گرفتگی بینی

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. درمان خانگی رفع گرفتگی بینی بعد از پنج روز مؤثر نبوده است.

۲. همه ساله در فصل خاصی دچار گرفتگی بینی می‌شوید.

۳. تب و درد صورت هم وجود دارد.

۴. ترشحات مخاط بینی غلیظ و زرد یا سبز است.

۵. گرفتگی بینی مانع خواب شده یا باعث خروپف می‌شود.

ـ گرفتگی بینی نشانهٔ چیست:

انگار بینیتان را با چیزی پر کرده‌اند، و نه تنها بوی چیزی را حس نمی‌کنید، بلکه از اینکه هنوز با بینی نفس می‌کشید تعجب می‌کنید. وقتی بینی گرفته است، پوشش درونی آن دچار تورم گردیده است، شاید در اثر سرماخوردگی، عفونت ویروسی یا باکتریائی، یا آلرژی. عفونت مزمن سینوس و خستگی هم گرفتگی بینی ایجاد می‌کنند. برخی داروهای نیز باعث گرفتگی بینی می‌شوند.

سعی نکنید با فین‌کردن آن را باز کنید. احتمال دارد بینیتان با چیزی غیر از ترشحات مخاطی بسته شده باشد. احتمال انسداد ساختاری مثل انحراف تیغهٔ بینی، پولیپ خوش خیم، یا نو ساخته‌های دیگر هم وجود دارد.

ـ درمان گرفتگی بینی:

منتظر بمانید. اگر سرماخوردگی یا عفونت ویروسی عامل گرفتگی بینی است، منتظر پایان گرفتن عفونت باشید. با رفتن عفونت گرفتگی هم از بین می‌رود. هوا را مرطوب کنید. اگر هوا خشک است، با استفاده از دستگاه بخور هوای اتاق را مرطوب نگاه دارید. اما برای جلوگیری از رشد قارچ و کپک بر روی دستگاه بخور، مرتباً باید آن را تمیز کنید. هفته‌ای یک بار با مواد سفیدکننده آن را تمیز کنید.

آب نمک مصرف کنید. استفاده از افشانهٔ سرم فیزیولوژیائی، که آب نمک رقیق شده و سترون است، برای مجاری خشک و گرفته بینی خوب است. به‌جای سرم آماده، می‌توانید یک چهارم قاشق چای‌خوری نمک را در یک فنجان آب جوشیدهٔ سرد شده حل کنید.

بینی را بخور دهید. سرتان را روی ظرف آب جوشی گرفته و حوله‌ای روی سر بیندازید. بخار آب را به‌مدت ۱۵ دقیقه استنشاق کنید. مراقب باشید که صورت را برای جلوگیری از سوختگی در ۴۰ سانتی‌متری آب بگیرید. این کار را سه بار در روز تکرار کنید.

دارو بخورید. داروهای ضدسرماخوردگی و ضداحتقان بینی گرفته را باز می‌کنند. از داروی ضدحساسیت فقط برای علائم مرطوب، مثل عطسه کردن، خارش چشم، و آبریزش بینی استفاده کنید. اگر لازم است هر دو دارو را بخورید. اما از مصرف داروهای ترکیبی شامل مواد ضدسرفه، ضدحساسیت، ضداحتقان، و مسکن همراه با هم خودداری کنید.

زیاده‌روی نکنید. این درمان‌ها برای گرفتگی بینی با مخاط پاک و علائم مرطوب ناشی از آلرژی است. داروهای بدون نسخه را بیش از پنج روز مصرف نکنید، چون زیاده‌روی در مصرف آنها ممکن است عوارضی به بار آورد و حتی بینی را بیش از پیش بگیرد.

داروهایتان را کنترل کنید. برخی داروها، از جمله مسدودکننده‌های بتا، داروهای ضدفشار خون، و استروژن‌ها می‌توانند باعث گرفتگی بینی شوند. فهرست داروها را به پزشک نشان دهید؛ شاید عامل گرفتگی در میان آنها باشد.

