حکایت بایزید بسطامی

شنیدم که وقتی سحرگاه عید		ز گرمابه آمد برون با یزید
یکی طشت خاکسترش بی‌خبر		فرو ریختند از سرایی به سر
همی گفت شولیده دستار و موی		کف دست شکرانه مالان به روی
که ای نفس من در خور آتشم		به خاکستری روی درهم کشم؟
بزرگان نکردند در خود نگاه		خدا بینی از خویشتن بین مخواه
بزرگی به ناموس و گفتار نیست		بلندی به دعوی و پندار نیست
تواضع سر رفعت افرازدت		تکبر به خاک اندر اندازدت
به گردن فتد سرکش تند خوی		بلندیت باید بلندی مجوی
ز مغرور دنیا ره دین مجوی		خدا بینی از خویشتن بین مجوی
گرت جاه باید مکن چون خسان		به چشم حقارت نگه در کسان
گمان کی برد مردم هوشمند		که در سرگرانی است قدر بلند؟
از این نامورتر محلی مجوی		که خوانند خلقت پسندیده خوی
نه گر چون تویی بر تو کبر آورد		بزرگش نبینی به چشم خرد؟
تو نیز ار تکبر کنی همچنان		نمایی، که پیشت تکبر کنان
چو استاده‌ای بر مقامی بلند		بر افتاده گر هوشمندی مخند
بسا ایستاده درآمد ز پای		که افتادگانش گرفتند جای
گرفتم که خود هستی از عیب پاک		تعنت مکن بر من عیب‌ناک
یکی حلقه‌ی کعبه دارد به دست		یکی در خراباتی افتاده مست
گر آن را بخواند، که نگذاردش؟		وراین را براند، که باز آردش؟
نه مستظهرست آن به اعمال خویش		نه این را در توبه بسته‌ست پیش