|
پيازِ آدم هرجائى کوته نمىبندد
|
|
|
نظير:
|
|
|
پياز غلطان بيخ نمىگيرد
|
|
|
- يک جا همه جا، همه جا، هيچ جا
|
|
|
- آدم هزار پيشه کممايه مىشود
|
|
|
- کم مايه بوَد هزار پيشه (اخگر)
|
|
|
- ذوفن به جهان زدى فنون بِهْ (ايرج ميرزا)
|
|
|
- يک در را بگير و محکم گير
|
|
|
- سکونى بهدست آور اى بىثبات
|
که بر سنگ غلطان نرويد نبات (سعدى)
|
|
|
- همهکاره هيچکاره است
|
|
|
- همهکاره بيکاره است.
|
|
پياز غلطان بيخ نمىگيرد
|
|
|
رک: پياز آدم هر جائى کوته نمىبندد
|
|
پياز هم خودش را داخل ميوهها کرده است
|
|
|
نظير:
|
|
|
تُرب هم جزء مرکّبات شده است
|
|
|
- چغندر هم جزء ميوهها شده است
|
|
|
- پشکل هم داخل مويز شده است
|
|
|
- اسبهاى طويلهٔ سلطان را نعل مىکردند سرگين گردان هم پايش را بلند کرد!
|
|
|
- زر دوزها را خواستند، پالاندوزها هم راه افتادند گفتند: ما هم اهل بخيهايم!
|
|
پيامى است از مرگ موى سفيد٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
سپيد گشتن مو ترجمان اين سخن است
|
که سر برآر ز خواب گران سپيده دميد (صدرات)
|
|
|
- چون سياهى شد ز مو هشيار مىبايد شدن
|
|
|
|
٭..............................
|
به بودن چه دارى تو چندان اميد (فردوسى)
|
|
پيِ تقليد رفتن از کورى است (اوحدى)
|
|
پيچ دهان زن هرز است
|
|
|
رک: دهان زن چفت و بند ندارد
|
|
پيچ دهان مردم هرز است
|
|
|
رک: درِ دروازه را مىتوان بست دهان مردم را نمىتوان بست
|
|
پيِ خر مرده مىگردد که نعلش را بکَند (عامیانه).
|
|
|
نظير: پى گور کنده مىگردد که توش بخوابد
|
|
پيداست که زين جرعه چه مستى خيزد٭
|
|
|
|
٭ در ساغر عمر کار با جرعه فتاد
|
.......................... (از مرزباننامه)
|
|
پيران را تبى و زمستان را شبى
|
|
|
نظير: اى دوست، گُلِ شکفته را بادى بس!
|
|
|
رک: آدم آه است و دَم
|
|
پيران را مداريد خوار تا همه گُل شويد، بىخار
|
|
|
نظير: خدا هم از موى سفيد شرم مىکند
|
|
پيراهن بعد از عروسى براى گَلِ منار خوب است!
|
|
|
رک: قباى بعد از عيد براى گلِ منار خوب است
|
|
پيراهنمان را که در يک آفتاب خشک نکردهاند (عامیانه).
|
|
|
نظير: ناف ما را که با هم نبريدهاند
|
|
پير بُرنا کجا شود به خضاب (قطران)
|
|
|
رک: نتوان يافت جوانى به خضاب
|
|
پير پير است اگرچه شير باشد
|
|
پير خر اگر بار نَبَرد راه به خانه بَرَد
|
|
پير را به خر خريدن و جوان را به زن گرفتن مفرست
|
|
|
رک: جوان را به زن گرفتن مفرست و پير را به خر خريدن
|
|
پير را تعليم دادن مشکل است (اديب پيشاورى)
|
|
پيرزن دستش به آلو نمىرسيد گفت: ترش است! ٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
شغال پوزش به انگور نرسيد گفت: ترش است!
|
|
|
- گربه دستش به دنبه نمىرسد مىگويد بو مىدهد!
|
|
|
- اگر لوطى نگويد 'دنيا به گُنْدَمْ' دلش مىگَنْدَدْ' !
