ترومبوز آمبولی‌ شریانی‌ ـ thrombosis and embolus arterial

ترومبوز آمبولی‌ شریانی‌ عبارت‌ است‌ از تشكیل‌ لخته‌ خونی‌ در یك‌ شریان‌ (ترومبوز) كه‌ ممكن‌ است‌ به‌ اعضای‌ دور دست‌ برود (آمبولی‌). شریان‌های‌ بزرگ‌ یا كوچك‌ را در هر نقطه‌ از بدن‌، به‌ ویژه‌ شریان‌های‌ گردن‌ یا شریان‌هایی‌ كه‌ به‌ مغز، روده‌، اندام‌های‌ فوقانی‌ یا كلیه‌ می‌روند، درگیر می‌كند.

ـ علایم‌ شایع‌:

بسته‌ به‌ مكان‌ استقرار آمبولی‌، موارد زیر رخ‌ می‌دهند:

۱. روده‌: درد شكمی‌، تهوع‌، استفراغ‌ و شوك‌

۲. مغز: كوری‌ موقت‌، مشكل‌ در تكلم‌، فلج‌ نسبی‌، كاهش‌ شنوایی‌، سردرد و گیجی‌

۳. اندام‌ها: درد در اندام‌ فوقانی‌ یا ساق‌ بعد از ورزش‌ (با استراحت‌ فروكش‌ می‌كند)؛ ضعف‌، كرختی‌، سوزن‌ سوزن‌ شدن‌ و احساس‌ سوزش‌؛ ضعف‌ یا فقدان‌ نبض‌ بعد از محل‌ انسداد جریان‌ خون‌. این‌ علام‌ با استراحت‌ فروكش‌ می‌كنند.

ـ علل‌ بیماری:

لخته‌ها ممكن‌ است‌ در هر بیماری‌ كه‌ به‌ پوشش‌ یكنواخت‌ قلب‌ یا رگ‌ خونی‌ آسیب‌ بزند، تشكیل‌ شوند. با رشد لخته‌، قسمت‌های‌ كوچك‌ یا بزرگی‌ كنده‌ می‌شوند و با جریان‌ خون‌ به‌ مغز، شكم‌، اندام‌ها یا سایر قسمت‌ها می‌روند. بیماری‌هایی‌ كه‌ به‌ پوشش‌ عروقی‌ خونی‌ آسیب‌ می‌زنند، عبارتند از:

۱. حمله‌ گرما

۲. بیماری‌ دریچه‌ای‌ قلب‌

۳. آترواسكلروز (تصلب‌ شرایین‌)

۴. آسیب‌ به‌ یك‌ رگ‌ خونی‌ در اثر سانحه‌ یا جراحی‌

۵. فیبریلاسیون‌ دهلیزی‌ (نوعی‌ ضربان‌ نامنظم‌ قلب‌)

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. سن‌ بالای‌ 60 سال‌

۲. سیگار كشیدن‌

۳. فشارخون‌ بالا

۴. دیابت‌ شیرین‌

۵. سابقه‌ حملات‌ ایسكمیك‌گذرا

ـ پیشگیری‌:

در صورت‌ ابتلا به‌ فشارخون‌ بالا یا دیابت‌ شیرین‌، برای‌ كنترل‌ بیماری‌، به‌ برنامه‌ درمان‌ خود پایبند باشید. برای‌ ممانعت‌ از تشكیل‌ لخته‌های‌ خونی‌، به‌ مدت‌ كوتاهی‌ پس‌ از آسیب‌ یا جراحی‌، داروهای‌ ضد انعقاد مصرف‌ كنید. برای‌ سالم‌ نگه‌ داشتن‌ عروق‌ خونی‌، مرتب‌ ورزش‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

به‌ اعضای‌ آسیب‌ دیده‌، اندازه‌ رگ‌ خونی‌ آسیب‌ دیده‌ و اندازه‌ آمبولی‌ بستگی‌ دارد. لخته‌های‌ موجود در اندام‌ها را می‌توان‌ با جراحی‌ برداشت‌ و باعث‌ تسكین‌ علایم‌ شد. لخته‌هایی‌ كه‌ به‌ مغز، كلیه‌ و روده‌ها می‌روند، ممكن‌ است‌ قبل‌ از این‌ كه‌ بتوان‌ آنها را برداشت‌، باعث‌ مرگ‌ یا ناتوانی‌ دایمی‌ گردند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

مرگ‌ بافت‌ یا آسیب‌ شدید به‌ سلول‌هایی‌ كه‌ در اثر یك‌ لخته‌ از اكسیژن‌ محروم‌ شده‌اند.

ـ درمان‌:

آزمون‌های‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ ونوگرافی‌ یا آرتریوگرافی‌ (رادیوگرافی‌ خونی‌ پس‌ از تزریق‌ ماده‌ حاجب‌) باشند. درمان‌ زودهنگام‌، ضروری‌ و معمولاً نیازمند جراحی‌ (آمبولكتومی‌) است‌. جراحی‌ برای‌ ترمیم‌ یا جایگزینی‌ عروق‌ خونی‌ آسیب‌دیده‌ یا برای‌ برداشتن‌ یك‌ لخته‌ به‌ وسیله‌ مكش‌ یا بای‌پس.‌

ـ داروها:

ضد انعقادها برای‌ رقیق‌ كردن‌ خون‌ و كاهش‌ احتمال‌ ایجاد آمبولی،‌ گشادكننده‌های‌ عروقی‌ برای‌ اتساع‌ عروق‌ خونی‌.

ـ فعالیت‌:

تا برقراری‌ مجدد جریان‌ خون‌ به‌ وسیله‌ جراحی‌ یا درمان‌های‌ دیگر، استراحت‌ كامل‌ الزامی‌ است‌.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

در طول‌ بهبودی‌ رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ ندارد. البته‌ آترواسكلروز و دیابت‌ نیازمند كنترل‌ رژیم‌ غذایی‌ هستند.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر علایم‌ بعد از جراحی‌ عود كنند.

۲. اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ ایجاد كنند.

۳. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ ترومبوز یا آمبولی‌ شریانی‌ را داشته‌ باشید. این‌ یك‌ اورژانس‌ است‌! فوراً از پزشك‌ كمك‌ بخواهید.