جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
نثر پارسی و نویسندگان بزرگ از میانهٔ قرن پنجم تا اوایل قرن هفتم هجری
- رواج نثر پارسى: |
دورهٔ قرن ۵ تا ۷ هجرى يکى از مهمترين ادوار کمال و توسعهٔ نثر پارسى است. در قرن چهارم و اوايل قرن پنجم نثر پارسى تازه ظهور کرده بود و با همهٔ پيشرفتهائى که داشته هنوز در آغاز راه سير مىکرده است، و چون به نيمهٔ دوم قرن پنجم برسيم با دورهٔ بلوغ آن مواجه مىشويم و در قرن ششم و اوايل قرن هفتم آن را در حال پختگى و کمال مىيابيم. |
در اين دورهٔ يکصد و هشتاد ساله نويسندگان بزرگ در زبان پارسى ظهور کرده و آثار گوناگون متنوع از خود برجاى نهادهاند، تأليف کتاب در موضوعات مختلف علمى متداول شد، و کمتر موضوعى از مسائل حکمى و کلامى و عرفانى و علمى و ادبى باقى ماند که در آن کتاب يا کتابهائى ننوشته باشند، و همين امر خود موجب تعدد آثار منثور اين دوره شد و با آنکه بسيارى از کتب پارسى که در ايران، خاصه در خراسان و ماوراءالنهر نوشته بودند، در حملهٔ جهانسوز مغول نابود گرديد، باز هم آنچه از اين دوره به ما رسيده بسيار است. |
تنها تعدد آثار منثور پارسى و تنوع آنها در اين دوره قابل توجه نيست، بلکه تکامل سبک در آنها خود از مسائل مهم و قابل اعتنا است. در اين عهد هم روش نثر ساده به کمال رسيد و هم نثر مصنوع مزين تداول يافت و هم ترسّل در مراحل و درجاتى عالى سير کرد، و بدين ترتيب ميدانهاى وسيع مختلفى براى آزمايش ذوق و هنر نويسندگان بهوجود آمد. |
از مسائل بسيار مهمى که در تاريخ نثر اين عهد جلبنظر مىکند آن است که ملت ايران بر اثر انتزاع کلى از حکومت مرکزى اسلام، خيلى بيشتر از دورهٔ پيشين به نوشتن کتب پارسى توجه کرد. بيشتر نويسندگان در همان حال که از نوشتن کتب عربى غافل نبودند، به تأليف و تصنيف کتابهائى به پارسى در فنون گوناگون توجه داشتند و حتى بعضى از آنان مانند سيداسمعيل جرجانى اساسىترين کتابهاى خود را در مسائل علمى به زبان پارسى ترتيب دادند. بيشتر تواريخى که ايرانيان در اين دوره تأليف کردند به زبان پارسى است و نزديک به تمام آثار مترسلان و منشيان دربارى که همهٔ آنان در عربيت يد بيضا مىنمودند، به پارسى آراستهٔ مزين نوشته شد. |
قوت متصوفه و رواج تصوف در اين عهد هم يکى از اسباب و علل مهم براى رواج نثر و تأليف کتب و مقالاتى به پارسى گرديد چنانکه از اوايل اين دوره تا پايان اين عهد چندين کتاب معتبر از آثار متصوفه به نثر فارسى نوشته شده و در آنها از مسائل مختلف مانند بيان اصول تصوف و عرفان و شرح احوال مشايخ سخن رفته است. |
تشکيل دولت بزرگ سلجوقى که دبيران و متصرفان آن هميشه از تربيتيافتگان خراسان و عراق بودهاند، خود وسيلهاى بزرگ براى شيوع منشآت پارسى گرديد، چنانکه ديگر کمتر نامه و منشور و فرمانى به زبان تازى نگاشته مىشد. اگر در دورهٔ پيشين وزيران و دبيران مشهور مانند ابنعميد و صاحب و وزراء و مترسلان عهد سامانى مجموعههائى از رسائل خود بهعربى ترتيب مىدادند، در اين دوره از مترسلان مشهور زمان چنانکه خواهيم ديد، مجموعههاى مشهورى از منشآت پارسى ترتيب مىيافت. |
با توجه به اين عوامل مختلف است که بايد قرن ۵ تا ۷ هجرى را عهد رواج نثر پارسى در ايران و برترى يافتن آن بر نثر عربى دانست، و وضع شديدترى را که از اين حيث در قرن هفتم مىبينيم، مکمل وضعى شمرد که در اين دوره پيدا شده بود. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
هلال احمر بارش باران یسنا آتش سوزی پلیس قوه قضاییه تهران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بازار خودرو قیمت طلا قیمت دلار قیمت سکه خودرو دلار سایپا بانک مرکزی ایران خودرو کارگران
فضای مجازی سریال نمایشگاه کتاب تلویزیون مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی آمریکا جنگ غزه فلسطین حماس اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس یمن ایالات متحده آمریکا
استقلال فوتبال پرسپولیس علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ برتر رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ
هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی