|
پوست پلنگ اگر شگون داشت اول به تن صاحبش دوام مى‌کرد! (يا: پوست پلنگ اگر ميمنت داشت...)
|
|
پوست خر و دندان سگ!
|
|
|
رک: سرِ خر و دندان سگ!
|
|
پوست سگ لايق دندان سگ!
|
|
|
رک: سرِ خر و دندان سگ!
|
|
پوست شتر بارِ خر است
|
|
|
رک: شتر اگر مرده هم باشد پوستش بار خر است
|
|
پوستين بهرِ دى آمد نى بهار٭
|
|
|
نظير: هر چيزى به‌جاى خويش نيکوست
|
|
|
|
٭ فِرقت از اغيار بايد نى زيار
|
............................. (مولوى)
|
|
پول آدم را خوش‌سليقه مى‌کند
|
|
پول آدم را مى‌رقصاند
|
|
پول آدم مؤمن را هم خرس‌الدنيا و خوک‌الآخرة مى‌کند (از ساخته‌هاى عوام)
|
|
|
نظير: زر خرد را واله و شيدا کند
|
|
پول است نه جان است که آسان بتوان داد! (ابوالقاسم حالت)
|
|
|
رک: بايد ز جان گذشت و پنا باد خرده کرد
|
|
پول بده، آش بخور! (عامیانه).
|
|
|
رک: تا پول ندهى آش نخورى
|
|
پول بده روى سبيل شاه نقّاره بزن
|
|
|
رک: با پول روى سبيل شاه نقّاره مى‌زند
|
|
پولِ بى‌زيان را دست آدم زباندار نبايد داد
|
|
|
خلاف: پول را بايد سپرد دست حاج ابوتراب
|
|
پول پول را پيدا مى‌کند
|
|
|
رک: پول پيش آدم پولدار مى‌رود
|
|
پول پيدا کردن آسان ليکن نگاه داشتنش مشکل است
|
|
|
نظير: مال را هر کسى به‌دست آرد
|
رنجش اندر نگاه داشتن است
|
|
پول پيش آدم پولدار مى‌رود
|
|
|
نظير:
|
|
|
پول نصيب آدم پولدار مى‌شود
|
|
|
- پول پول را پيدا مى‌کند
|
|
|
- زر زر آرد گنج گنج
|
|
|
- ثروت ثروت مى‌آورد (و نکبت نکبت)
|
|
|
- زر زر کشد (و بى‌زر دردسر)
|
|
|
- آب به آبادانى مى‌رود
|
|
|
- فتد ميوه در آستين فراخ
|
|
|
- روغن روى روغن مى‌رود بلغور خشک مى‌ماند
|
|
|
- دولت روى دولت مى‌رود و نکبت روى نکبت
|
|
|
- مال روى مال مى‌رود مگس روى چشم کور
|
|
|
- پول روى پول مى‌رود، خاک روى خاک
|
|
|
- يکى بر صد آيد نه بر صد يکى
|
|
پول حرام يا خرج شراب شور مى‌شود يا شاهد کور!
|
|
|
رک: مال حرام برکت ندارد
|
|
پول حلاّل مشکلات است
|
|
|
رک: اى زر تو خدا نه‌اى وليکن به خدا...
|
|
پول دادم به آمل، نان گرفتم به بابل (عامیانه).
|
|
|
رک: طشت طلا بگير به سرت و برو
|
|
پول دارد که آواز خروش نشنيده است
|
|
پول دارى ضامن شو، بيکارى شاهد شو
|
|
|
مقایسه شود با: ضامن يا دست به کيسه است، يا دست به يقه
|
|
پولدارها به کباب، بى‌پول‌ها به دود کباب!
|
|
|
نظير: به گيتى هر آنکس که دارد خورد
|
چو خوردش نباشد همى بنگردد(فردوسى)
|
|
|
رک: اى زر تو خدا نه‌اى وليکن به خدا...
|
|
پول‌دارى ضامن شو، بيکارى شاهد شو
|
|
|
نظير:
|
|
|
ضامن يا دست به کيسه است يا دست به يقه
|
|
|
- ضامن مشو و امانت از کس مَسِتان (از جامع‌التمثيل)
|
|
پول داشته باش، زهر مار داشته باش!
|
|
|
رک: پول داشته باش، کوفت داشته باش!
|
|
پول داشته باش، کوفت داشته باش!
|
|
|
نظير:
|
|
|
پول داشته باش، زهر مار داشته باش
|
|
|
- سرِ خر باش، صاحب زر باش
|
|
|
- زر داشته باش، گر داشته باش
|
|
|
- داراى مال باشد هر چند مار باشد
|
|
پول را از کاغذ نمى‌بُرند!
|
|
|
نظير: پول علف خرس نيست
|
|
پول را بارِ خر هم مى‌کنند!
