|
|
|
| چشمه قينرجه در جنوب غربى مشگين‌شهر و به فاصله تقريبى ۲۲ کيلومترى آن واقع شده است. آب چشمه به رودخانه وارد مى‌شود و در مسير حرکت آن رسوب‌هاى رنگى آهن و آلگ‌ها ديده مى‌شود. به سبب گرماى زياد ، آب چشمه را با مقدارى آب سرد رودخانه مى‌آميزند و در حوضچه‌اى براى استحمام مورد استفاده قرار مى‌دهند.
|
|
| آب اين چشمه از دسته آب‌هاى کلروره سديک گازدار خيلى گرم است و براى درمان لنفاتيسم ، راشيتيسم ، بيمارىهاى زنانه ، برخى از رماتيسم‌هاى مزمن استفاده مى‌شود و همچنين به سبب دارا بودن گاز ، در زمينه بيمارىهاى تنفسى کاربرد دارد.
|
|
|
|
| اين چشمه در ۲۷ کيلومترى جادهٔ اروميه - سلماس و ۷ کيلومتر بعد از کارخانهٔ قند واقع شده است. آب آن از دو محل خارج مى‌شود. محل اول ، حوضچهٔ طبيعى دايره‌اى شکل به قطر تقريبى ۳ متر و عمق ۱۰ سانتى‌متر است. در ۲۵ مترى غرب اين مظهر نيز حوضچهٔ تقريباً دايره‌اى شکل ديگرى به قطر ۲۵/۱ متر و عمق ۰/۸۴ تا ۱/۳۶ متر وجود دارد. دور حوضچه را رسوب‌هاى آهکى که نتيجه رسوب‌گذارى آب چشمه مى‌باشد پوشانيده است. در قسمت شمال حوضچه ، گاز به مقدار زياد خارج مى‌شود و بوى هيدروژن سولفوره استشمام مى‌گردد.
|
|
| نتيجهٔ بررسى و آزمايش‌هايى که از آب چشمه قينرجه به عمل آمده ، نشان داده است که آب آن در رديف آب‌هاى کلروره بيکربنات مخلوط و سولفات سديک گازدار و گوگردى سرد است که در بعضى از حوضچه‌ها جمع شده است و مورد استفاده قرار مىگيرد.
|
|
| چشمه گل على، بيله دره، سرعين، اردبيل
|
|
| دو چشمه آب معدنى به فاصله ۵۰ متر از کف حوض کوچکى به اندازه ۴×۵ متر و به عمق يک متر از چندين شکاف با گاز فراوان خارج مى‌شوند و به سوى پايين دره جريان مى‌يابند و با آب چشمهاى ديگر که از بالاى دره مى‌آيد مخلوط مى‌شوند و به مصرف کشاورزى مى‌رسند. روى سنگ‌هاى مسير آب ، اثرى از رسوب‌هاى اکسيدآهن ديده مى‌شود.
|
|
| مقدار آب چشمه ۳۰ ليتر در ثانيه ، حرارت آن ۱۷ درجه ، منظره آب زلال ، مزه آن گوارا و فاقد رسوب است. اين آب داراى مقدار زيادى گازکربنيک اسيدى و PH آن ۶ است.
|
|
| چشمه معدنى ته خاتون، روستاى جوشان، كرمان
|
|
|
چشمه معدنى ته خاتون در شرق کرمان به فاصلهٔ ۱۳ کيلومترى روستاى جوشان واقع شده است. از آب اين چشمه براى استحکام استفاده مى‌شود.
|
|
| آب اين چشمهٔ گرم از دستهٔ آب‌هاى کلروره سديک و بيکربناته کلسيک گازدار است و داراى اثر آرام‌بخش براى دردهاى مفصلى و عصبى است.
|
|
| چشمه ميشى، سى‌سخت، بويراحمد(ياسوج)
|
|
| اين چشمه در ۵ کيلومترى شمال شرقى سى سخت قرار دارد و از موقعيت مناسبى براى ايجاد تفرجگاه برخوردار است. آب اين چشمه که از کوه دنا سرچشمه مىگيرد ، نماى طبيعى زيبايى را به وجود آورده است. آب و سرسبزى درختان پيرامون اين چشمه ، فضاى مناسبى براى گذران اوقات فراغت فراهم آورده است.
