|
|
|
| در يک محيط کارى همواره متغير، مهارت‌آموزى يک امر حياتى است. اين موضوع براى دورکاران چه بسا از اهميت بارزترى برخوردار باشد. دورکاران لازم است که علاوه بر خبرگى در کار خويش، تعدادى از مهارت‌هاى زير را نيز داشته باشند. علاوه بر سواد رايانه‌اى و مديريت زمانى خوب، دورکاران نياز به مهارت‌هاى بين فردى براى برقرارى روابط مؤثر کارى بدون نياز به ملاقات رودررو دارند.
|
|
| دورکاران خويش‌فرما بايد قادر به بازاريابى و عرضهٔ يک خدمت به يک خدمتگير دوردست، و مديريت خدمتگيران راه دور باشند. آنها بايد بتوانند با توجه به اقتضائات از امکانات مخابراتى استفاده کنند و آن امکانات مخابراتى را انتخاب نمايند که با خدماتى که ارائه مى‌دهند تناسب داشته باشد. دانستن چارچوب حقوقى و قانونى مربوط به دورکارى نيز مفيد است.
|
|
| دورکاران استخدام شده براى آمادگى به‌منظور کار در خانه به مهارت‌آموزي، از جمله آموزش مهارت‌هاى بهداشتى و ايمني، احتياج دارند. هوز (۱۹۹۷) توصيه مى‌کند که مهارت‌آموزى شخصاً انجام شود. وى تأکيد مى‌کند در جائى که کارکنان مستقر در محل سازمان آموزش حضورى مى‌بينند، نبايد از دورکاران انتظار داشت تا با استفاده از دست‌نامه‌ها خود‌آموزى کنند. همهٔ دورکاران براى ارتقاء مهارت‌هاى کنونى خود در حوزهٔ فن‌آورى اطلاعات و کسب مهارت‌هاى جديد به آموزش نياز دارند. مديران و دورکاران بايد در مورد روش‌هاى کارآمد برقرارى ارتباط آموزش ببينند.
|
|
| افرادى که چند سالى به دورکارى اشتغال داشته‌اند از نياز به مهارت‌آموزى در امر مديريت سازمان‌هاى مجازى واقف هستند (بوتين و دنبيگ - ۱۹۹۸). موضوعاتى که لازم است مطرح شوند مديريت پروژه، استفاده مؤثر از پست الکترونيکي، کنفرانس ويديوئي، ابزارهاى گروه‌افزارى (Groupware)، انتقال فايل، به‌کارگيرى و مديريت کارکنان در محل‌هاى دوردست و رهبرى ملاقات‌هاى رودررو بين تيم‌هاى دورکار را شامل مى‌شوند. آپگار (۱۹۹۸) بر اين باور است که مديران بايد افراد را در رابطه با آنچه که معمولاً از جنبه‌هاى شهودى زندگى شغلى شمرده مى‌شود دوباره آموزش دهند. اين جنبه‌ها عبارت هستند از اينکه چه موقع کار کنند، هر چند وقتى ارتباط برقرار کنند، کى حرف بزنند و کى تايپ کنند و اينکه در هنگام حرف زدن چه بگويند. وى مى‌گويد از سنين اوليه، ياد مى‌گيريم که چگونه در سازمان‌هائى در جاهاى مشخص زندگى کنيم. در محل کار جايگزين و جديد ، بايد ياد بگيريم که در سازمان متعلق به آن باشيم بدون اينکه حضور فيزيکى داشته باشيم.
|
|
| برخى دوره‌ها مخصوصاً براى دورکاران ايجاد شده‌اند. يک دوره احراز صلاحيت حرفه‌اى در دورکارى که در اواخر سال ۱۹۹۸ رتبهٔ ان‌وى‌کيو/اس‌ان‌وى‌کيو (NVQ/SNVQ)، گرفت. هم توسط مؤسسه اهالى و انجمن‌هاى لندن و نيز توسط مراکز تائيد صلاحيت اسکاتلند گواهى شده است. اين دوره زير عنوان پروژهٔ دورکارى براى اروپا با مشارکت مهارت‌آموزى و کارآفرينى (Training and Enterprise Council)، استافور شاير، کالج ليک و شوراء بخشدارى استافورد شاير تهيه شد، بخشى از هزينهٔ اين طرح توسط اتحاديهٔ اروپائي در چارچوب برنامهٔ يوروفرم (Euroform)، تأمين و در دور دهکدهٔ مورلندز (Moorlands Telecottage)، ايجاد شده است.
