مراقبت‌ها در نوجوانی

چه بسيارند مراقبت‌هايى که بايد توسط والدين و مربيان در مورد نوجوان، به ويژه در جنبهٔ تعديل غريزه و هدايت و مهار آن، صورت گيرند.

مراقبت از نوجوان در زمينه غذا

- در برنامهٔ غذايى او به لبنيات بيشتر توجه نماييد که آن ضمن تعديل جنبه‌هاى غريزي، در استحکام استخوا‌ن‌ها، و سلامت اعصاب او نقش اساسى دارد.

- به سبزى‌ها، مخصوصاً سبزى‌هاى تازه بيشتر توجه کنيد و آن را با غذاى او همراه سازيد.

- سعى کنيد غذاى شب او سبک‌تر و لااقل يکى دو ساعت قبل از خواب باشد.

- از مواد پروتئينى غذاى او بکاهيد.

- به چربى در غذاى او زياد تکيه نکنيد.

- سعى بر مصرف مواد گوشتى بصورت آب‌پز داشته باشيد، نه سرخ کردن بسيار.

- ادويه‌ها را در غذاى او کاهش دهيد که او را چندان نيازى به تحريک اعصاب نيست.

- غذاهاى چرب و شيرين مثل نان خامه‌اى را در برنامهٔ غذايى او کمتر کنيد.

- غذاى صبحانهٔ او را مقوى‌تر کنيد تا آمادگى و توان لازم براى کار و تلاش را داشته باشد.

- دفعات غذا را در شبانه‌روز بيشتر کنيد، ولى در هربار بکوشيد که پرخورى و بدخورى نداشته باشد.

- تحرک و جست‌وخيز داشته باشد تا سوخت‌وساز دقيق‌تر و کامل‌تر صورت گيرد.

مراقبت از نوجوان در زمينه لباس

- او را از پوشيدن لباس چسبان پرهيز دهيد.

-مراقب باشيد که لباس زير او بسيار زبر و يا بسيار نرم نباشد.

- او را عادت دهيد که پس از تعريق بسيار، لباس خود را عوض کند.

- لباس خواب او نسبتاً فراخ‌تر و راحت‌تر باشد.

- سعى کنيد او شب‌ها با زيرجامه (شلوار بلند) بخوابد.

- در پوشش بيرون، عرف را موردنظر داشته باشيد. حجم بدن کمتر عيان باشد و در دختران پنهان داشتن حجم بدن و برجستگى‌هاى آن واجب است.

مراقبت از نوجوان در زمينه استحمام

نظافت و شست و شو در اين دوره از عمر، در جهت حفظ سلامت تن، شادابى روان و تعديل غريزه، داراى نقش مهم و اساسى است و خوشبختانه غسل‌هاى واجب و مستحب در اين مرحله در اسلام اندک نيستند.

- اگر ممکن باشد هر شب قبل از خواب، يا يک شب در ميان قبل از خواب، ۳ تا ۵ دقيقه زير دوش برود.

- آب مورد استحمام ملايم و ولرم باشد که اين امر در استحکام اعصاب و سلامت روان او مؤثر است.

- توصيه کنيد که در حمام توقف بسيار نداشته باشد.

- در حين استحمام، شلوارى کوتاه بر تن و يا لنگى بر کمر داشته باشد.

مراقبت از نوجوان در زمينه خواب و بيدارى

- ميزان خواب او را تنظيم کنيد و اين در شبانه‌روز، حدود ۵/۷ تا ۸ ساعت است.

- ساعت خواب او هم تا حدود امکان منظم و معلوم باشد.

- ساعت خواب او هم تا حدود امکان منظم و معلوم باشد.

- در خواب، کف پا و سر و دست‌ها بيرون از لحاف باشد.

- کوشش کنيم که او بدون اضطراب بخوابد و با ذکر و دعاى قبل از خواب عوامل اشتغال فکرى را از خود دور سازد.

- قبل از خواب به تخليهٔ خويش بپردازد، و حتى اگر نيمه‌شب هم بيدار شد، به دستشويى برود.

- زمانى وارد رختخواب شود که مطمئن باشد دقايقى بعد به خواب خواهد رفت.

- عادتش دهيم که پس از بيدارى صبح از جاى برخيزد و خود را آمادهٔ خروج از بستر کند.

- عادتش دهيم که در بستر نماند و اوقات خود را با غلطيدن در بستر سپرى نکند.

مراقبت از نوجوان در زمينه روابط و معاشرت‌ها

دوستان و معاشران در همهٔ سنين مى‌توانند زحمت‌افزا يا رحمت‌آفرين باشند، اما اهميت آنها در اين سنين بيشتر به چشم مى‌خورد. لذا در اين زمينه به نکات زير عنايت کنيم:

- روابط نوجوان را با دوستان زير نظر بگيريم و با تذکرات دوستانه آنها را متوجه کنيم.

- در مواردى بکوشيم افراد درستى را در سر راه او قرار دهيم و موجبات انس و دوستى‌شان را فراهم کنيم.