|
|
| چشمه و حوض گلگير، مسجد‌سليمان
|
|
| چشمه و حوض گلگير در بخش مرکزى شهرستان مسجد سليمان واقع شده است. اين حوض در مسير چشمهاى با آب گوگردى ساخته شده است. گويند که اين حوضچه به دورهٔ پادشاهان کيانيان مربوط است. اکنون اين چشمه استفادهٔ طبى دارد و براى درمان گرمازدگى نيز مورد استفاده قرار مىگيرد.
|
|
| چشمههاى آب‌معدنى آب‌ترش و لرزان، قزوين
|
|
| در فاصلهٔ ۴۵ کيلومترى جادهٔ قزوين - رشت ، دو چشمه به نام‌هاى آب‌ترش و آب‌لرزان وجود دارد که به فاصلهٔ چندصد مترى از يک‌ديگر قرار گرفته‌اند. اطراف چشمه‌ها را رسوب‌هاى آبرفتى به همراه ليمونيت و هماتيت پوشانده‌اند. بلورهاى گچ و توده‌هاى سنگ گچ نيز در پيرامون چشمه وجود دارد. آزمايش ميکروبى بر روى آب اين چشمه‌ها ، گونه‌اى آلودگى با منشاءِ غيرمدفوعى را نشان داده است.
|
|
| آب هر دو چشمه از گروه آب‌هاى سولفاتهٔ کلسيک سرد و گازدار و آهن‌دار است.
|
|
|
|
| چشمه‌سارها از منابع آب‌هاى سطحى استان ايلام هستند که در دامنه ارتفاعات جريان دارند. براساس نتايج آمارگيرى جهاد سازندگى ، تعدادى از آبادى‌ها از چشمههاى دائمى و تعداد ديگرى از آبادى‌ها از چشمههاى فصلى استفاده مىکنند. تعداد چشمه‌ها در مناطق کوهستانى زيادتر و در نواحى جلگه‌اى کمتر است. در اغلب موارد ديده شده است که از آب چشمه به عنوان آب زراعى استفاده مى‌شود و چنانچه آب چشمه زياد باشد ، چشمه به طور مستقيم به باغ‌ها ، کرت‌ها و مزارع کوچک صيفى‌کارى هدايت مى‌شود. چشمههاى دور از آبادى‌ها معمولاً به وسيلهٔ آبراهه‌هايى که در مجموع رودهاى کوچکى را تشکيل مى‌دهند و در اصطلاح محلى به آنها «گلال» گفته مى‌شود ، به منظور آبيارى کشتزارها به سوى روستاها هدايت مى‌شوند.
|
|
|
|
| در محدودهٔ استان گلستان دَه‌ها چشمه‌سار زلال و جوشان به ويژه در دامنه کوه‌ها ، تپه‌ها ، جنگل‌ها و دره‌ها جارى است که هر يک به نوبه خود زيبايى و جذابيت خاصى دارند. هر يک از اين چشمه‌ساران در صورت توجه و ساماندهى مى‌توانند به تفرجگاهى مفرح و زيبا تبديل شوند و مورد استفاده علاقمندان قرار گيرند. برخى از اين چشمه‌ها چنان پرآب هستند که نام رود به خود گرفته‌اند. برخى ديگر از چشمه‌ها به لحاظ حجم آب و مختصات فيزيکى مظهر ، واقعاً حيرت‌آور و درخور توجه ويژه هستند. به عنوان نمونه مى‌توان چشمه گل راميان (استخر) را نام برد که در ۹ کيلومترى جنوب غربى راميان و در حاشيهٔ جنگل بسيار زيبا و رودخانهٔ دره ملّا واقع شده است و بيش از ۸۰ متر عمق و قطرى حدود ۷۰ متر دارد. براساس مطالعات صورت گرفته ، در محدودهٔ استان گلستان حدود ۱۴۰ چشمه‌سار وجود دارد که بيشتر آنها در حدود شهرستان‌هاى گنبد و گرگان واقع شده‌اند.
|
|
|
|
| چشمههاى تامهر و غربالبيز دو چشمهٔ عمدهٔ استان هستند که اهميت و ارزش تفرجگاهى دارند.