شکلات نخورید. مواد فشردهٔ قندی، مخصوصاً شکلات، ممکن است تورم غشای بینی را باعث شوند. تا زمانی که بینی گرفته است از این مواد نخورید. فلفل قرمز در غذا بریزید. کاپسایسین، که مادهٔ فعال فلفل قرمز است، سلول‌های مخاطی بینی را ودار به ترشح کرده و با زیاد کردن آبریزش بینی آن را پاک می‌کند.

ورزش کنید. اگر احساس گرفتگی بینی در اثر سرماخوردگی بدون تب یا سرفه می‌کنید، کمی ورزش ملایم مثل پیاده‌روی آن را رفع می‌کند. ورزش شما را از ابتلا به سرماخوردگی هم حفظ می‌کند. تحقیقات نشان داده است که دستگاه ایمنی بدن در طی ورزش و تا چهار ساعت بعد از آن تقویت می‌شود.

حمام آب گرم بگیرید. حمام آب گرم تمام بدن را گرم کرده و با افزایش جریان خون در بینی اثر ضداحتقانی از خود نشان می‌‌دهد. الکل نخورید. مصرف الکل و فرآورده‌های تخمیری آن باعث تورم بیشتر بینی و مجاری سینوس شده و گرفتگی را تشدید می‌کند.

چای چینی بنوشید. چای تهیه شده از گیاهی چینی به نام افدرا داروی ضد احتقان خوبی است. فقط نوع چینی و هندی آن را با نام افدرا سینیکا مصرف کنید، چون نوع آمریکائی آن این خاصیت را ندارد. خوردن دو فنجان از این چای در روز کافی است. این گیاه اثر تحریک‌کننده دارد و اگر گرفتار فشار خون یا بیماری قلبی هستید از آن نخورید.

ـ مقابله با آلرژی:

اگر پزشک تشخیص داد که گرفتگی بینی شما ناشی از آلرژی است، نکات زیر را رعایت کنید. از آلرژی‌زا دوری کنید. اگر در فضای باز کار می‌کنید، از دست گرده‌های آلرژی‌زا خلاصی ندارید. ولی می‌توانید در خانه از مواد آلرژی‌زا دوری کنید با امتحان کردن چیزهای مختلف، چیزی را که به آن حساسیت دارید پیدا کنید.

دارو بخورید. پزشک ممکن است برای رفع گرفتگی حساسیتی بینی داروهائی برایتان تجویز کند. این داروها عبارتند از داروهای ضدحساسیت و ضد احتقان، افشانهٔ بینی به‌نام کرومولین سدیم، و افشانه‌‌های استروئیدی بینی. لبنیات نخورید. در ۱۰ درصد افراد آلرژی گرفتگی مزمن بینی ناشی از شیر است. دو هفته لنبیات نخورید و ببینید آیا گرفتگی بینی از بین می‌رود یا نه. دانشتان را زیاد کنید. با مطالعهٔ مطالب مربوط به آلرژی دانش خود را در این زمینه و روش‌های پرهیز از آن زیادتر کنید.

ـ رفع انسداد بینی:

اگر انسدادی در مجاری تنفسی باعث گرفتگی بینی شده است، پزشک با عمل جراحی آن را برطرف می‌کند. پولیپ‌ها را بردارید. بافت نوساختهٔ خوش‌خیم گوشتی که پولیپ‌ نام دارد، در اثر رشد غشای درونی سینوس‌ها به داخل بینی است. در بیشتر موارد، پزشک با عمل سرپائی پولیپ را بر می‌دارد.

تیغهٔ بینی را صاف کنید. اگر ضربه‌ای به بینیتان وارد شده و در اثر شکستگی و انحراف تیغهٔ غضروفی بین دو سوراخ بینی دچار گرفتگی بینی می‌شوید، پزشک با عمل جراحی تیغهٔ بینی را به‌حالت درست خود باز می‌گرداند.