|
|
| |
نام فارسى |
|
دگزامتازون |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
DEXAMETHASONE |
|
|
| |
نام تجارى دارو |
|
Dalalone, Decadrol, Decadron, Dexasone, Hexadrol, Solurex |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
كورتيكواستروئيد |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
گلوكورتيكواستروئيد طولاني‌اثر |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
با جلوگيرى از مهاجرت لكوسيت‌هاى پلي‌مورفونوكلئر، فيبروبلاست‌ها، معكوس‌كردن افزايش نفوذپذيرى مويرگى و تثبيت ليزوزوم‌ها باعث كاهش التهاب مي‌گردد. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
التهاب، آلرژي‌ها، بدخيمي‌ها، ادم مغزي، شوك و اختلالات كلاژني. |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
التهاب:
بالغين: خوراكى 0/25 تا 4mg دو تا چهار بار در روز؛ عضلانى 4 تا 16mg هر 3-1 هفته (فرم استات).
بالغين: وريدى 1 تا 6mg/kg يا 40mg هر دو تا شش ساعت (فرم فسفات) داده مي‌شود.
ادم مغزي:
بالغين: وريدى 10mg، سپس 4 تا 6mg از فرم عضلانى هر 6 ساعت و به‌مدت 4-2 روز داده مي‌شود و سپس به‌تدريج و در طى يك‌هفته دارو قطع مي‌شود.
بچه‌ها: خوراكى 0/2mg/kg/day در دوزهاى منقسم داده مي‌شود.
موارد منع مصرف: جنون، حساسيت مفرط، ترومبوسيتوپنى ايديوپاتيك، گلومرولونفريت حاد، آميبيازيس، عفونت‌هاى قارچي، بيماري‌هاى برونشيال غيرآسمي، بچه‌هاى زير دوسال، ايدز، سل. |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
پوستي: آكنه، ترميم ضعيف زخم، اكيموز، پتشي.
دستگاه عصبى مركزي: افسردگي، گُرگرفتگي، تعريق، سردرد، تغييرات خلقي.
قلبى عروقي: افزايش فشارخون، كلاپس عروقي، ترومبوفلبيت، آمبولي، تاكي‌كاردي، ادم.
خوني: ترومبوسيتوپني.
عضلانى اسكلتي: شكستگي، استئوپروز، ضعف.
گوارشي: اسهال، تهوع، نفخ شکم، خونريزى گوارشي، افزايش اشتهاء، پانکراتيت.
چشم، گوش، حلق و بيني: افزايش ابتلاء به عفونت‌هاى قارچي، افزايش فشار داخل چشمي، تارى ديد.
احتياطات:
در حاملگى (در گروه C قرار دارد)، ديابت شيرين، گلوکوم، استئوپروز، اختلالات صرعي، کوليت اولسراتيو، نارسائى احتقانى قلب، مياستنى گراويس، بيمارى کليوي، زخم پپتيک، ازوفاژيت با احتياط مصرف شود.
فارماکوکينتيک: جذب گوارشي: کامل. شروع اثر: سريع. اوج اثر: خوراکى ۲ـ۱ ساعت؛ عضلانى ۸ ساعت. مدت اثر: خوراکى ۳ـ۲ روز، عضلانى ۶ روز، داخل مفصلى ۳ـ۱ هفته، سرکوب محور هيپوتالاموس ـ هيپوفيز: ۵۴ـ۳۶ ساعت. دفع: کليوى (نيمه عمر ۵/۴ـ۳ ساعت).
تداخلات داروئي: مصرف ديورتيک‌ها و آمفوتريسين B باعث تشديد اثر هيپوکالمى مي‌شوند؛ فنوباربيتال، فني‌توئين و ريفامپين باعث تشديد متابوليسم دارو و کاهش اثر آن مي‌شوند؛ باعث کاهش پاسخ آنتي‌بادى به واکسن‌ها مي‌شود.
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ پتاسيم، قند خون، گلوکز اداري، در درمان طولانى مدت؛ هيپوکالمى و هيپرگليسمي.
