ویژگی‏های شخصیت پیامبر(ص) در کلام امیرمؤمنان(ع)

پروردگارا! گرامی‏ترین درودها و افزون‏ترین بركات خود را بر محمد صلی‏الله‏علیه‏وآله، بنده و فرستاده‏ات، اختصاص ده كه خاتم پیامبران گذشته است و گشاینده درهای بسته و آشكاركننده حق با برهان است.
[او] دفع كننده لشگرهای باطل و درهم كوبنده شوكت گمراهان است؛ آن گونه كه بار سنگین رسالت را بر دوش كشید و به فرمانت، قیام كرد و به سرعت، در راه خشنودی تو گام برداشت؛ حتی یك قدم به عقب برنگشت و اراده او سست نشد و در پذیرش و گرفتن وحی، نیرومند بود؛ حافظ و نگهبان عهد و پیمان تو بود و در اجرای فرمانت، تلاش كرد؛ تا آن جا كه نور حق را آشكار و راه را برای جاهلان، روشن ساخت و دل‏هایی كه در فتنه و گناه فرو رفته بودند، هدایت شدند.
[او] پرچم‏های حق را برافراشت و احكام نورانی را برپا كرد؛ پس او، پیامبر امین و مورد اعتماد و گنجینه‏دار علم نهان تو و شاهد روز رستاخیز و برانگیخته تو برای بیان حقایق و فرستاده تو به سوی مردم است.۱
قرارگاه پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، بهترین قرارگاه و محل پرورش او، شریف‏ترین پایگاه است. در معدن بزرگواری و گاهواره سلامت، رشد كرد؛ دل‏های نیكوكاران، شیفته او شد و توجه دیده‏ها، به سوی او گشت.
خدا به بركت وجود او، كینه‏ها را دفن و آتش دشمنی‏ها را خاموش كرد. با او میان دل‏ها، الفت و مهربانی ایجاد كرد و نزدیكانی را از هم دور ساخت. انسان‏های خوار و ذلیل و محروم، در پرتو او، عزت یافتند و عزیزانی خودسر، ذلیل شدند. گفتار او، روشن‏گر و سكوت او، زبانی دیگر بود.۲
همانا خداوند، حضرت محمد صلی‏الله‏علیه‏وآله را در روزگارانی مبعوث فرمود كه عرب، كتابی نخوانده، ادعای وحی و پیامبری نداشت. پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏وآله با یارانش به مبارزه با مخالفان پرداخت تا آنان را به سرمنزل نجات كشاند و پیش از آن كه مرگشان فرا رسد، آنان را به رستگاری رساند؛ با خستگان، مدارا كرد و شكسته‏حالان را زیر بال گرفت تا همه را به راه راست هدایت كرد؛ جز آنان كه راه گمراهی پیمودند و در آنان، خیری نبود.۳
خداوند، محمد صلی‏الله‏علیه‏وآله را برانگیخت؛ گواهی دهنده، بشارت دهنده و هشدار دهنده؛ پیامبری كه در دوران خردسالی، بهترین آفریدگان و در سن پیری، نجیب‏ترین و بزرگوارترین مردم بود؛ اخلاقش از همه پاكان، پاك‏تر و باران كرمش، از هر چیزی بادوام‏تر بود.۴
خداوند با دست پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، شعله‏ای از نور برای طالبان آن برافروخت و بر سر راه گم‏شدگان، چراغی پرفروغ قرار داد.
خداوندا! پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، امین و مورد اطمینان تو و گواه روز قیامت است؛ نعمتی است كه برانگیخته‏ای و رحمتی است كه به حق فرستاده‏ای.
خداوندا! بهره فراوانی از عدل خود به او اختصاص ده و از احسان و كرم خود، فراوان به او ببخش.
خدایا! بنای دین او را از آن چه دیگران برآورده‏اند، عالی‏تر قرار ده؛ او را بر سر خان كرمت، گرامی‏تر دار و بر شرافت مقام او در نزد خود بیفزا و وسیله تقرب خویش را به او عنایت فرما و بلندی مقام و فضیلت او را بی‏مانند گردان و ما را از یاران او محشور فرما؛ چنان كه نه زیان‏كار باشیم و نه پشیمان؛ نه دور از راه حق باشیم و نه شكننده پیمان؛ نه گمراه باشیم و نه گمراه‏كننده بندگان؛ نه فریب هوای نفس بخوریم و نه وسوسه شیطان.۵
