور برای اینکه پوزه بلندش را از ارتفاع ۶ متری به سطح آب برساند ناگزیر است پاهای درازش را تا حداکثر ممکن گشاد از هم بگذارد و گردنش را به سوی پایین خم کند و همین حالت یک وضع آسیب پذیری برای او به وجود می‌‌آورد و شیر که در گوشه‌ای در کمین است از این فرصت استفاده می‌کند و با یک جست خود را به طعمه اش می‌‌رساند و با از هم دریدن زرافه شکمی از عزا در می‌‌آورد شیرها اغلب به زرافه‌های کوچک و تازه سال حمله می‌کنند و گاه میان آنها و زرافه‌های بزرگسال جنگی خونین در می‌گیرد که برای هر دو طرف تلفاتی در بر دارد.
و آخرین نکته درباره زرافه اینکه بچه این حیوان هنگام زایش در حدود ۲ متر قد دارد و دوران شیرخوارگی او فقط یک ماه طول می‌‌کشد و پس از آن چرا را فرا می‌گیرد و به سرعت رشد می‌کند دوران حاملگی زرافه ماده نیز در میان جانوران دارای نوعی رکورد و این بار از نظر درازی مدت است زیرا ۴۴۵ روز طول می‌‌کشد.

منبع : گیگاپارس