|
|
|
رک: به کچل گفتند چرا زلف نمىگذارى؟ گفت من از اين قرتىگرىها خوشم نمىآيد!
|
|
|
|
٭ تمثل:
|
|
|
|
که گفت پيرهزن از ميوه مىکند پرهيز
|
دروغ گفت که دستش نمىرسد به درخت (سعدى)
|
|
پيرزن نمود تا روز باراني!
|
|
|
رک: احمدک مکتب نرفت روزى هم که رفت آدينه بود!
|
|
پير شدى، مير نشدى
|
|
پير کوزه مىسازد، مريدان دسته مىنهند
|
|
|
رک: يکى مىبُرّد، يک مىدوزد
|
|
پير مُردنى است و غريب رفتنى
|
|
پير من خَس است، اعتقاد من بس است. آنچه مهم است اصل و خودِ اعتقاد است
|
|
پير نمىپَرَد مريدها مىپرانند
|
|
پيرها به هوس، جوانها به قفس!
|
|
پيرى است و فقر و دردسر و قرض و دردپاي٭
|
|
|
نظير: عشق است و مفلسى و جوانى و نوبهار (حافظ)
|
|
|
|
٭ اقتباس از اين شعر سلمان ساوجى:
|
|
|
|
پيرى و فقر و دردسر و قرض و دردپاى
|
امروزه دادهاند به هم هر چهار دست
|
|
پيرى است و هزار عيب!
|
|
|
نظير:
|
|
|
پيرى به هزار عيب آراسته است
|
|
|
- پيرى و صد عيب چنين گفتهاند
|
|
|
- اين هم از پيرى است.
|
|
پيرى، الهى بميرى!
|
|
|
عبارتى که پيران در شکايت از احوال خود و رنج پيرى بر زبان رانند
|
|
|
نظير: تا نشوى پير ندانى که چيست تا نشوى همسالم خبر نمىشوى از حالم
|
|
پيرى به تبى و زمستان به شبى
|
|
|
رک: پيران را تبى و زمستان را شبى
|
|
پيرى به هزار علّت آراسته است
|
|
|
رک: پيرى است و هزار عيب
|
|
پيرى که جوانى کند در هزيمت بوق زدن باشد (قابوسنامه)
|
|
|
رک: سرِ پيرى معرکهگيرى
|
|
پيرى ندارى پيرى بخر
|
|
|
نظير:
|
|
|
تيغ کهنه جوهر دارد
|
|
|
- پشتِ خم خاصيت پربارى است
|
|
|
- آنچه در آينه جوان بيند
|
پير در خشت خام آن بيند
|
|
پيرى و صد عيب، چنين گفتهاند٭
|
|
|
رک: پيرى است و هزار عيب!
|
|
|
|
٭ عيب جوانى نپذيرفتهاند
|
............................. (نظامى)
|
|
پيش آدم کور چه رنگ سياه چه رنگ بور
|
|
|
مقایسه شود با: براى کور شب و روز يکى است
|
|
پيش اجل، چه صاحبقران چه رضا کچل!
|
|
|
نظير: مرگ شاه و گدا نمىشناسد
|
|
پيش از آب پاتاوه وا مکن
|
|
|
نظير: پيش از آب موزه مکش پيش از لقمه دهان باز مکن
|
|
پيش از آب موزه مکش
|
|
|
رک: پيش از آب پاتاوه وا مکن
|
|
پيش از آخوند منبر مىرود
|
|
|
نظير:
|
|
|
پيش از مؤذن بر مناره مىرود
|
|
|
- پيش از عيد به مصلّى مىرود
|
|
|
- پيش از استاد دکّان گرم مىکند
|
|
پيش از اجل به گور نمىتوان رفت٭
|
|
|
نظير: پيش از اجل کسى نمىميرد
|
|
|
|
٭ نظامى گويد:
|
|
|
|
چه سود است مُردن نشايد به زور
|
که پيش از اجل رفت نتوان به گور
|
|
پيش از اجل کسى نمىميرد
|
|
|
رک: پيش از اجل به گور نمىتوان رفت
|
|
پيش از استاد دکّان گرم مىکند
|
|
|
رک: پيش از آخوند منبر مىرود
|