|
|
|
| ارتقاى آگاهى‌هاى بهداشتى و تأکيد بر لزوم انجام واکسيناسيون بموقع در کودکان و تشويق به همکارى در برنامه‌هاى واکسيناسيون همگانى.
|
|
|
|
| - در حال حاضر دو نوع واکسن:
|
| واکسن زندهٔ خوراکى (Oral Polio Vaccine-OPV) و واکسن غيرفعال‌شده (Inactivated Polio Vaccine-IPV) موجود است که هردو در ايجاد ايمنى مؤثر واقع مى‌شوند. واکسن زندهٔ خوراکى مصرف گسترده‌ترى در دنيا داشته است و واکسن غيرفعال شده بصورت محدودتر در بعضى کشورها بکار برده مى‌شود.
|
|
| - واکسن زندهٔ خوراکى:
|
| سويه‌هاى ضعيف‌شدهٔ ويروس وحشى مى‌باشد که دراثر پاساژ متوالي، موتاسيون در آنها ايجادشده و ويرولانس آنها کاهش پيدا کرده است. به‌طور معمول موتاسيون‌ها در قسمت‌هاى مختلف ژنوم ازجمله انتهاى ؟؟ آن اتفاق مى‌افتد که موتاسيون در اين بخش گرايش ويروس‌هاى پوليو به نرون‌هاى عصبى را کاهش مى‌دهد. واکسن زندهٔ خوراکى درمقايسه باواکسن غيرفعال‌شده کاربرد بيشترى در برنامه‌هاى ريشه‌کنى داشته است و ازطريق انجام واکسيناسيون‌هاى همگانى با اين واکسن، ريشه‌کنى در بسيارى از نقاط دنيا انجام گرفته يا درحال انجام مى‌باشد. براى اين نوع واکسن محاسن و معايبى شمرده مى‌شود که مزاياى آن عبارتند از:
|
|
| ۱. همانند عفونت با ويروس وحشي، ايمنى هومورال و روده‌اى ايجاد مى‌کند. ايمنى ايجادشده به‌طور معمول دايمى است و توليد پادتن ترشحى در روده ممانعت از تکثير ويروس‌هاى وحشى واردشده به بدن را مى‌نمايد و بدين طريق از گردش ويروس‌ها در جامعه پيشگيرى مى‌شود. به‌همين دليل در برنامه‌هاى ريشه‌کنى از آن استفاده مى‌شود و منجربه ريشه‌کنى پوليوميليت در اغلب کشورهاى دنيا شده است.
|
|
| ۲. تجويز خوراکى آن به‌راحتى انجام مى‌پذيرد و ارزان‌تر از واکسن غيرفعال‌شده مى‌باشد و براى واکسيناسيون به‌تعليم بخصوصى احتياج ندارد.
|
|
| ۳. ويروس واکسن از افراد واکسينه به افراد درتماس مى‌تواند سرايت کند که درنتيجه امکان ايمن‌نبودن تماس‌هاى حساس پيش مى‌آيد.
|
|
| اشکال‌هاى واکسن زندهٔ خوراکى نيز به شرح زير است:
|
|
| ۱. به‌دليل تکثير ويروس در بدن شخص واکسينه و دفع آن ازطريق سيستم گوارشي، واکسن زندهٔ خوراکى مى‌تواند منجر به انتقال ناخواسته به اطرافيان ازجمله به افراد داراى اشکال درسيستم ايمنى گردد. به همين دليل پيشنهاد شده است که به اين نوع افراد که دچار ضعف سيستم ايمنى هستند و در تماس با کودکانى که واکسن زندهٔ خوراکى دريافت مى‌کنند، قرار مى‌گيرند، از پيش، واکسن غيرفعال‌شده تزريق شود.