|
|
| چشمه‌ها، استان چهارمحال وبختيارى
|
|
| در استان چهارمحال و بختيارى ، وفور چشمه‌ها و شبکهٔ مويرگى رودخانه‌ها بخشى از توان‌‌هاى جهانگردى منطقه را تشکيل مى‌دهند که در فصل بهار بسيار چشم‌گير است. مسافرى که در بهار به منطقه وارد مى‌شود به هر گوشه و کنارى که قدم بگذارد با چشمههاى فراوانى مواجه است که از دل زمين مى‌جوشند و با مشروب کردن شيب تپه‌ها و دره‌ها به رودخانه‌ها مى‌ريزند. متجاوز از يک صد چشمهٔ دائمى بزرگ در سطح منطقه پراکنده است که هر يک مناظر زيبا و بديعى را در اطراف خود پديد آورده است. تعدادى از اين چشمه‌ها در حال حاضر تفرجگاه بوميان است و به همت آنان فضاسازى مختصرى در اطراف آنها انجام شده است که چشمههاى سندگان ، برم‌لردگان ، پير غار و چشمهٔ ديمه در فارسان و چشمهٔ سياه‌سرد در بروجن از آن جمله هستند و ديدارکنندگانى از ساير استان‌ها را نيز به سوى خود جلب مىکنند.
|
|
| بيشترين تراکم چشمه‌ها در قسمت‌هاى شمالى و شرقى منطقه به ويژه اطراف سامان و حوزهٔ امام‌زاده حمزه على و گندمان است که دو کانون اصلى جذب جهانگردان در تابستان به شمار مى‌آيند. چشم‌گيرترين اين چشمه‌ها در سطح استان ، چشمه سندگان در مال خليفه ، برم لردگان در لردگان ، چشمهٔ ديمه در نزديکى چلگرد ، ده چشمه يا پير غار در نزديک فارسان و بالاخره چشمهٔ سياه سرد در نزديکى بروجن است. چشمهٔ اخير در فاصلهٔ ۶ کيلومترى جنوب بروجن قرار دارد و يکى از زيباترين گردشگاه‌هاى چهارمحال و بختيارى است. در اطراف اين چشمه چنارهاى کهنسالى وجود دارد که عمر بعضى از آنها به پانصد سال مى‌رسد. چشمههاى معروف استان عبارت‌اند از:
|
|
| وقت و ساعت در خراجى ، زنه در هفشجان ، دروغ زن در فرخشهر ، درياچه در ده‌نو ، سياه‌سرد در بروجن ، بيجه‌نون در موسى‌‌آباد ، سلم در بالا اوغلى ، سرچشمه گهرو در پيرغار ، در ده چشمه ، مايک در سورشجان مادر و دختر در گندمان ، چشمه‌سيله درسيله ، دوله در چمن بيد ، ميلاس در ميلاس ، برم در لردگان ، چشمه على در امام قيس ، آب سرده در آب سرده ، سر خون در سرخون ، سردآب در سرداب.
|
|
| چشمه‌ها و مراكز آب درمانى، استان اردبيل
|
|
| استان اردبيل به دليل ويژگى‌هاى زمين‌شناختى ، يکى از کانونهاى مهم آب معدنى و آب گرم کشور است. در گوشه و کنار اين استان ، آب‌هاى گرم و متعدد با خواصى ويژه وجود دارد که ساليان سال مورد استفاده مردم و به ويژه اهالى بومى قرار گرفته است.
|
|
| چشمه‌ها و مراكز آب‌درمانى، استان هرمزگان
|
|
| آب معدنى از جمله پديده‌هاى جالب و جذابى است که از نظر جهانگردى و پزشکى همواره مورد توجه ويژه قرار گرفته است. منابع آب‌هاى معدنى هر کشور مى‌تواند منبع درآمد مهمى به ويژه از نظر جلب جهانگردان باشد. در استان هرمزگان ، به علت موقعيت زمين‌شناسى ويژه ، منابع نسبتاً غنى از آب‌هاى معدنى به وجود آمده است که مهم‌ترين آنها عبارتند از : آب‌گرم‌هاى گنو ، خورگو ، خمير ، چستانه و معدونيه. خواص آب چشمههاى معدنى استان هرمزگان به شرح زير طبقه‌بندى شده است:
|
|
| - آب‌هاى کلروره : اين نوع آب‌ها اگر به صورت خارجى (حمام کردن) مصرف شوند ، در درمان بيمارىهاى روماتيسم ، لنفاتيسم ، بيمارىهاى زنانه و تورم موضعى مؤثرند. مصرف اين نوع آب به صورت بخور ، غرغره و شويهٔ‌بينى در درمان بيمارىهاى تنفسى مؤثر است. حمام کردن با اين آب ، موجب گشادى رگ‌هاى خونى مى‌شود. اين نوع آب‌ها اگر آشاميده شوند ، صفرا آورند و ترشحات دهان و معده را افزايش مى‌دهند و حرکات روده‌ها را نيز افزايش مى‌دهند و گاهى مليّن هستند.