ـ توزين روزانه: در صورت افزايش وزن هفتگى به بيش از ۵ پوند پزشک را مطلع کنيد.
ـ فشار خون هر ۴ ساعت، نبض، و در صورت وجود درد قفسه صدرى پزشک را مطلع کنيد.
ـ نسبت I&O، نسبت به کاهش دفع ادرارى و افزايش ادم توجه داشته باشيد.
ـ سطح پلاسمائى کورتيزول در درمان طولاني‌مدت (ميزان طبيعى آن: nmol/L ـ ۶۳۵ـ۱۳۸ است. وقتى که دارو در ۸ صبح داده مي‌شود).
توصيه‌ها:
ـ در فرم وريدى مي‌توان داروى رقيق‌شده يا رقيق‌نشده را در مدت يک دقيقه به مريض داد؛ مي‌توان با نرمال سالين يا دکستروزواتر باز هم دارو را رقيق نمود.
ـ پس از تکان دادن سوسپانسيون آن را انفوزيون کنيد؛ از تزريق وريدى سوسپانسيون امتناع شود.
ـ ميزان دارو را براساس تيتر آن بررسى کنيد و از حداقل دوز مؤثر استفاده شود.
ـ تزريق عضلانى را در عمق عضلات بزرگ انجام دهيد، محل تزريق را عوض کنيد، از تزريق دارو در عضله دلتوئيد خوددارى شود و از سوزن شماره ۲۱G استفاده شود.
ـ براى جلوگيرى از مهار آدرنال، دارو به‌صورت تک‌دوز و قبل از ظهر داده شود، از فرم زيرجلدى دارو به‌خاطر ضايعه بافتى که مي‌دهد استفاده نکنيد.
ـ براى کاهش علائم گوارشى با شير يا غذا مصرف شود.
روش تهيه / تجويز:
ـ در صورت وجود بيمارى استخواني، براى جلوگيرى از شکستگى استخواني، حرکت مريض به کمک يک همراه انجام شود.
ارزيابى باليني:
پاسخ درماني: بهتر شدن وضعيت تنفسي، کاهش التهاب.
عفونت: افزايش دما و تعداد گلبول‌هاى سفيد حتى پس از قطع مصرف دارو؛ دارو باعث مخفى کردن علائم عفونت مي‌شود.
کمبود پتاسيم: کرختي، خستگي، تهوع، استفراغ، افسردگي، پلي‌اوري، ديس‌ريتمي، ضعف.
ادم، افزايش فشار خون، علائم قلبي.
وضعيت رواني: خلق‌وخو، تغييرات رفتاري، تهاجم.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ که پلاک شناسائى مخصوص دريافت استروئيد را به‌همراه داشته باشيد.
ـ در صورت کاهش پاسخ درمانى پزشک را مطلع کنيد چرا که ممکن است به تغيير دوز دارو نياز پيدا شود.
ـ به‌خاطر جلوگيرى از کريز (بحران) آدرنال از قطع ناگهانى دارو امتناع شود.
ـ از مصرف داروهاى بدون نسخه (OTC): ساليسيلات‌ها، داروهاى ضدسرفه حاوى الکل، فرآورده‌هاى ضد سرماخوردگي، مگر با تجويز پزشک امتناع شود.
ـ تمام جوانب دريافت و مصرف دارو منجمله علائم کوشينگ را به مريض بگوئيد.
ـ علائم نارسائى آدرنال مثل: تهوع، بي‌اشتهائي، خستگي، سرگيجه، تنگي‌نفس، ضعف و درد مفصل را به مريض بگوئيد.
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
افزايش: کلسترول، سديم، گلوکز خون، اسيداوريک، کلسيم و گلوکز ادراري.
کاهش: کلسيم، پتاسيم، T4 و T3، تست برداشت I۱۳۱ توسط تيروئيد، OHCSـ۱۷ ادراري، KSـ۱۷، PBI.
منفى کاذب: تست‌هاى حساسيتى جلدي. |
|
|
|
