شپش‌ (پدیدیكولوز) ـ lice

شپش‌ (پدیدیكولوز) التهاب‌ پوست‌ ناشی‌ از انگل‌ كوچكی‌ (شپش‌) كه‌ بر روی‌ بدن‌ یا لباس‌ زندگی‌ می‌كند. این‌ حشره‌ هر ناحیه‌ مودار بدن‌، به‌ویژه‌ سر، ابروها، یا ناحیه‌ تناسلی‌؛ و پوست‌، به‌ویژه‌ نواحی‌ دارای‌ تماس‌ نزدیك‌ با لباس‌ نظیر شانه‌ها، مچ‌ دست‌ها، نواحی‌ تناسلی‌ یا باسن‌ را ممكن‌ است‌ درگیر سازد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. التهاب‌ سر و آشفتگی‌ موها

۲. آثار گزش‌ و كهیرهای‌ قرمزرنگ‌

۳. تخم‌های‌ انگل‌ (شبیه‌ شوره‌) بر روی‌ ساقه‌ موها

۴. بزرگی‌ گره‌های‌ لنفاوی‌ پشت‌ سر یا كشاله‌ ران‌ (گاهی‌)

۵. خارشك‌ و خراشیدگی‌ كه‌ گاهی‌ شدید است‌ و معمولاً در نواحی‌ مودار بدن‌ بروز می‌كند.

ـ علل‌ بیماری:

انگل‌های‌ كوچك‌ (به‌ اندازه‌ 3-1 میلی‌لیتر) كه‌ پوست‌ میزبان‌ را برای‌ دستیابی‌ به‌ غذای‌ خود (خون‌) مورد گزش‌ قرار می‌دهد. این‌ گزش‌ سبب‌ خارش‌ و التهاب‌ می‌گردد. برخی‌ شپش‌ها بر روی‌ پوست‌ زندگی‌ می‌كنند، اگرچه‌ به‌ سختی‌ دیده‌ می‌شوند. سایر شپش‌ها در لباس‌ها در نزدیكی‌ پوست‌ زندگی‌ می‌كنند. تخم‌های‌ شپش‌ (شبیه‌ شوره‌) به‌ موها می‌چسبد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. زندگی‌ جمعیتی‌

۲. سابقه‌ خانوادگی‌ شپش‌

۳. مقاربت‌ جنسی‌ با فرد مبتلا

۴. تماس‌ با فرد مبتلا

۵. تماس‌ با اشیای‌ آلوده‌ نظیر شانه‌، كلاه‌، لباس‌

ـ پیشگیری‌:

۱. حمام‌ كردن‌ زود به‌ زود و استفاده‌ از شامپو جهت‌ شستشو

۲. اجتناب‌ از پوشیدن‌ یك‌ لباس‌ بیش‌ از 2-1 روز

۳. تعویض‌ زودبه‌زود ملافه‌های‌ تختخواب‌

۴. عدم‌ استفاده‌ از شانه‌، بروس‌ یا كلاه‌ به‌طور مشترك‌ با دیگران‌

۵. پیگیری‌ دقیق‌ وضعیت‌ بهداشتی‌ كودكان‌ در مدرسه‌ و مهد كودك‌، جایی‌ كه‌ دوره‌هایی‌ از همه‌گیری‌ ممكن‌ است‌ رخ‌ دهد

ـ عواقب‌ موردانتظار:

معمولاً با استفاده‌ از كرم‌ها، محلول‌ها و شامپوهای‌ طبی‌ قابل‌علاج‌ است‌. ناپدید شدن‌ علایم‌ پس‌ از درمان‌ ممكن‌ است‌ پنج‌ روز به‌ طول‌ انجامد. شپش‌ معمولاً عود می‌كند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

عفونت‌ در محل‌ خراشیدگی‌ عمیق‌ ناشی‌ از خاراندن‌

ـ درمان‌:

۱. از شامپوها، كرم‌ها یا محلول‌های‌ طبی‌ تجویز شده‌ استفاده‌ كنید.

