اسهال

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. اسهال بیش از یک هفته طول کشیده است.

۲. کاهش وزن با اسهال همراه است.

ـ اسهال نشانهٔ چیست:

اسهال به‌هم ریختگی گاهی دردناک دستگاه گوارش است. ولی باید پشت پردهٔ این تظاهرات را جستجو کرد. پزشکان می‌گویند بهترین کار یادگرفتن چگونگی گذراندن یا جلوگیری از اسهال است. آب نقشی اساسی در اسهال بازی می‌کند. روزانه چندین لیتر آب از طریق نوشیدن آن و مایع موجود در غذاها به روده‌ها می‌رسد. اگر این آب در بدن درست مصرف شود، مقدار جزئی آن از روده دفع می‌شود. وقتی به جای مدفوع جامد آب از روده دفع شود، اسهال روی داده است. در این حالت مدفوع آبکی است و روزی سه یا چهار بار دفع می‌شود.

دسته‌بندی علل اسهال کمی با توضیح آن فرق دارد. اگر معدهٔ شما فاقد آنزیم لازم برای هضم قند موجود در شیر باشد، که این حالت عدم تحمل لاکتوز نام دارد، با خوردن لبنیات مایعات جذب نشده در رودهٔ بزرگ جمع می‌شوند. زیادی منیزیم، که در داروهای ضد اسید وجود دارد، و سوربیتول، که شیرین‌کننده‌ای مصنوعی در برخی مواد غذائی است، می‌هٔواند باعث تجمع آب در رودهٔ بزرگ شود. بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها، مثل پنی‌سیلین، که برای درمان عفونت‌ها تجویز می‌شوند، ممکن است عامل ایجاد اسهال شوند.

و اگر دچار عفونت انگلی یا باکتریائی شده‌اید، این موجودات می‌توانند روده را برای مقابله با آنها وادار به ترشح مایع کنند. به‌طور معمول در هیچ‌یک از این موارد نباید اسهال بیش از یک هفته طول بکشد. موجودات بیماری‌زای دیگر، مثل انگل‌هائی که در مسافرت به مناطق گرمسیر دچار آن می‌شوید، باعث گرفتاری شدیدتر می‌شود. برخی انواع آن اسهالی به‌مدت بیش از دو هفته ایجاد می‌کنند.

علل دیگر اسهال مزمن شامل طیف وسیعی از بدکاری لوز‌المعده و رشد باکتری‌ها تا التهاب روده و بیماری تیروئید است. صدها علت برای اسهال وجود دارد، ولی اگر اسهال شما بیش از یک هفته طول بکشد حتماً به پزشک مراجعه کنید.

ـ درمان اسهال:

گرچه پزشکان می‌گویند بهترین کار از بین بردن علت اسهال است، اما کارهائی را برای آرام کردن آن می‌توانید انجام دهید. مایعات بنوشید. حتی اسهال نه چندان شدید هم می‌تواند بدن را کم آب کند که به ضعف و سرگیجه منجر شود. خوردن آب در هنگام اسهال از بی‌آبی بدن جلوگیری می‌کند. اما خوردن مایعات محتوی گلوکز و پتاسیم برای جایگزینی این مواد حیاتی بهتر است. بسیاری افراد به اشتباه فکر می‌کنند که خوردن آب باعث تشدید اسهال می‌شود. در صورتی که باید مایع از دست رفته از طریق اسهال را جایگزین کرد.

کافئین نخورید. کافئین چون روده را تحریک می‌کند، باعث تشدید اسهال می‌شود. از خوردن مواد کافئین‌دار مثل قهوه، و چای خودداری کنید. به‌علاوه، کافئین باعث افزایش ادرار شده و کم‌آبی را تشدید می‌کند. علت اسهال را بیابید. با حذف غذاهائی که باعث اسهال غیرعفونی در شما می‌شود، می‌توانید آن را درمان کنید. مثلاً اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستید، خودداری از خوردن لبنیات از اسهال جلوگیری می‌کند. همچنین نخوردن سوربیتول نیز به درمان آن کمک می‌کند.

به‌تدریج غذای معمولی را از سر بگیرید. به‌جای برگرداندن سریع غذای از دست رفته در هنگام اسهال، به‌تدریج و با غذاهای سبک‌‌تر شروع کنید. وقتی چیزهائی مثل موز، سوپ، نان سوخاری و آب میوه را تحمل کردید، آنگاه غذاهای سفت‌تر مثل جوجه‌کباب یا ماهی را امتحان کنید.

ماست بخورید. برای تأثیر بر تمام اسهال‌های غیرعفونی ماستی که حاوی لاکتوباسیل است بخورید. لاکتوباسیل سازوارهٔ فعال درون ماست است که باکتری‌های موجود در روده را به حال تعادل درآورده و ممکن است عدم تحمل لاکتوز را کاهش دهد. گرچه اطلاعات علمی چندانی در این باره وجود ندارد، اما کسانی که ماست مصرف کرده‌اند نتایج خوبی اظهار داشته‌اند. به پزشک مراجعه کنید. اگر فکر می‌کنید دچار اسهال عفونی شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید تا آنتی‌بیوتیک مناسب برایتان تجویز کند.

داروهایتان را کنترل کنید. فهرستی از تمام داروهائی که اخیراً خورده‌اید، چه با تجویز پزشک و چه بدون نسخه، به پزشک ارائه کنید. او ممکن است یکی از آنها را عامل اسهال تشخیص دهد و آن را با داروی دیگری جایگزین کند.