میگرن ـ headache migraine

میگرن‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ نوع‌ سردرد شدید و ناتوان‌كننده‌ معمولاً در یك‌ طرف‌ سر، كه‌ به‌ همراه‌ آن‌ علایم‌ دیگری‌ مثل‌ تهوع‌، استفراغ‌ و مشكلات‌ بینایی‌ وجود دارند. حمله‌ این‌ سردرد می‌تواند 72-2 ساعت‌ طول‌ بكشد.

حملات‌ میگرن‌ در بعضی‌ از افراد ممكن‌ است‌ به‌طور هفتگی‌ رخ‌ دهند، در حالی‌ كه‌ در بعضی‌ دیگر ممكن‌ است‌ حتی‌ یك‌ بار نیز در سال‌ رخ‌ ندهند. میگرن‌ هر دو جنس‌ را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اما در زنان‌ شایع‌تر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

ماهیت‌ حملات‌ در افراد مختلف‌ متفاوت‌ است‌ و گاهی‌ در یك‌ فرد خاص‌ نیز ممكن‌ است‌ حملات‌ شبیه‌ هم‌ نباشند. علایم‌ حمله‌ كلاسیك‌ میگرن‌ به‌ ترتیب‌ زیر ظاهر می‌شوند: پیش‌ درآمد حمله‌ سردرد كه‌ ممكن‌ است‌ به‌ صورت‌ مشكلات‌ بینایی‌، شنوایی‌ یا بویایی‌ باشد. شایع‌ترین‌ علامت‌ عبارت‌ است‌ تاری‌ دید، و به‌ دنبال‌ آن‌ دیدن‌ نقاط‌ نورانی‌ و الگوهای‌ زیگزاگ‌مانند نورانی‌. مشكلات‌ بینایی‌ ممكن‌ است‌ چندین‌ دقیقه‌ یا حتی‌ چندین‌ ساعت‌ طول‌ بكشند، اما با آغاز سردرد ناپدید می‌شوند. درد مبهم‌ و آزاردهنده‌ در شقیقه‌ كه‌ به‌ تمام‌ نیمه‌ سر در همان‌ طرف‌ گسترش‌ می‌یابد. درد تدریجاً شدید و ضربان‌دار می‌شود. در سایر انواع‌ حملات‌ سردرد میگرنی‌، علایم‌ فوق‌ (مشكلات‌ بینایی‌، سردرد یا استفراغ‌) ممكن‌ است‌ وجود نداشته‌ باشند، یا این‌ كه‌ ممكن‌ است‌ علایم‌ دیگری‌ وجود داشته‌ باشند. بعضی‌ از افراد دچار رنگ‌ پریدگی‌، قرمزی‌ چشم‌ها، و آب‌ریزش‌ از بینی‌ یا اشك‌ ریزش‌ از چشم‌ها می‌شوند.

ـ علل‌ بیماری:

تنگ‌ شدن‌، سپس‌ گشادشدن‌ و التهاب‌ رگ‌های‌ خونی‌ كه‌ به‌ پوست‌ سر و مغز می‌روند. سردرد زمانی‌ آغاز می‌شود كه‌ رگ‌ها دوباره‌ گشاد می‌شوند. حملات‌ سردرد ممكن‌ است‌ در اثر عوامل‌ زیر آغاز شوند:

۱. عادت‌ ماهانه‌

۲. مصرف‌ قرص‌های‌ ضدحاملگی‌

۳. خستگی‌

۴. خوردن‌ بعضی‌ از غذاها

۵. جا انداختن‌ وعده‌ غذایی‌

۶. مشكلات‌ عاطفی‌ احتمالاً شایع‌ترین‌ علت‌ بروز حملات‌ میگرنی‌ هستند، اما سردرد لزوماً با ناراحتی‌ عاطفی‌ همزمان‌ نمی‌شود به‌طوری‌ كه‌ حملات‌ سردرد غالباً در آخر هفته‌ها كه‌ استرس‌ كم‌ شده‌ است‌ رخ‌ می‌دهند.

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. استرس

۲. سابقه‌ خانوادگی‌ میگرن‌

۳. سیگار كشیدن‌

۴. نوشیدن‌ الكل‌

۵. مصرف‌ بسیاری‌ از داروها

۶. كمبود خواب‌، یا در بعضی‌ از افراد، خوابیدن‌ زیاد

ـ پیشگیری‌:

حتی‌المقدور میزان‌ استرس‌ را در زندگی‌تان‌ كم‌ كنید. مصرف‌ بعضی‌ از داروها می‌تواند در بعضی‌ از افراد از بروز حملات‌ جلوگیری‌ كند. از عواملی‌ كه‌ باعث‌ آغاز حملات‌ سردرد میگرنی‌ می‌شوند در صورت‌ امكان‌ پرهیز كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

علایم‌ را می‌توان‌ با درمان‌ كنترل‌ نمود. الگوی‌ حملات‌ و دفعات‌ بروز آن‌ ممكن‌ است‌ در طی‌ زمان‌ تغییر كنند. با بالارفتن‌ سن‌، شدت‌ و دفعات‌ حملات‌ كمتر می‌شوند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

ندرتاً طول‌ كشیدن‌ حمله‌ میگرن‌ بیشتر از 72 ساعت‌ كه‌ منجر به‌ كم‌آبی‌ بدن‌، خستگی‌ و التهاب‌ مغز می‌شود. ندرتاً اعتیاد به‌ داروهای‌ ضد دردی‌ كه‌ برای‌ كنترل‌ علایم‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند.

