آبله‌مرغان مسری است، مراقب باشید

یکی از بیماری‌های شایعی که تقریبا بیشتر مردم در طول زندگی خود و به‌ویژه در دوران کودکی آن را تجربه می‌کنند، آبله‌مرغان است.
نام این بیماری برای همه ما آشناست و تداعی کننده تاول‌های پوستی و خارش دار است. دانه‌های قرمزی که با خارش شدید همراه هستند و آرام و قرار را از انسان می‌گیرند. ملاقات این بیماران به‌ویژه برای کودکان و کسانی که تابه‌حال سابقه ابتلا به آن را نداشته‌اند تقریبا ممنوع است.
عامل آبله‌مرغان ویروس واریسلازوستر است. واریسلازوستر از خانواده هرپس ویروس است. این ویروس بعد از ایجاد آبله‌مرغان در همه افراد به صورت نهفته، در مسیر رشته‌های عصبی که از نخاع خارج می‌شوند، جایگزین می‌شود و فعالیت مجدد آن منجر به بیماری زونا و یا هرپس زوستر می‌شود.
● علائم
ضایعات پوستی (بثوارت وزیکولی) اولین مشخصه بیماری آبله‌مرغان است. این جوش‌های پوستی درمدت سه، چهار روز اول بدتر شده و بر تعدادشان افزوده می‌شود اما بعد از این مدت کم‌کم رو به بهبود می‌روند و التیام پیدا می‌کنند. این جوش‌ها در ابتدا شبیه گزش یک حشره است که بعد از گذشت مدتی، یک تاول صاف کوچک در وسط آن ایجاد می‌شود.
بیشتر این تاول‌ها می‌ترکند و لکه‌های قهوه‌ای جای آنها را می‌گیرد. بثورات معمولا از روی تنه شروع می‌شود و به‌سمت اندام‌ها و صورت پخش می‌شوند. در نهایت بثورات در همه جای بدن از سر و غشاهای مخاطی دهان و پلک‌ها گرفته تا دست و پا ظاهر می‌شوند.
این جوش‌ها با خارش زیادی همراه هستند.
گاهی آبله‌مرغان با علائم سرماخوردگی خفیف ظاهر می‌شود و همراه تب است. تب در این بیماری ممکن است گاهی پایین باشد و گاهی تا حد ۵/۴۰ درجه هم برسد. درد شکمی، احساس ناخوشی عمومی، بی‌اشتهایی، بی‌حالی و سردرد از دیگر علائم آبله‌مرغان هستند.
این بیماری بیشتر در اواخر زمستان و اوایل بهار در نواحی معتدل بروز می‌کند. گروه سنی ۵ تا ۹ سال مستعدترین افراد در ابتلا به آن هستند و سپس افراد زیر ۱۵ سال بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند. این در حالی است که ابتلا به آبله‌مرغان در افراد بالای ۱۵ سال فقط در حدود ۱۰ درصد است. در نواحی معتدل معمولا ۹۰ تا ۹۵ درصد افراد در دوران کودکی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
آبله‌مرغان یک بیماری بسیار مسری است که از طریق ترشحات تنفسی و یا تماس با مایع موجود در ضایعات پوستی از فرد مبتلا به دیگران منتقل می‌شود. میزان ابتلای آبله‌مرغان در افراد حساس حداقل ۹۰ درصد است. افراد مبتلا به آبله‌مرغان از یکی دو روز قبل از ظهور ضایعات پوستی تا حدود ۷ روز بعد از بروز بثورات می‌توانند باعث انتقال بیماری به فرد دیگری شوند.
دوره نهفتگی این بیماری که از زمان ورود عامل بیماری‌زا تا زمان بروز علائم آن طول می‌کشد، حدود ۱۴ تا ۲۱ روز است و علائم خفیف و سبکی دارد.
اگرچه آبله‌مرغان عمدتا بیماری خطرناک و خیلی جدی نیست اما گاهی می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند عفونت پوست، عفونت ریه و بیماری زونا شود. شایع‌ترین عارضه عفونی آبله‌مرغان اضافه‌شدن عفونت ثانویه باکتریال روی ضایعات پوستی است. علت این عفونت خراشیدگی آنها به‌دنبال خاراندن است. همچنین برخی اوقات جای تاول‌ها در صورت عفونی شدن باقی می‌ماند.
