خورش کنگر؛ غذای فصل

در میان غذاهای سنتی، خورش‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند. اغلب آنها در وعده ناهار و همراه با برنج در میان سفره حاضر می‌شوند و از آنجا که حداقل سه گروه غذایی در تهیه‌شان به کار می‌رود در دسته غذاهای سالم و مغذی به حساب می‌آیند. در میان آنها، خورش کنگر نیز ارزش غذایی قابل‌توجهی دارد که البته بسته به شرایط وزنی‌تان بهتر است آن‌را با کمی ‌‌برنج یا تکه‌ای نان میل کنید...
● مواد لازم (برای چهار نفر)
▪ کنگر خرد شده ۱ کیلوگرم
▪ نعناع و جعفری ۵۰۰ گرم
▪ پیاز ۱ عدد
▪ ماهیچه ۷۵۰ گرم
▪ آب‌لیمو ۴ قاشق غذاخوری
▪ نمک، زردچوبه به میزان دلخواه
● طرز تهیه
ابتدا یک پیاز بزرگ را خرد کرده و در کمی ‌‌روغن مخصوص سرخ کردن تفت دهید.سپس ماهیچه‌ها را که از قبل تکه کرده اید به آن افزوده و پس از کمی ‌‌حرارت دادن و افزودن مقداری آب بگذارید که روی حرارت ملایم پخته شود. سپس کنگرها را که از قبل خلال کرده اید به همراه نعناع و جعفری خرد شده در روغن تفت داده و به گوشت اضافه کنید. پس از آنکه خورش‌تان روغن انداخت،به آن آب‌لیمو زده و از روی حرارت بردارید.
● این کنگر تازه‌وارد
کنگر یکی از سبزیجات بهاره لذیذ و سرشار از ویتامین است. قسمت مورد استفاده این سبزی ساقه آن بوده (مانند کرفس)که پس از جدا کردن تیغ‌ها و کمی ‌‌تفت دادن در روغن می‌تواند برای طبخ خورش به کار رود. مطالعات نشان داده‌اند که خوردن برگ‌های این سبزی افزایش دهنده ادرار (دیورتیک) و محرک کلیه‌ها، ترشح صفرا از کبد و منقبض کننده کیسه صفراست. در ضمن پتاسیم فراوانی داشته اما از نظر میزان کالری بسیار محدود است.
در این سبزی ترکیبی به نام سینارین وجود دارد که موجب کاهش کلسترول خون می‌شود. تحقیقات نشان داده است که این ترکیب کاهنده سطح تری‌گلیسیرید خون نیز هست. از این رو خوردن کنگر برای کسانی که چربی خون بالا دارند و یا مستعد بیماری‌های قلبی عروقی هستند توصیه می‌شود. به علاوه، از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیرقابل هضمی به نام اینولین است، خاصیت مسهلی دارد. از طرفی اینولین موجود در این سبزی باعث افزایش باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر در مدفوع می‌شود و در کل به حفظ سلامت روده بزرگ کمک می‌کند و از خطر ابتلا به سرطان در این ارگان را به میزان قابل‌توجهی می‌کاهد.
● ماهیچه گوساله، بمب پروتئین
ماهیچه گوساله و گوسفند بخش لخم گوشت بوده و می‌توان به آن همان فیله را نیز لقب داد. این قسمت از گوشت به دلیل پروتئین بیشتر و چربی متمرکزتر ارزش غذایی بیشتری دارد زیرا در مقایسه با گوشت سایر نواحی سهل الهضم‌تر است و از تراکم پروتئینی مناسبی برخوردار بوده و چربی‌ها در مناطق خاصی نمایان هستند و کمترین پراکندگی در آنها دیده می‌شود و به راحتی می‌توان آنها را از گوشت جدا کرد. از آنجا که پروتئین در این ناحیه از نوع با کیفیت است تمامی‌اسیدهای آمینه را دارا بوده و به این ترتیب به میزان قابل توجهی نیازهای روزانه را تأمین خواهد کرد زیرا هریک از آنها اثر ویژه‌ای در بدن دارند.
