کاپوریا چیست؟

از ابتدای قرن ۱۶ و تا اواخر قرن ۱۹، تجار پرتغالی برده، به روستاهای حاشیهٔ منطقه غربی آفریقا حمله‌ور شدند تا به معاملات برده و برده‌گیری بپردازند. نیاز به برده‌ها به‌منظور کار در مزارع و کشتزارها در مستعمرات آمریکا در طی این زمان به‌طور ثابت رو به افزایش بود، مخصوصاً در ناحیه‌ای که امروزه از آن به‌عنوان قسمت شرقی برزیل یاد می‌شود.
تقریباً سه میلیون برده مجبور به یادگیری روشی بودند که بتوانند در این سرزمین جدید و ناملایم زنده بمانند. از آنجائی که این برده‌ها قادر نبودند از خود در برابر سلاح‌های اربابان جدید خود دفاع کنند و از آنجائی که قادر نبودند نوعی اتحاد بین گروه‌های مختلف و مجزای فرهنگی خود به‌وجود آورند، هیچ‌گونه چاره‌ای برای رهائی از اسارت و بندگی نمی‌توانستند بیاندیشند. با تأثیراتی که این برده‌ها از کشورهای آفریقا، پرتغال و مردم بومی قاره آفریقا پذیرفتند، یک فرم جدید دفاع شخصی به‌وجود آمد و ترقی یافت تا اینکه در نهایت منجر به رهائی آنان از اسارت شد.
این افراد (هنروران کاپوریا) تمرینات رزمی خود را زیر نام رقص مذهبی به انجام می‌رساندند تا کسی متوجه نشود که آنها مشغول انجام حرکات رزمی هستند. آنها به یک دیگر حرکات چرخشی یا پا و سر می‌زدند، به‌طوری که این ضربات با فاصله اندک از جلوی فرد مقابلشان رد می‌شد و شخص مقابل نیز حرکات دفاعی و عقب رونده آکروباتیک انجام می‌داد و سپس به‌طور ناگهانی این حرکات دفاعی به حرکات هجومی مبدل می‌شد.
تماشاچیان این تمرینات آوازهائی می‌خواندند، دست می‌زدند، و از نوعی ساز مخصوص کاسه‌ای شکل که فقط یک سیم داشت نیز در مراسم خود استفاده می‌نمودند. متن این آوازها در مورد زندگی شادتر و آزادی بود.
تاریخ ”کاپوریا“ دارای پایه و اساس نقلی و شفاهی می‌باشد. بنا بر این هیچ‌گونه جواب روشن و ساده‌ای برای این سؤال که ”کاپوریا“ از کجا و چگونه پدید آمده است؟ وجود ندارد.
به هر ترتیب حملات آلمانی‌ها بین سال‌های ۱۶۳۰ - ۱۶۲۴ موجب نابسامانی‌های موقت در مزارع و آسیاب‌های شکر برزیل گشت. این حملات به برده‌ها این فرصت را داد تا بتوانند بگریزند. با استفاده مناسب از جنگل‌ها یاطراف این بردگان خود را در آنها مستتر می‌کردند و با هم تشکیل مجامع کوچکی می‌دادند که از آنها با نام کولیمیوس (۱) یاد می‌شود. از لحاظ سیاسی و اجتماعی این مجامع همانند قبیله‌های آفریقائی شکل گرفت. رهبر کولیموس شاهی بود به‌نام گونگا زومبا (۲) که واژه بعدها به‌صورت مخفف به نام زامبی (۳) به‌کار رفت. این شاه یک ژنرال فوق‌العاده‌ای بود که به خاطر مهارت‌های دفاعی و پیروزی‌های متعدد در برابر پرتغالی‌ها، دارای شهرت و اعتبار گشته بود.
هنگامی‌که آلمان‌ها از کشور برزیل بیرون رانده شدند، صاحبان بردگان، افراد مسلحی را برای دستگیری مجدد بردگان فراری و نابودسازی کولیمبوس مأمور کردند. از آنجائی که این بردگان فراری سلاح کافی برای رویاروئی با مأموران را نداشتند، دریافتند که تنها راه دفاع از خود استفاده از دست و پایشان می‌باشد. آنها سبکی از دفاع شخصی را به‌وجود آوردند که توسط آن قادر بودند در مقابل سلاح گرم و انواع اسلحه مقاومت کنند. این سبک از جنگیدن (Capoeira de Angola ۴) نام گرفت. کاپوریا نام بیشه‌زاری بود که بردگان فراری در آنجا سنگر گرفتند و پناهگاه درست کرده بودند و این عقیده وجود دارد که اولین گروه بردگان که به برزیل برده شدند اهل آنگولا بودند.
در سال ۱۸۹۰ کاپوریا در برزیل ممنوع شناخته شد. تا سال ۱۹۲۸ کاپوریا در قانون جائی نداشت تا اینکه استاد بیمبا Lulu Regional Baiana Manoel dos Rais Machato را پایه‌گذاری نمود که ترکیبی از کاپویرا آنگولا و batuque (کاپویرای خیابانی) که بعدها به‌عنوان کاپویرای محلی شهرت یافت. در این مدت کاپویرا چیزی بیش از یک روش مبارزه نبود. کپویرا رسمیتی ملی یافت و کم‌کم تبدیل به کاپویرای امروزی یعنی یک رقص، یک ورزش، یک بازی و یک روش هنری در اظهار آزادی گردید.
کاپویرا به‌طور رسمی برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ به آمریکا وارد شد و در حال حاضر در شهرهای مختلف جهان تدریس می‌شود. ظاهر و حرکات چرخشی مرموز و جذاب کاپویرا به تماشاچیان نوعی احساس لذت و شیفتگی می‌دهد و نمادهای اتحاد احزاب و گروه‌ها و آزادی انفرادی موجود در آن رشد و بقای کاپویرا را در آینده تضمین می‌نماید.
۱) Quilombos
۲) Gunga - Zumba
‌۳) Zumbi
۴) کاپویرا از آنگولا

منبع : ماهنامه دنیای کاراته