تورم

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

1. تورم بی‌دلیل یا نسبتاً کم بیش از یک روز طول کشیده است. (تورم‌های بزرگ‌تر را باید فوراً به پزشک نشان داد.)

2. تورم با تغییر رنگ یا کرختی همراه است یا مانع انجام حرکات عادی می‌شود.

3. تورم به دنبال گزش عنکبوت،مار یا حشرهٔ دیگری روی داده است.

4. تورم ناشی از سوختگیی است که ایجاد تاول کرده یا پوست را تخریب کرده است.

5. اگر تورم در گلو یا گردن است، یا تنفس مشکل شده است، یا احساس سرگیجه یا غش می‌کنید، فوراً نزد پزشک بروید.

- تورم نشانهٔ چیست:

پوست به هر برخوردی از یک ضربهٔ شدید گرفته تا گزش زنبور و حتی کارهای تحریکی مثل مالیدن پوست واکنش نشان می‌دهد. این واکنش به‌صورت برآمدن مانند یک بادکنک بروز می‌کند. واکنش پوست به محرک یک ساز و کار دفاعی است. رگ‌های خونی گشاد می‌شوند تا خون بیشتری به ناحیهٔ آزرده برسد؛ مایع از این رگ‌ها به بافت پوست تراوش کرده و در آن تجمع می‌یابد؛ سلول‌هائی به آنجا رفته و ماده‌ای مثل هیستامین آزاد می‌کنند که با جذب سلول‌های بیشتر باعث التهاب می‌گردد؛ و دستگاه ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت و ترمیم بافت آسیب دیده سلول‌های بیشتر تولید می‌کند.

بسیاری انواع تحریکات این فرایند التهابی را به‌وجود می‌آورند. واکنش گفته شده در پاسخ به ضربهٔ آشکار بود. اما اگر آسیب آهسته و بدن سر و صدا پوست را گرفتار کند چه؟ هر بریدگی پوست محلی برای ورود عوامل خارجی مثل باکتر‌ی‌ها، قارچ‌ها، یا ویروس‌هاست که می‌توانند ایجاد عفونت‌ کنند. این عفونت ممکن است محدود به موضع بریدگی باشد یا از طریق پوست به هر جای بدن برود.

گاهی پوست به مواد مختلغی بیش از حد حساس می‌شود، به‌طوری که حتی تماس با آنها برای آزردن پوست کافی است. این حالت را التهاب تماسی پوست می‌نامند. التهاب ناشی از این به دو صورت می‌تواند باشد. اول التهاب تحریکی پوست که ناشی از تماس یا تکرار آن با صابو‌ن‌های تند، پاک‌کننده‌ها، و مواد شیمیائی دیگر است؛ و دوم، آلرژی تماسی که پاسخ حساسیتی به لوازم آرایش، جواهرات، یا گیاهان سمی مثل پیچک سمی است.

علت نوعی التهاب پوست که اکزما نام دارد نامعلوم است. این دانه‌های پوستی مزمن و راجعهٔ همراه با خارش، قرمزی، و لکه‌های فلسی ممکن است منشأ وراثتی داشته باشند یا در اثر برخوردن برخی غذاها باشد.

غذاها و داروها نیز در برخی افراد ایجاد ناگهانی برآمدگی‌های متورم و خارش‌دار در پوست می‌کنند که کهیر نام دارد. این لکه‌های متورم که از چند دقیقه تا چند ساعت دوام دارند، پاسخی آلرژیائی به داروهائی مثل آسپیرین و پنی‌سیلین یا خوراکی‌هائی مثل توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، یا ماهی هستند. در موارد شدیدتر، کهیر ممکن است به‌ چیزی که آنافیلاکسی نام دارد منجر شود که یک حالت خطرناک است و در آن، حلق و شش‌ها متورم و پر از مایع می‌شود. اگر آنافیلاکسی فوراً درمان نشود، ممکن است باعث مرگ شود.

ـ درمان تورم:

تورم طولانی پوست می‌تواند باعث آسیب بافتی گردد، بنابراین، درمان سریع آن اهمیت زیادی دارد. آن را خنک کنید. شستن با آب خنک یا گذاشتن کیسهٔ یخ بر ناحیهٔ متورم چندبار در روز به مدت ۱۵ دقیقه رگ‌های خونی آن را منقبض می‌کند. این انقباض بیشتر انواع تورم‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین بالا گرفتن ناحیهٔ متورم به تخلیه مایع از آن و کاهش التهاب کمک می‌کند.

آن را گرم کنید. پیچیدن یک حولهٔ گرم و مرطوب به دور ناحیهٔ التهاب ناشی از عفونت خون بیشتری را به آنجا آورده و به کنترل گسترش باکتری‌ها و دیگر عوامل عفونت کمک کرده و تورم را مهار می‌کند. گرم کردن باید هر چند ساعت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تکرار شود.

هیدروکورتیزون بزنید. بیشتر داروهای موضعی تورم ناشی از التهاب تماسی پوست را برطرف نمی‌کنند. تنها استثنای این مورد کرم ۵/۰ تا ۱ درصد هیدروکورتیزون است. این کرم التهاب‌های جزئی و خارش را برطرف می‌کند. اما اگر عفونت موجود باشد، استفاده از هیدروکورتیزون آن را بدتر می‌کند.

چیزهای تازه را بررسی کنید. اگر لباس نو یا چیز تازهٔ دیگری خریده‌اید، تورم ممکن است به‌علت تماس با آن باشد. گاهی خودداری از این تماس تورم آلرژی به آن را متوقف می‌کند. دستکش بپوشید. اگر با مواد شیمیائی یا تحریک‌کننده، مثل پاک‌کننده‌ها و روغن‌های صنعتی، زیاد سر و کار دارید، دستکش لاستیکی، چکمه و پیش‌بند بپوشید. اما مواظب باشید، چون گاهی این وسائل فرمالدهید دارند یا از لاتکس ساخته شده‌اند که خود اینها تحریک‌کننده هستند.

ضدحساسیت بخورید. داروهائی برای از بین بردن تورم وجود دارد. در دسترس‌ترین اینها داروهای ضد حساسیت مثل دیفن‌هیدرامین است. آنتی‌بیوتیک بخورید. بسیاری از عفونت‌های پوستی به داروهای موضعی جواب نمی‌دهند. در این موارد، پزشک آنتی‌بیوتیک خوراکی مناسب تجویز می‌کند. آسپیرین نخورید. آسپیرین به‌عنوان داروی ضد التهابی شناخته شده است، ولی ممکن است با ایجاد خونریزی باعث تشدید تورم شود. بی‌حس‌کننده‌های موضعی، مثل بنزوکائین، هم تورم را بیشتر می‌کنند.

پوست را نخارانید. تحریک بیشتر ناحیه با خاراندن و مالیدن آن باعث تشدید تورم می‌گردد. پوست را دستکاری نکنید و لباس گشاد بپوشید تا کمتر تحریک شود. نیش را خارج کنید. نیش زنبور یا هر جسم خارجی فرورفته در پوست را خارج کنید، چون تا زمانی که در آنجا باشد، تورم را از بین نمی‌رود. اگر جسم یا نیش در عمق پوست است، برای درآوردن آن از پزشک کمک بگیرید.