● آب‌لیموی تازه،‌ سرشار از ویتامین C
حتماً می‌دانید که این میوه در دسته مرکبات جای دارد و سرشار از ویتامین C است، به علاوه پتاسیم فراوانی دارد. به این دلیل برای کسانی که به فشار خون دچار هستند، مصرف آن توصیه می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که ۱۰۰ گرم لیمو دارای ۵۳ میلی‌گرم ویتامین C و ۱۴۰ میلی‌گرم پتاسیم است.
● نعناع و جعفری را فراموش نکنید
مطالعات نشان داده‌اند خوردن ۲۰ گرم جعفری نیاز بزرگسالان را به ویتامین C برطرف می‌کند، به خصوص اگر به‌طور تازه میل شود. این ماده مغذی در دسته آنتی‌اکسیدان‌ها بوده و خاصیت ضدسرطانی نیز دارد اما نعناع حافظ معده است و مصرف آن به هر شکلی به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند اما توصیه می‌کنیم که این سبزی‌ها را تازه به تازه تهیه کرده و کمتر خرد کنید به طوری که له نشوند و در ضمن با روغن کمی ‌‌تفت دهید تا به این ترتیب ضایعات مواد مغذی موجود به حداقل برسد. فراموش نکنید که این جز را در آخرین مراحل طبخ به خورش‌تان اضافه کنید تا بیش از اندازه حرارت نبیند.
● همراه غذا
از آنجایی که این غذا از مخلوط شدن گروه سبزیجات با گوشت‌ها آماده خوردن می‌شود، بهتر است به همراه آن از ماست کم چرب و یا دوغ تهیه شده از این نوع ماست استفاده کنید. در ضمن، مصرف نوشیدنی‌هایی مانند شربت آب‌لیمو نیز به دلیل ویتامین C فراوان می‌تواند یک وعده غذایی سالم‌تر را تشکیل دهد.
● کهنگی و ماندگی
در صورت زیاد آمدن آن‌را در ظرف درداری بریزید تا بوی یخچال و سایر غذاها را به خود نگیرد. از گذاشتن اضافه این خورش در فریزر خودداری کنید زیرا طولانی شدن زمان نگهداری این خورش از ارزش غذایی آن به شدت خواهد کاست. در هنگام خرید کنگر توجه داشته باشید که ساقه‌های جوان به کلفتی انگشت سبابه دست را انتخاب کنید و برای پاک کردنش بهتر است از قیچی استفاده کرده و برای حفاظت درمقابل تیغ‌های این گیاه دستکش بپوشید.
● اگر چربی خونتان بالاست
بهتر است به جای گوشت قرمز از گوشت مرغ به خصوص سینه آن استفاده کنید زیرا کم‌چرب بوده و برای کنترل مشکل شما گزینه مناسب‌تری است. در ضمن سبزیجات مصرف شده در آن‌ را سرخ نکرده و از روغن کمتری در تهیه خورش‌تان استفاده کنید و میزان کنگر مصرفی در غذایتان را دو برابر کنید.
اگر سنگ کیسه‌صفرا دارید
اگر سنگ کیسه صفرا دارید، از آنجایی که برگ‌های کنگر محرک انقباض کیسه صفراست و اگر سابقه ابتلا به سنگ کیسه صفرا دارید از کنگر کمتری در خورش‌تان استفاده کنید چرا که افزایش انقباض کیسه صفرا به انسداد مجاری و حتی پارگی کیسه صفرا منجر می‌شود.
● اگر فشار خونتان بالاست
اگر فشار خون بالایی دارید، از آنجایی که در هر ۱۰۰ گرم از این سبزی ۳۶۰ میلی‌گرم پتاسیم وجود دارد این ماده غذایی به عنوان یک کاهنده فشار خون به حساب می‌آید که البته بهتر است با نمک کم و آب‌لیمو یا آب‌غوره فراوان مزه دار شود تا به این ترتیب کنترل فشار خون صورت گیرد.

سارا حسنلو

منبع : روزنامه سلامت