|
|
پول داشتن نشانهٔ بزرگى و تشخص نيست
|
|
|
نظير: جهود هم خيلى پول دارد
|
|
پول را بايد سپرد دست حاج ابوتراب!
|
|
پول را روى تابوت مرده بگذارى مرده برايت ابوعطا مى‌خواند! (عامیانه).
|
|
|
رک: اى زر تو خدا نه‌اى وليکن به خدا...
|
|
پول سفيد از براى روز سياه خوب است
|
|
|
نظير: زر سفيد بوَد از براى روز سياه (آشنا)
|
|
پول عاشقى به کيسه برنمى‌گردد
|
|
|
نظير:
|
|
|
زر عاشقى دوباره به کيسه نرود (از جامع‌التمثيل)
|
|
|
- روغن ريخته ديگر جمع نمى‌شود
|
|
پول علف خرس نيست!
|
|
|
نظير: پول را از کاغذ نمى‌برّند
|
|
پول غول است و ما بسم‌الله٭
|
|
|
نظير: سکهٔ جن است و بنده بسم‌الله
|
|
|
|
٭ ايرج ميرزا گفته است:
|
|
|
|
بگريزد ز من از نيمهٔ راه
|
پول غول آمد و من بسم‌الله
|
|
پول قحبه‌گى خرج سُرخاب سفيداب مى‌شود
|
|
|
رک: مال حرام برکت ندارد
|
|
پول قلب هر جا برود برمى‌گردد
|
|
|
رک:
|
|
|
سکّه شاه ولايت هر جا رود پس آيد
|
|
|
- جنس که جَلَب باشد از هند برمى‌گردد
|
|
|
- مال بد بيخ ريش صاحبش!
|
|
پول کار مى‌کند پولدار لاف مى‌زند
|
|
پول کم و سليقه بسيار!
|
|
پول که از خودت نيست حاتم طائى بشو!
|
|
|
مقایسه شود با:
|
|
|
'خرج که از کيسهٔ مهمان بوَد
|
حاتم طائى شدن آسان بوَد' و نظاير آن
|
|
پول که دادى بالاى سبيلت نقّاره مى‌زنند
|
|
|
رک: با پول روى سبيل شاه نقّاره مى‌زنند
|
|
پول گِرد و بازار دراز! (عامیانه).
|
|
|
اگر نخواهى کالاى خود را به بهاء مناسب بفروشى در سراسر بازار فراوان است از دکّان ديگرى خواهم خريد.
|
|
|
نظير: خر در بازار و دِرهم در آستين!
|
|
پول نداده وسط لحاف خوابيده! (عامیانه).
|
|
|
نظير: نه بيل زدم نه پايه، انگور خوردم به سايه! بيل مَرده، چاه کنده!
|
|
پول ندارى سگ بزن! (عامیانه).
|
|
|
رک: تا پول ندهى آش نخورى
|
|
پول نصيب آدم پولدار مى‌شود
|
|
|
رک: پول پيش آدم پولدار مى‌رود
|
|
پول نمى‌دهى معرکه بر هم مزن!
|
|
پولِ واويلا خرج وامصيبتا مى‌شود
|
|
|
رک:، مال حرام برکت ندارد
|
|
پول، يکى از اسم‌هايش هم ستّارالعيوب است
|
|
پهلوان از پُرفندى٭ به زمين مى‌خورد (عامیانه).
|
|
|
نظير:
|
|
|
روباه سياه از کمر به تله مى‌افتد
|
|
|
- روباه از هر دو دست به تله مى‌افتد
|
|
|
- زرنگى زياد مايهٔ جوانمرگى است
|
|
|
- کلاغ از هر دو پا به دام مى‌افتد
|
|
|
|
٭ پُرفندى: پُر فنى
|
|
پهلوان از پوست خربزه زمين مى‌خورد
|
|
|
نظير: يک تب پهلوان را مى‌خواباند
|
|
پهلوان زنده را عشق است!
|
|
|
نظير:
|
|
|
يار زنده بِهْ که شوى مرده
|
|
|
- هوش زنده بِهْ از گربهٔ مرده
|
|
|
- سگ زنده بِهْ که شير مرده
|
|
پهلوانى نتوان کرد به زور دگران٭
|
|
|
نظير: ره نتوان رفت به پاى کسان (نظامى)
|
|
|
|
٭ من به عقل دگران کار نمى‌يارم کرد
|
............................ (عماد فقيه)
|
|
پهلويِ هر گل نهاده است خاري٭
|
|
|
رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند
|
|
|
|
٭ چنان چون بگويند اندر مَثَل‌ها
|
که...................(فرّخى سيستانى)
|
|
پهنش کردى بيل مى‌شود، درازش کردى ميل!
|
|
|
رک: آهنگرى کارى ندارد، آهن را پهن کنى مى‌شود بيل دراز کنى مى‌شود ميل
|