|
|
| هدف از تائيد صلاحيت آن است که نامزد احراز صلاحيت را به سطحى از شايستگى مجهز کند که بتوان خدمت و مهارتى را بر مبناى آن ايجاد يا گسترش داد. واحدهاى اين دوره عبارت هستند از راه‌اندازى و پيکربندى يک سيستم رايانه، ارتباطات راه دور انتقال داده‌ها، پردازش اطلاعات، پردازش متن و خودمديريتي.
|
|
| دوره‌هاى زيادى براى طى کردن در منزل وجود دارند، اما دوره‌هاى خارج از منزل فرصت خوبى را براى دورکاران به‌منظور بيرون آمدن از خانه و ملاقات با افراد ديگر فراهم مى‌کنند. مهارت‌ها را هم مى‌توان به‌صورت ضمن خدمت، توسط يک مربى متخصص يا خود مدير آموزش داد. هم ممکن است شکل آموزش عملى به خود بگيرد.
|
|
| ممکن است دورکاران دريابند که نياز به يادگيرى شيوهٔ استفاده از بسته‌هاى نرم‌افزارى جديد يا کسب مهارت شغلى خاصى دارند. شوراهاى مهارت‌آموزى و کارآفريني دوره‌هاى بسيارى از اين دست ارائه مى‌دهند که هدف برخى از آنها مشخصاً افراد بى‌کار هستند. از جمله امکانات ديگر، دانش‌سراهاى تحصيلات تکميلي، دورکلبه‌ها، مؤسسات کارآفرينى يا فراهم‌آورندگان خصوصى مى‌باشند. تعدادى از سازمان‌ها با استفاده از پست الکترونيکى و اينترنت آموزش مى‌دهند. براى آن دسته از افرادى که خواستار تجربه‌اندوزى با اينترنت و استفاده از امکانات پشتيبانى‌کنندهٔ آن هستند، در بريتانيا تعدادى قهوه‌خانه و پاتوق‌هاى اينترنتى (Cybercafes and Cyberbubs) وجود دارد و همين‌طور شمار زيادى از کتابخانه‌ها هستند که فرصت‌هائى را براى آشنائى با بسته‌هاى نرم‌افزارى يا يادگيرى اينترنت ارائه مى‌دهند. سازمان‌هائى از قبيل اسليب، انجمن کتابداري، خدمات مشاغل آگاه (Informed Business Services) و تى‌اف‌پى‌ال (TFPL)، علاوه‌بر دوره‌هاى اينترنت، دوره‌هائى را در طيفى از موضوعات مربوط به ارتقاء حرفه‌اى کارکنان خدمات کتابدارى و اطلاع‌رسانى ارائه مى‌دهند.
|
|
| قرار داد بين مديريت و کارکنان راه دور بايد به تعيين اين امر که چه کسى براى چه چيزى پول مى‌پرازد کمک کند. اگر به‌کارگيرى آموزش به نفع هر دو طرف باشد؛ در اين صورت مذاکره براى تقسيم هزينه‌ها منطقى خواهد بود. اگر آموزش از جانب مديريت به‌عنوان وسيله‌اى براى جذب دورکاران بالقوه ارائه مى‌شود، در اين صورت مديريت مى‌تواند تصميم بگيرد که اين آموزش، بخشى از هزينه‌هاى جذب نيرو باشد يا نه.
|
|
| کوران و ويليامز (۱۹۹۷) اشاره مى‌کنند که تشويق دورکاران به ادامهٔ يادگيرى و پيشرفت منافع مديريت را به بهترين شکل تأمين مى‌کند، و توصيه مى‌کنند که مديريت با در پيش گرفتن شيوهٔ آموزش عملى مى‌تواند اين کار را به بهترين نحو انجام دهد.
