اتیولوژی

اتيولوژى

اتيولوژى انسان تنها ميزبان اين کوکوباسيل گرم منفى (بوردتلا پرتوسيس) است که به کندى در محيط‌‌هاى انتخابى رشد مى‌کند.

پاتوژنز

پاتوژنز بوردتلا پرتوسيس از طريق پرت‌آکتين و هماگلوتينين فيلامنتوز به سلول‌هاى اپى‌تليال مژک‌دار نازوفارنکس متصل مى‌شود. اين باکترى توکسين سياه‌سرفه را رها مى‌سازد که باعث آثار بيولوژيک متعدد و احتمالاً ايجاد سندرم بالينى سياه‌سرفه مى‌شود.

اپيدميولوژى

اپيدميولوژى پرتوسيس (سرفه قطارى Whoopin Cough) احتمالاً کمتر از معمول تشخيص داده مى‌شود. ميزان انتقال در افراد غير ايمن هم منزل با بيماران مبتلا به سياه‌سرفه ۱۰۰-۸۰ درصد است. ميزان بروز سياه‌سرفه در ميان نوجوانان و بالغين رو به افزايش است. برخى از مطالعات نشان داده‌ا‌ند که پرتوسيس ممکن است عامل ۳۰-۱۲ درصد از سرفه بالغينى باشد که طى ۲ هفته بهبود نمى‌يابد ميزان ابتلاء و مرگ و مير بالا در واقع منحصر به نوزادان است.

تظاهرات بالينى

دوره کمون عفونت پرتوسيس ۱۰-۷ روز است. سه مرحله بيماري، کاتارال (۲-۱ هفته)، پاروکسيسمال يا حمله‌اى (۴-۲ هفته)، و نقاهت (۳-۱ ماه) نام دارند. اين بيمارى سرفه‌هاى مشخصى دارد؛ در هر اسپاسم، ۱۰-۵ سرفه ايجاد مى‌شود که ممکن است به يک 'ووپ' قابل شنيدن ختم شود. استفراغ همراه با سرفه، سرفه شبانه، و تماس با افراد مبتلا به سرفه مزمن از جنبه‌هاى ديگر مطرح‌کننده پرتوسيس مى‌باشند.

تشخيص

تشخيص در غياب علائم کلاسيک بيماري، افتراق سياه‌سرفه از ديگر عفونت‌هاى دستگاه تنفسى کار مشکلى است. لنفوسيتوز فقط در خردسالان شايع مى‌باشد. براى جدا ساختن بوردتلا پرتوسيس بايستى آسپيره يا سوآب نازوفارنکس را بلافاصله به درون محيط انتخاب تلقيح نمود. PCR نمونه‌هاى ناوزفارنکس نتيجه بهترى به‌بار مى‌آورد و در صورت درمان قبلى با آنتى‌بيوتيک نيز کمک‌کننده است. در حال حاضر هيچ تست سرولوژيک تجارى در دست نداريم، معيار سرولوژيک خاصى هم تعريف نشده است.

درمان

درمان بر سير بالينى بيمارى تأثيرى ندارد مگر اينکه در فاز کاتارال داده شود؛ هدف از درمان ريشه‌کنى بوردتلا پرتوسيس از نازوفارنکس است. جهت درمان، اريترومايسين (ترجيحاً استولات) با دوز روزانه ۵۰mg/kg (دوز حداکثر روزانه، ۲ گرم) در سه دوز منقسم توصيه مى‌شود؛ روزانه ۱ گرم هم مؤثر است و ممکن است بهتر تحمل شود. يک هفته درمان تأثيرى برابر با دو هفته درمان دارد. توصيه شده است که افراد هم منزل با بيمار يا در تماس نزديک با وى را، بدون در نظر گرفتن سن و وضعيت ايمونيزاسيون، با همان رژيم درمان نمود. کارآئى تخمين زده متوسط براى واکسن با سلول کامل ۸۵ درصد است. واکسن‌هاى بدون سلول جديد عوارض جانبى کمترى دارند.