وخیم‌ترین عارضه آبله‌مرغان هم عفونت ریه است که اغلب بزرگسالان مبتلا را درگیر می‌کند. عفونت ریه حدود ۵-۲ روز بعد از شروع بیماری با علائم تنگی نفس، سرفه، تند شدن تنفس و تب ظاهر می‌شود و حتی ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.
بیماری زونا هم یکی دیگر از عوارض احتمالی آبله‌مرغان است. گاهی بعد از طی‌شدن سیر بیماری آبله‌مرغان، ویروس به حالت نهفته در بدن باقی می‌ماند( احتمالا در ریشه اعصاب نزدیک نخاع). این ویروس خفته ممکن است سال‌ها بعد دوباره بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند
این بیماری ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر در رشته عصبی نخاعی است که با درد شدید و ضایعات پوستی مشخص می‌شود. عفونت مغز یا پرده‌های مغزی به‌وسیله ویروس واریسلا زوستر، التهاب قلب، قرنیه، مفاصل و کبد و پانکراس از دیگر عوارض احتمالی آبله‌مرغان هستند.
● هشدار به مادران باردار
بهبود آبله‌مرغان در کودکان معمولا در مدت حدود یک هفته تا ۱۰ روز خود به خود انجام می‌شود. در حالیکه این مدت در بزرگسالان بیشتر است و احتمال بروز عوارض هم در آنها بیشتر می‌شود. نکته دیگری که در مورد این بیماری باید جدی گرفته شود، ابتلای مادران باردار به این بیماری است. در موارد نادر آبله‌مرغان مادر منجر به سندرم مادرزادی آبله‌مرغان می‌شود که علائم، کوچکی سر(میکروسفالی)، ناهنجاری در یک اندام، نقایص چشمی و ضایعات پوستی به هنگام تولد را به دنبال خواهد داشت. زمانی که مادر در فاصله زمانی ۵ روز قبل از زایمان تا ۲ روز بعد از آن مبتلا به آبله‌مرغان ‌شود، نوزاد مبتلا به آبله‌مرغان پیش‌رونده می‌شود و میزان مرگ و میر بالاست.
اگرچه برای رفع این بیماری باید صبر کرد تا مدت آن طی شود اما لازم است با مشاهده علائم آن حتما به پزشک مراجعه شود. در این مدت انجام برخی از اقدامات هم می‌تواند تحمل این دوران را راحت‌تر کند. به‌طور مثال استفاده از پارچه، حوله یا کمپرس آب سرد می‌تواند در تسکین خارش مفید باشد. در این مدت باید بیمار را تا حد امکان آرام و خنک نگهدارید.
می‌توانید او را با آب ولرم حمام کنید و حتی او را در آب ولرم وانی که کمی هم بلغور جو در آن ریخته‌اید قرار دهید. اضافه‌کردن بلغور جو به آب به تسکین خارش پوست بیمار کمک می‌کند. بعد از استحمام هرگز حوله را روی پوست نمالید و فقط خودتان را به حوله بپیچید تا خشک شوید.
در این شرایط مالیدن لوسیون کالامین هم می‌تواند مفید باشد اما مراقب باشید آن را روی صورت نمالید. گرما و تعریق باعث بروز خارش می‌شود. حتما به خصوص اگر بیمارتان کودک است ناخن‌هایش را کوتاه کنید تا نتواند پوست خود را بخاراند، چون خاراندن تاول‌ها باعث عفونت ثانویه می شود. از داروها و کرم‌های ضدخارش و مسکن استفاده کنید.
البته در مورد استفاده از داروها و بی‌حس کننده‌های موضعی حتما باید با پزشک مشورت کنید چون حتی استفاده از برخی داروهای ساده در این دوران هم می‌تواند خطرساز باشد.
در این بیماری ضرورتی برای پرهیز غذایی و استراحت در رختخواب وجود ندارد و بیمار می‌تواند در محیطی خنک فعالیت‌های آرامی داشته باشد. نکته مهم در این بیماری خودداری از تماس با دیگران است، در این دوران کودک نباید به مدرسه برود چون به سرعت بیماری را منتقل می‌کند.

شهرزاد عبدیه

منبع : روزنامه تهران امروز