ـ درمان‌:

معمولاً نیازی‌ به‌ آزمایشات‌ تشخیصی‌ نیست‌، اما ممكن‌ است‌ آزمایش‌ خون‌ یا سی‌تی‌ اسكن‌ برای‌ رد سایر بیماری‌ها انجام‌ گیرند. به‌ هنگام‌ بروز اولین‌ نشانه‌های‌ حمله‌ میگرنی‌: روی‌ سر خود یك‌ پارچه‌ سرد یا كیسه‌ یخ‌ بگذارید، یا به‌ صورت‌ خود آب‌ خنك‌ بزنید. چندین‌ ساعت‌ در یك‌ اتاق‌ تاریك‌ و آرام‌ دراز بكشید. دو عدد بالش‌ در دو طرف‌ سر خود بگذارید تا سرتان‌ تكان‌ نخورد. در صورت‌ امكان‌ بخوابید. صدا، نور و بوها (خصوصاً بوی‌ ناشی‌ از آشپزی‌ و سیگار) را به‌ حداقل‌ برسانید. از مطالعه‌ خودداری‌ كنید.

ـ داروها:

۱. هیچ‌ داروی‌ خاصی‌ نسبت‌ به‌ دیگر داروها ارجحیت‌ ندارد و اثر قطعی‌ از هیچ‌ كدام‌ از آنها مورد انتظار نیست‌. برای‌ تخفیف‌ علایم‌ میگرن‌ و پیشگیری‌ از بروز حملات‌، طیف‌ گسترده‌ای‌ از داروها موجود هستند. دستور دارویی‌ را به‌ دقت‌ رعایت‌ كنید.

۲. ارگوتامین‌ها (همراه‌ با كافئین‌) به‌ صورت‌ خوراكی‌، شیاف‌، یا استنشاقی‌

۳. آسپیرین‌، استامینوفن‌ یا ایبوپروفن‌

۴. تركیب‌ استامینوفن‌ و كدئین‌

۵. آنتی‌هیستامین‌ها برای‌ گشاد كردن‌ رگ‌ها

۶. داروهای‌ ضداستفراغ‌ برای‌ كم‌ كردن‌ تهوع‌ و استفراغ‌

۷. داروهای‌ تنگ‌كننده‌ رگ‌ها

۸. سوماتریپتان‌ به‌ صورت‌ تزریق‌ زیر پوست‌ توسط‌ خود فرد، یا به‌ صورت‌ قرص‌

۹. داروهای‌ مسدودكننده‌ بتا آدرنرژیك‌ یا كانال‌ كلسیمی‌، یا ضدافسردگی‌های‌ سه‌ حلقه‌ای‌ برای‌ پیشگیری‌ از حملات‌، در صورتی‌ كه‌ حملات‌ آن‌ قدر شدید باشند یا تعداد آنها آن‌ قدر زیاد باشد كه‌ شما از كار و زندگی‌ خود باز بمانید. این‌ داروها ممكن‌ است‌ اثرات‌ جانبی‌ نامطلوبی‌ داشته‌ باشند و امكان‌ دارد در همه‌ افراد نیز مؤثر نباشند.

ـ فعالیت‌:

به‌ هنگام‌ بروز حملات‌ استراحت‌ كنید. در بین‌ حملات‌ ورزش‌ كنید تا آمادگی‌ جسمانی‌ مناسبی‌ داشته‌ باشید. به‌ هنگام‌ حمله‌ رانندگی‌ نكنید و از كار با وسایل‌ و ماشین‌های‌ خطرناك‌ خودداری‌ كنید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

به‌ دلیل‌ این‌ كه‌ در بعضی‌ از موارد، حملات‌ در اثر خوردن‌ یك‌ ماده‌ غذایی‌ خاص‌، مثل‌ پنیر یا شكلات‌، آغاز می‌شوند، سعی‌ كنید چیزهایی‌ را كه‌ قبل‌ از بروز هر حمله‌ خورده‌اید یادداشت‌ نمایید. از خوردن‌ آن‌ دسته‌ از مواد غذایی‌ كه‌ به‌ نظر باعث‌ آغاز حمله‌ میگرنی‌ می‌شوند خودداری‌ كنید. به‌ غیر از این‌ نكته‌، رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ دچار حمله‌ میگرنی‌ شده‌اید كه‌ علی‌رغم‌ درمان‌، بیش‌ از 24 ساعت‌ طول‌ كشیده‌ است‌. در صورتی‌ كه‌ حملات‌ مكرر میگرن‌ باعث‌ افتادن‌ شما از كار و زندگی‌ شوند.