- با همهٔ اصرارى که نوجوانان به تداوم دوستى دارند، تذکرات خيرخواهانه و ارشادات خود را از آنان دريغ نداريم.

- در مجالس دوستانه و در روابط فاميلي، مرزها را رعايت کنيم.

- در اواخر دوران نوجواني، مى‌توانيد به او گوشزد کنيد که فراهم آوردن موجبات عقد و ازدواج و نامزدى را مى‌پذيزيد، ولى رذالت‌ها و تن دادن به آلودگى‌ها را پذيرا نيستيد.

مراقبت‌ از نوجوان در ديدن‌ها

- در جبههٔ اصلاح و پاک‌سازى محيط حيات که وظيفه‌اى اسلامى براى همهٔ انسان‌هاست.

- در جبههٔ تقوادار کردن چشم که ديد و نظر خود را تحت کنترل داشته باشد.

- والدين و مربيان بايد محيط‌شان را پاک و منزه داشته باشند.

- پدران و مادران بيش از هر مرحلهٔ ديگري، بايد روابط خاص خود را تحت کنترل داشته باشند.

- ديدن برخى از فيلم‌ها، صحنه‌ها، و تماشاى بسيارى از نوارهاى ويدئويى و حتى ديدن صحنه‌هاى بازى و عمليات ورزشى قهرمانان، با لباس‌هاى خاص و رنگى و با بدن نيمه‌عريان، براى نوجوان چندان مناسب نيست.

مراقبت از نوجوان در شنيدن‌ها

- هر سخنى را در نزد نوجوان نمى‌توان مطرح کرد، مخصوصاً در آنچه به روابط خصوصى زوجين مربوط مى‌شود.

- هر داستانى را نمى‌توان براى نوجوان نقل کرد، مخصوصاً داستان‌هاى مربوط به عشق و جوانى و ...

- گاهى ممکن است داستانى عشقي، ولى عبرت‌آموز را ارائه دهيد، ولى در عمل قصهٔ شما تحريک‌آميز باشد. لذا در اين عرصه هم بايد بيدار بود.

- ممکن است فردي، راست يا دروغ از روابط عشقى براى نوجوان سخن گويد. فرزندان را از داشتن اين‌گونه دوستان بايد بر حذر داشت.

- بطور کلّى در سايهٔ آموزش‌ها و اعتقادات، بايد گوش‌ها و شنيدن‌ها را تحت‌ نظر گرفت و مرزدار کرد.

مراقبت از نوجوان در خواندن‌ها

- اين مهم است که خواندنى‌ها در اين مرحله از عمر زير نظر و تحت کنترل باشد.

- گاهى نامه‌هاى صادره و واصله را در محيط خانه و مدرسه کنترل کنيد.

- چه بسا که کتابى پشت جلدش فيزيک، شيمي، زيست‌شناسى و ... باشد، ولى درون جلد رمان، داستان‌هاى عشقى و ... جاسازى شده است.

- حتى در مواردى از بالاى سر فرزندتان که سرگرم مطالعه است، نظرى بيندازيد و ببينيد او چه صحنه‌اى و کدام مبحث را مطالعه مى‌کند. بعداً خودتان با مطالعهٔ مجدد به ارزيابى آن بپردازيد.

مراقبت از نوجوان در لمس‌ها

- لمس‌ها بايد زير نظر و تحت‌کنترل باشد.

- در محيط خانه پدر و مادر پيشانى فرزندان را مى‌بوسند و برعکس.

- براساس توصيهٔ اسلامي، برادرى مثلاً در حين خداحافظي، سر خواهرش را مى‌بوسد.

- خواهر براى خداحافظى براساس همان توصيه، دوش برادر را مى‌بوسد.

- بوسهٔ ديگران از افراد محرم بر روى پيشانى است نه گونهٔ افراد.

- در مدارس توصيه به دست دادن به يکديگرى است، نه بوسيدن.

- پدر مى‌تواند به پشت و سينه پسر دست بکشد، مثلاً در حمام.

- مادر همين کار را دربارهٔ دختر مى‌تواند انجام دهد و يا به پشت پسر دست بکشد.

- حتى توصيه اين است که در حين خواب پاها برهنه و بر روى هم نباشند.

مراقبت از فرزندان در ستايش‌ها

اين در سنّت اسلامى است که مرد يا زنى حق ندارد از زيبايى‌هاى همسرش نزد نامحرم سخن گويد.

- در حضور پسرى از زيبايى‌هاى دخترى نبايد سخن گفت. مگر در عرصهٔ ازدواج و تشکيل خانواده.

- در حضور دخترى هم از زيبايى پسرى نامحرم نبايد حرف زد، مگر در قالب اختيار همسر.

- گاهى ممکن است ستايش از عمليات قهرمانى فردي، براى نوجوان تحريک‌آفرين باشد.

- اگر بناى تعريفى است، بايد از سيرت و اخلاق و معنويت باشد، نه چهره و صورت.

- همچنين است وضع وصف‌ها از يک فرد در يک داستان، اگرچه تخيّلى و بى‌اساس باشد، و يا وصف فرشتگان و ملائکه و حور و قصور و ...