|
|
| مديريت به‌خصوص بايد به‌دنبال فرصت‌هائى براى تأمين بازخورد، و نيز به‌دنبال کارهائى بگردد که دورکار را به‌خود جلب کنند و در آنها، کارهاى روزمره با کارهاى رشددهنده با هم در آميخته باشند. مديريت بايد سعى کند که در کار، روشى را در پيش بگيرد که دورکار را به بيان چگونگى انجام بهتر کار، شناسائى مشکلات بالقوه، ارائه طرح‌هاى احتمالى تشويق کند.
|
|
| نيلز (۱۹۹۴) بر اين باور است که آموزش نه تنها براى کارکنان دورکار و مديران آنها، بلکه براى غيردورکارانى مثل همکاران غير دورکار و خانوادهٔ دورکاران مستقر در منزل که منظماً با آنان در تماس هستند نيز ضرورى است. براى دورکاران مستقر در خانه، نيلز انواع آموزش‌هاى زير را توصيه مى‌کند، زمان‌بندى دوره‌هاى کاري، پذيرش جابه‌جائى در مسؤوليت‌هاى مربوط به خانه‌داري، کنترل وقفه‌ها، مقاومت در برابر وسوسه‌ها.
|
|
| مديران بايد چگونگى مديريت دورکاران را ياد بگيرند. اين امر ممکن است اتخاذ اسلوب مديريتى نظارت بر نتايج، به‌جاى نظارت بر فرآيند، برقرارى استانداردها و رهنمودهاى براى دورکاري، و مشکل‌گشائى را شامل مى‌شود. ارتباطات، يک موضوع حياتى است. راهنماها را وقتى نمى‌توان پيوسته اصلاحشان کرد، بايد کامل‌تر باشند. مديران بايد مراقب باشند که نتايج دلخواه، به‌طور روشن و کامل بيان شوند.
|
|
| مهارت‌آموزى دورکارى در زمينهٔ خدمات کتابدارى و اطلاع‌رسانى توسط داونپوت و ورمل (۱۹۹۷) که در يک دورهٔ مشترک بين دانش‌سراى ملکه مارگارت در اسکاتلند و مدرسهٔ سلطنتى کتابداري دانمارک با يکديگر همکارى داشته‌اند، تشريح شده است. اين پروژه بلندپروازانه، دانشجويان مقطع کارشناسى را با ابزارها و مسائل مربوط به دورکارى آشنا مى‌کرد. طراحان دوره، فهرستى از وظائف را به‌عنوان معيارهاى شايستگى براى دورکارى مشخص کردند. از دانشجويان خواسته شده بود که:
|
|
| - سرصفحه‌هائى (Homepage) را تهيه کنند که هم پروفايل شخص و هم شغلى را نمايش دهد.
|
|
| - با يک همکار دورکار تماس برقرار کنند و دربارهٔ مسؤوليت‌ها مذاکره نمايند.
|
|
| - با اين شريک، يک برنامهٔ پيشه‌گانى براى يک دورهٔ چند هفته‌اى طراحى کنند.
|
|
| - منابع درون‌خطى را براى پروژهٔ کارى شناسائى کنند.
|
|
| - منابع اطلاعاتى دربارهٔ گرايش‌هاى سطح کلان در جامعه و آينده کار را شناسائى کنند.
|
|
| - منابع مشاوره را براى تجهيز خود به‌عنوان دورکار شناسائى کنند.
|
|
| شايستگى در انجام اين وظائف، نشانهٔ تجربه در حوزه‌هاى مديريتى زير تلقى مى‌شد:
|
|
| امور هماهنگي، مديريت چارچوب‌هاى زمانى در پروژه‌هاى گروهي، حل مسائل مربوط به مسؤوليت، پاسخگوئى و مالکيت، مديريت اطلاعات براى پشتيبانى از کار پروژه‌اي، مسائل مربوط به پيشنهاد قرارداد و هزينه‌يابى براى کار گروهى که در قالب شبکه‌اى از دورکاران انجام مى‌شود و بازاريابي.
|
|
| موارد زير نشانهٔ شايستگى فنى بود؛ معرفى خويش (مثلاً پروفايل خود دانشجو و نحوهٔ ارائه آن) در اينترنت، داشتن دانش کارى از برنامه‌هاى کاربردى گروه‌افزار، مهارت‌هاى کاوش درون‌خطي، سازماندهى و مديريت فايل‌هاى دوردست و محلى قابل دسترسى مشترک و بايگانى و ذخيره‌سازى کار پروژه.
|