۲. لباس‌ها و ملافه‌ها را با آب‌ گرم‌ شسته‌ و خشك‌ نمایید. شستشو شپش‌ها را از بین‌ برده‌ و اطو كردن‌، تخم‌های‌ آن‌ها را نیز از بین‌ می‌برد.

۳. در صورت‌ عدم‌ دسترسی‌ به‌ ماشین‌ لباسشویی‌، لباس‌ها و ملافه‌ها را اطو كرده‌ یا آنها را در یك‌ كیسه‌ پلاستیك‌ در بسته‌ به‌ مدت‌ ده‌ روز نگه‌ دارید تا شپش‌ها و تخم‌های‌ آنها از بین‌ برود.

۴. تمیز كردن‌ خشك‌ در مورد اشیای‌ غیرقابل‌ شستشو یا نگه‌ داشتن‌ آنها در یك‌ كیسه‌ پلاستیك‌ دربسته‌ به‌ مدت‌ ده‌ روز.

۵. اشیایی‌ مانند شانه‌، فردهنده‌های‌ مو و بروس‌ را بجوشانید. نیازی‌ به‌ تراشیدن‌ موها نیست‌.

۶. بر روی‌ همه‌ اشیای‌ در تماس‌ با نواحی‌ آلوده‌ بدن‌ لیزول‌ (Lysol) یا محصولات‌ مشابه‌ بپاشید.

ـ داروها:

۱. كرم محلول‌ یا شامپوی‌ ضدشپش‌ (شپش‌ كش‌). كرم‌ها یا محلول‌ها را طبق‌ دستور بر روی‌ نواحی‌ درگیر بدن‌ به‌ كار برید.

۲. موها را خیس‌ كنید. مقداری‌ از شامپو به‌ اندازه‌ یك‌ قاشق‌ غذاخوری‌ روی‌ موها بمالید. كف‌ آن‌ را به‌ مدت‌ چهار دقیقه‌ به‌ خوبی‌ بر روی‌ سر مالش‌ دهید.

۳. اگر شامپو وارد چشم‌ها شد، با شستشو دادن‌ چشم‌ها با آب‌ آن‌ را از ناحیه‌ چشم‌ها پاك‌ كنید.

۴. همه‌ موها را شستشو داده‌ و با حوله‌ خشك‌ كنید. از استفاده‌ مجدد این‌ حوله‌ قبل‌ از شستن‌ و اطو كشیدن‌ آن‌ خودداری‌ كنید.

۵. موها را با یك‌ شانه‌ دندانه‌ریز آغشته‌ شده‌ با سركه‌ شانه‌ كنید تا شپش‌ها از موها جدا گردند. شانه‌ باید به‌طور مكرر از سطح‌ پوست‌ سر تا انتهای‌ طول‌ موها كشیده‌ شود تا موها كاملاً از تخم‌های‌ شپش‌ پاك‌ گردند.

۶. تنها یك‌ بار شستشو با شامپو در بیش‌ از 90% موارد مؤثر است‌. شامپو را بیش‌ از تعداد دفعات‌ توصیه‌ شده‌ به‌ كار نبرید زیرا ممكن‌ است‌ سبب‌ تحریك‌ پوست‌ شده‌ یا جذب‌ بدن‌ شود. شستشوی‌ مجدد با شامپو ممكن‌ است‌ 14-10 روز بعد لازم‌ باشد.

۷. اگر شپش‌ها مژه‌ها را درگیر كرده‌ باشند، باید به‌ دقت‌ توسط‌ پزشك‌ جدا گردند. داروهای‌ تجویزشده‌ نباید وارد چشم‌ شده‌ یا بر روی‌ مژه‌ها به‌ كار روند. ممكن‌ است‌ از ژل‌ پترولیوم‌ برای‌ مالیدن‌ به‌ مژه‌ها به‌ مدت‌ 8-7 روز جهت‌ از بین‌ بردن‌ شپش‌ها استفاده‌ شود.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ وجود ندارد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ كنید:

اگر شما یا هریك‌ از اعضای‌ خانواده تان‌ دارای‌ علایم‌ شپش‌ بوده‌ یا علایم‌ پس‌ از درمان‌ عود كند.