|
|
| ۲. تجويز واکسن زندهٔ خوراکى در افراد داراى نقص ايمنى (بخصوص در سيستم هومورال) مى‌تواند منجر به بيمارى فلج شل حاد گردد. درمورد کودکان مبتلا به بيمارى ايدز، تجويز واکسن انجام نمى‌گيرد، ولى درمورد افرادى که HIV مثبت مى‌باشند، اما هنوز علايم سرکوب سيستم ايمنى را ندارند، بنابر عقيدهٔ کارشناسان سازمان جهانى بهداشت واکسيناسيون مى‌تواند انجام پذيرد. درحالى که مرکز کنترل بيمارى‌هاى عفونى آمريکا عقيده بر تجويز واکسن زندهٔ خوراکى در اين نوع افراد را ندارد.
|
|
| ۳. واکسن زندهٔ خوراکى در مناطق با سطح بهداشت پايين ممکن است بعد از تعداد واکسن‌هاى معمول پيشنهاد شده، جواب ايمنى مورد انتظار را ايجاد نکند و به همين دليل تجويز دوزهاى اضافى در اين مناطق به‌طور معمول مفيد واقع مى‌شود.
|
|
| ۴. امکان موتاسيون برگشتى با سويهٔ واکسن رندهٔ خوراکى درضمن تکثير در بدن ميزبان وجود دارد که بندرت در خود فرد واکسينه شده يا افراد حساس در تماس مى‌تواند منجر به بروز فلج شل حاد گردد. بروز ابتلا با سويهٔ واکسن حدود يک‌نفر در پانصدهزار در اولين واکسيناسيون و يک‌نفر در چند ميليون نفر در واکسيناسيون‌هاى بعدى تخمين زده شده است.
|
|
| واکسن غيرفعال‌شده: ازطريق غيرفعال کردن ويروس‌هاى پوليو توليد مى‌شود و داراى محاسن و معايب زير مى‌باشد که مزاياى آن عبارتند از:
|
|
| ۱. ايجاد ايمنى هومورال مناسبى مى‌کند و تزريق آن را مى‌توان با واکسن DPT همراه کرد.
|
|
| ۲. به‌دليل غيرفعال بودن، امکان تکثير و موتاسيون و ايجاد بيمارى را ندارد.
|
|
| ۳. از فرد واکسينه‌شده به اطرافيان منتقل نمى‌شود.
|
|
| ۴. در بيماران مبتلا به نقص سيستم ايمنى مى‌تواند مورد مصرف قرار گيرد.
|
|
| اشکالات واکسن غيرفعال‌شده عبارتند از:
|
|
| ۱. ايمنى در سطح روده به‌اندازهٔ کافى ايجاد نمى‌نمايد، درنتيجه ويروس وحشى امکان تکثير در سيستم گوارشى خواهد داشت.
|
|
| ۲. راه مصرف آن سخت‌تر از واکسن زندهٔ خوراکى مى‌باشد و واکسن گران‌ترى است.
|
|
| ۳. بعد از اتمام دورهٔ اول واکسيناسيون تزريق دوزهاى يادآور، بعد از هر چندسال، ضرورى مى‌باشد.
|
|
| در سالهاى اخير واکسن کشته با قدرت ايمنى‌زايى بالاترى به‌نام eIPV ازطريق تغليظ و خالص‌سازى توليدشده که خاصيت آنتى‌ژنيسيته و ايمنى‌زايى بالاترى نسبت به واکسن غيرفعال‌شده و در حال حاضر در بعضى از کشورها مورد مصرف قرار مى‌گيرد.
|
|
| به‌دليل مزايا و اشکال‌هايى که درمورد واکسن زنده و کشتهٔ پوليوويروس‌ها مشاهده شده است، در بعضى از کشورها از ترکيبى از اين دو واکسن براى ايمن‌سازى استفاده مى‌شود که در
اين الگو به‌طور معمول چند دوز از واکسن زندهٔ خوراکى به‌دنبال چند دوز از واکسن غيرفعال‌شده تجويز مى‌گردد و نتايج مناسبى با اين روش بدست آمده است. برنامهٔ معمول ايمن‌سازى
(واکسيناسيون) کودکان در گفتار سرخک در همين بخش آمده است.
|
