در چِراى دائم يا ممتد، دام در سراسر فصل چِرا به‌طور مداوم در مرتع چِرا مى‌کند. در اين روش، هزينهٔ کارگر کم است و به حصارکشى نيازى نيست، ولى امکان چِراى بى‌رويه در اين روش زياد است که بر اثر آن قدرت گياهان مرتعى کاهش مى‌يابد و بعضى از گونه‌ها ممکن است در خطر نابودى قرار گيرند.
چِراى متناوب
در اين روش چِرا، دام در فواصل زمانى معين در يک منطقه از مرتع چِرا مى‌کند. منطقهٔ چريده شده براى مدتى به حال خود رها مى‌شود تا گياهان بتوانند رشد کنند.
چِراى نوارى
چِراى نوارى نوعى از چِراى متناوب است. در اين روش، مرتع را به قطعاتى تقسيم مى‌کنند؛ اين قطعات بايد به گونه‌اى باشند که بتوانند در مدت تعيين شده احتياجات غذائى دام را تأمين کنند. مدت زمانى که دام در يک قطعه چِرا مى‌کند ممکن است ۲ تا ۳ روز در نظر گرفته شود و فاصلهٔ زمانى يک‌روزه معمول‌تر است. براى جدا کردن قطعات از يکديگر و جلوگيرى از ورود دام به قطعات ديگر، از حصارهاى سيمى داراى الکتريسيته با ولتاژ ضعيف استفاده مى‌کنند. دام، هنگامى که بخواهد از قطعه‌اى که براى چرا در نظر گرفته شده است خارج شود بدنش با اين سيم‌ها تماس پيدا مى‌کند، دچار شوک ضعيف مى‌شود و باز مى‌گردد. مبتکر روش چِراى نوارى و حصارهاى الکتريکى نيوزيلندى‌ها هستند. حصارهاى الکتريکى را مى‌توان از يک قطعه به قطعه‌اى ديگر انتقال داد.
چِراى تأخيرى
در اين روش چِرا، از ورود دام به مرتع تا هنگام رسيدن بذر جلوگيرى مى‌شود. فصل رويش گياه از عوامل مهم و تعيين‌کنندهٔ زمان چِرا است. در روش چِراى تأخيرى مرتع به دو قسمت مساوى تقسيم مى‌شود؛ يک بخش را در سراسر فصل مى‌چرانند و در بخش ديگر چِرا زمانى آغاز مى‌شود که دو سوم يا نيمى از فصل چِرا گذشته باشد؛ در سال بعد اين برنامه در اين دو قطعه عوض مى‌شود.
جدول چِراى تأخيرى
سال/بخش
بخش اول
بخش دوم
سال اول
چِرا در تمام فصل
چِرا در نيمهٔ دوم فصل
سال دوم
چِرا در نيمهٔ دوم فصل
چِرا در تمام فصل
چِراى تأخيرى متناوب
در اين روش، سطح مرتع به چند بخش تقسيم مى‌شود. سال اول در يک بخش چِرا با تأخير و در بخش‌هاى ديگر کامل انجام مى‌شود و در سال‌هاى بعد در هر سال به نوبت در يک بخش تأخير در چِرا صورت مى‌گيرد. در صورتى‌که مرتع به سه بخش تقسيم شود مطابق جدول (چراى تأخيرى متناوب) عمل خواهد شد.
جدول چِراى تأخيرى متناوب
سال/ بخش
بخش اول
بخش دوم
بخش سوم
سال اول
چِراى کامل
چِراى کامل
تأخير در چِرا
سال دوم
چِراى کامل
چِراى کامل
چِراى کامل
سال سوم
تأخير در چِرا
چِراى کامل
چِراى کامل
تعليف با علوفهٔ سبز
يکى از روش‌هاى بهره‌بردارى از چراگاه‌ها، تعليف دام با علوفهٔ سبز مرتع است. در اين روش، علوفه را مستقيماً برداشت مى‌کنند و در اسطبل يا محل ديگرى دام‌ها را با آنها تغذيه مى‌کنند. اين روش، چِراى در مرتع به‌شمار نمى‌رد ولى از آنجا که يکى از روش‌هاى مورد استفاده در مديريت چِرا است ذکر آن بى‌مورد به‌نظر نمى‌رسد.
درو کردن چراگاه‌ها
دام همهٔ گياهان موجود در مرتع را در فصل چِرا نمى‌خورد؛ مقدارى از گياهان به‌دليل خوش‌خوراک نبودن در مرتع باقى مى‌مانند و خشبى مى‌شوند. براى اينکه علوفهٔ مرتعى رشد يکنواخت داشته باشد بايد اينگونه علوفهٔ خشبى باقيمانده در مرتع را سالى يک يا دو بار درو کرد.
علوفهٔ به‌دست آمده از سطح مراتع را مى‌توان پس از خشک شدن يا سيلو شدن ذخيره کرد و به مصرف خوراک زمستانه دام رسانيد. اين نوع علوفه را اگر قابل استفاده نيستند در سطح چراگاه مى‌ريزند تا سطح مرتع را بپوشاند.
درو کردن باعث کنترل علف‌هاى هرز مرتع نيز مى‌شود و رقابت اين گياهان را از نظر نور، رطوبت و غذا با گياهان مرتعى کاهش مى‌دهد.
بعضى از گياهان مرتعى باارزش وجود دارند که در حالت سبز قابل استفاده براى دام نيستند ولى پس از درو و خشک شدن از انواع باارزش و خوش‌خوراک علوفه براى دام به حساب مى‌آيند که از اين ميان مى‌توان جاشير را نام برد. جاشير گياهى از خانوادهٔ چتريان با نام علمى .Prangus spp است که در اکثر مناطق مرتفع کوهستانى کشور مى‌رويد و برگ‌هاى بلند دارد. طول هر برگ بدون دمبرگ به ۵۰ تا ۷۰ سانتى‌متر مى‌رسد و ساقهٔ بلند گل‌دهندهٔ آن از ميان برگ‌ها مى‌رويد. در هنگام سبز بودن، برگ‌هاى اين گياه حاوى ماده‌اى تلخ با بوى نامطبوعى است و به همين دليل دام آن را نمى‌خورد ولى هنگامى‌که چيده و خشک شود علوفهٔ مناسب براى تغذيهٔ دام‌ها فراهم مى‌شود. گياه کُما،.Ferula spp، که در خانوادهٔ چتريان است از نظر تعليف دام‌ها وضعيتى شبيه گياه جاشير دارد.
چِراى متناوب استراحتى
در اجراء اين روش مرتع به چند واحد يا چراگاه تقسيم مى‌شود. با استراحتى که به قسمت‌هاى مختلف مرتع داده مى‌شود وضعيت مرتع بهبود مى‌يابد و اصلاح مى‌شود. هدف از استراحت دادن به مرتع عبارت است از:
- ذخيره شدن مواد غذائى براى رشد سال بعد و تجديد شادابى گياه (قدرت گياه)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