پس به پیامبر پاكیزه و پاكتان، اقتدا كنید كه راه و رسم او، الگویی برای الگوطلبان و مایه فخر و بزرگی برای كسی است كه خواهان بزرگواری باشد و محبوب‏ترین بنده نزد خدا، كسی است كه از پیامبرش پیروی كند و گام بر جایگاه قدم او نهد.
پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، از دنیا چندان نخورد كه دهان را پر كند و به دنیا با گوشه چشم نگریست؛ دو پهلویش از تمام مردم، فرورفته‏تر و شكمش، از همه خالی‏تر بود؛ دنیا را به او نشان دادند؛ اما نپذیرفت و چون دانست كه خدا چیزی را دشمن می‏دارد، آن را دشمن داشت. چیزی را كه خدا خوار شمرد، او خوار انگاشت و چیزی را كه خدا كوچك شمرد، او كوچك و ناچیز دانست.
همان پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، بر روی زمین می‏نشست و غذا می‏خورد و چون برده، ساده می‏نشست و با دست خود، كفشش را وصله می‏زد؛ جامه خود را با دست خود می‏دوخت و بر الاغ برهنه می‏نشست و دیگری را پشت سر خود سوار می‏كرد.
پرده‏ای بر در خانه او آویخته شده بود كه نقش و تصویر در آن بود؛ به یكی از همسرانش فرمود: «این پرده را از برابر چشمان من دور كن» و همواره دوست داشت تا جاذبه‏های دنیا از چشمانش پنهان بماند و از آن، لباس زیبایی تهیه نكند و آن را قرارگاه دائمی خود نداند و امید ماندن در دنیا نداشته باشد؛ پس یاد دنیا را از جان خود بیرون كرد و دل از دنیا بركند و چشم از دنیا پوشاند و چنین است كسی كه چیزی را دشمن دارد، خوش ندارد كه به آن بنگرد یا نام آن، نزد او بر زبان آورده شود.
در زندگانی رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏وآله، برای شما نشانه‏هایی است كه شما را به زشتی‏ها و عیب‏های دنیا، راهنمایی می‏كند؛ زیرا پیامبر، با نزدیكان خود، گرسنه به سر می‏برد و با آن كه مقام و منزلت بزرگی داشت، زینت‏های دنیا از دیده او، دور ماند؛ پس پیروی‏كننده، باید از پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، پیروی كند و به دنبال او راه رود و قدم بر جای قدم او بگذارد وگرنه از هلاكت، ایمن نمی‏باشد كه همانا خداوند، محمد صلی‏الله‏علیه‏وآله را نشانه قیامت و مژده دهنده بهشت و ترساننده از كیفر جهنم قرار داد. او با شكمی گرسنه از دنیا رفت و با سلامت جسم و جان، وارد آخرت شد؛ سنگی بر سنگی نگذاشت تا جهان را ترك كرد و دعوت پروردگارش را پذیرفت.
وه! چه بزرگ است منتی كه خدا با بعثت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله بر ما نهاده و چنین نعمت بزرگی به ما عطا فرموده؛ رهبر پیشتازی كه باید او را پیروی كنیم و پیشوایی كه باید راه او را تداوم بخشیم.۶
خداوند، پیامبرش را با نوری درخشان و برهانی آشكار و راهی روشن و كتابی هدایت‏گر، برانگیخت. خانواده او، نیكوترین خانواده و درخت وجودش، از بهترین درختان است كه شاخه‏های آن، راست و میوه‏های آن، سر به زیر و در دسترس همگان است. زادگاه او مكه و هجرت او به مدینه پاك و پاكیزه است كه در آن جا، نام او بلند شد و دعوتش به همه جا رسید. خداوند او را با برهانی كامل و كافی (قرآن) و پندهای شفابخش و دعوتی جبران كننده فرستاد؛ با فرستادن پیامبر صلی‏الله‏علیه‏وآله، شریعت‏های ناشناخته را شناساند و ریشه بدعت‏های راه یافته در ادیان آسمانی را قطع كرد و احكام و مقررات الهی را بیان فرمود.۷

گردآوری: محمد شكرالهی‏
۱. نهج‏البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبه ۷۲.
۲. همان، خطبه ۹۶.
۳. همان، خطبه ۱۰۴.
۴. همان، خطبه ۱۰۵.
۵. همان، خطبه ۱۰۶.
۶. همان، خطبه ۱۶۰.
۷. همان، خطبه ۱۶۱.

منبع : نشریه الکترونیکی پرسمان