|
|
| - آب‌هاى گوگردى : ورود گوگرد به دستگاه متابوليسم بدن باعث بروز فعل و انفعالات مختلف در اين دستگاه‌ها شده و در درمان بيمارىهاى مختلف تنفسى ، روماتيسم و بيمارىهاى جلدى مؤثر واقع مى‌شود.
|
|
| - آب‌هاى کلروره سولفاته : اين نوع آب‌ها خاصيت تسکين‌دهندگى ، ضد خارش ، ملين و صفرا‌آور دارند.
|
|
| - آب‌هاى کلروره سديک : مصرف خارجى اين آب‌ها محرک قوا است و براى درمان برخى از بيمارىهاى زنانه مورد استفاده قرار مىگيرد.
|
|
| - خاصيت درمانى با آب دريا : آب دريا داراى املاح فراوان است و در طول کيلومترها از سواحل استان هرمزگان ، به راحتى در اختيار قرار مىگيرد. اين آب داراى املاح فراوان کلر ، سديم و املاح مختلف ديگر و همچنين گياهان و جانوران دريايى به خصوص جلبک و پلانکتون مى‌باشد و اثرات بسيار مفيدى دارد. آب‌تنى در آب دريا باعث انبساط و تحريک دستگاه گوارش ، بالا رفتن تبادل تنفسى و سرانجام احساس آرامش مى‌باشد.
|
|
| چشمه‌ها و مراكز آب‌درمانى، استان مازندران
|
|
| در دل طبيعت استان مازندران به ويژه در مناطق کوهستانى ، تعدادى چشمهٔ معروف و شناخته شده وجود دارد که مورد استفاده مردم است. برخى از اين چشمه‌ها چنان پرآب هستند که به آنها رود گفته مى‌شود و براى کشاورزى مورد استفاده قرار مى‌گيرند و برخى ديگر خواص درمانى دارند. از جمله کانونهاى چشمه‌خيز مى‌توان مناطق جنت رودبار ، اشکورات ، دو هزار ، سه هزار ، کلاردشت ، بلده ، کجور ، لار ، لاريجان ، گلوگاه ، آلادشت ، سوادکوه ، کياسر ، جنگل‌هاى نکا و بهشهر اشاره کرد که چشمه‌سارهاى زيادى در سرتاسر آنها مى‌‌جوشد و فضاى دلپذيرى را فراهم مى‌سازد. تعداد کل چشمههاى شمارش شدهٔ استان به چند صد چشمه مى‌رسد که عمدتاً در شهرستان‌هاى رامسر ، تنکابن ، چالوس ، نوشهر ، آمل ، بابل ، سارى و بهشهر واقع شده‌اند. کانونهاى مهم چشمههاى بزرگ استان مازندران عبارتند از:
|
|
| چشمههاى سعدين ، چانوسر ، غلغله‌سر ، هفت‌خال ، واسکى کسرو ، ميان‌‌خونى ، چشمه‌خونى ، فک‌چشم ، شمس‌رود ، رکن‌دشت ، ينچه‌خواجه ، ترخون ، عاليواگ که در شهرستان‌هاى بهشهر ، سارى و آمل قرار گرفته‌اند. چشمههاى هفت‌خونى ، هلى‌کتى چشمه ، آعورکتى ، شهربند ، قلعه چشمه ، چشمه شهرک ، رودگ ، آسپه‌آو و دارو که در شهرستان‌هاى چالوس و نوشهر واقع شده‌اند. چشمهٔ سرچشمه و ساير چشمه‌ها در شهرستان‌هاى تنکابن و رامسر قرار دارند. علاوه بر چشمههاى طبيعى فوق ، در دامنه‌هاى مرکزى سلسله جبال البرز و قلهٔ آتشفشان خاموش دماوند که مرحلهٔ گوگردزدايى را طى مى‌‌کند ، تعداد قابل توجهى چشمههاى آب گرم وجود دارند که در کانونهاى مختلف آن مى‌جوشند. چشمههاى مذکورکه حاصل فعل و انفعال درونى سلسله جبال مرکزى البرز است ، داراى ترکيبات و خواصى هستند که در رفع برخى از بيمارىهاى مفصلى ، استخوانى و پوستى نقش مؤثر درمانى دارند.
|
