تنگ لای تاریك، استهبان

تنگ بوان، شيراز

تنگ بوان در هشت‌ کيلومترى شرق جادهٔ شيراز - اهواز و در مسير جادهٔ اسفالت نورآباد - دشمن زيارى واقع شده و در خان زينان به جادهٔ آسفالتهٔ شيراز - کازرون متصل مى‌شود. اين گردشگاه به علت نزديکى به جادهٔ‌ اصلى، در محور چهار استان فارس، بوشهر، خوزستان و کهگيلويه و بويراحمد قرار گرفته و امکان دسترسى ساکنان شهرهاى پرجمعيت اين استان‌ها را در فاصلهٔ زمانى مناسب فراهم مى‌آورد.

زير حوزهٔ آبخيز وسيع و منطقهٔ‌ جنگلى پر باران بالادست اين تنگ، موجب فراوانى آب شيرين و گواراى تنگ بوان شده است؛ به طورى که در طول سال (به ويژه در فصل بهار) از روى اغلب ديواره‌هاى صخره‌اى تنگ، آبشارهاى زيبا سرازير مى‌شوند. اين منطقهٔ پرآب، از زمان‌هاى قديم محل ييلاقى طوايفى از عشاير ممسنى بوده است که به باغدارى و دامدارى مى‌پرداخته‌اند.

درختان گردوى تنومند باغ‌هاى اين منطقه، عمرى طولانى دارند. بعضى از اين درختان تا شعاع ۱۵-۱۰ مترى از ورود نور آفتاب به زير درختان جلوگيرى مى‌کنند. اختلاف درجهٔ حرارت اين تنگه با نورآباد در روزهاى گرم تابستان، گاه به بيش از ده درجهٔ‌ سانتى‌‌گراد مى‌رسد. منطقهٔ نورآباد ممسنى از مناطق گرمسير محسوب مى‌شود و ميانگين درجهٔ‌ حرارت آن در تابستان در حدود ۳۰ درجهٔ سانتى‌‌گراد بالاى صفر است. با اين وجود تنگ بوان با دماى حدود ۲۰ درجهٔ‌ سانتى‌گراد از توانمندى جاذبهٔ گردشگاهى قابل توجه در جذب گردشگران برخوردار است. از ديگر مزاياى اين تنگ، راه ارتباطى آسفالتهٔ آن است.

تنگ پلنگان، نى ريز

در ۲۱ کيلومترى نى‌ريز منطقه‌اى سرسبز در تنگى به نام تنگ پلنگان قرار دارد که از گردشگاه‌هاى مهم اين شهرستان به حساب مى‌آيد. اين دره که پوشيده از درختان انجير، انار، بيد و سروهاى قديمى است، چشمه‌سارهاى متعددى دارد و در طول سال، ‌پذيراى بسيارى از ساکنان محلى و اهالى شهرستان‌هاى نى‌ريز، داراب و ساير مسافران است.

تنگ تامرادى، كهكيلويه (دهدشت)

در اين تنگ، چشمه‌اى به نام «بلوط عسلي» وجود دارد که با توجه به گرمسير بودن منطقه، محيط مناسبى براى تفرج و گذران اوقات فراغت ايجاد کرده است. آب اين چشمه در پايين دست، حوضچه‌هايى را به وجود آورده است که مورد استفاده مراجعه‌‌کنندگان قرار مى‌گيرد.

ساير تنگ‌هاى استان عبارتند از:

- تکاب در حد مرزى بهبهان و کهگيلويه.

- بالنگستان در حد مرزى طيبى گرمسيرى و حومهٔ بهبهان.

- ابدال، ‌ ناياب، منگزور و کپ در بخش کت بهمئي.

- چوى در بهمئى علاءالدين کهگيلويه

- بى سى تون در طيبى گرمسيري.

- لنده در بخش لنده.

- آپ تراب، ‌ دشمن زيارى، ميگون، ‌ پيرزاد، نالى، سرفارياب در حومهٔ دهدشت.

- زى زى، لوداب و جوکار و دشمن زيارى در بوير احمد.

- دالان، دشمن زيارى، گل اسفيد در دشمن زيارى و برداسفيد، ‌ مونه عروه لنده در کهگيلويه (دهدشت).

- ديل (آرود وديل) و چى يار (شاه بهرام باشت).

تنگ تيزاب، بويراحمد (ياسوج)

تنگ تيزاب که در نزديکى جادهٔ آسفالته سپيدان - ياسوج (۲۶ کيلومترى سپيدان) قرار دارد، از تفرجگاه‌هاى معروف استان است. اين محل سرسبز و زيبا، از اوايل ارديبهشت تا آذر، تفرجگاه گروه کثيرى از مردم استان‌هاى فارس و کهگيلويه و بويراحمد است که به اين محل مسافرت مى‌کنند. امکانات کنونى تنگ تيزاب، جادهٔ‌ آسفالته و برق است. هلال احمر و شهردارى به منظور کمک به مسافران، در فصل‌هاى بهار و تابستان به ويژه در ايام تعطيلات عيد در اين محل کمپ‌هاى صحرايى برپا مى‌کنند.

تنگ جزين يا گزين، نى‌ريز

اين تنگ در هفت کيلومترى آبادى طشک قرار دارد و داراى چشم‌انداز زيبا، آبنماى طبيعى و چشمه‌اى پرآب است که از دل کوه مى‌جوشد.

هم اکنون محوطهٔ اين تنگ که مشرف به درياچهٔ طشک است از گردشگاه‌هاى ارزشمند آبادى طشک به حساب مى‌آيد.

تنگ خرقه، فيروزآباد

تنگ خرقه، دره‌اى سرسبز و خرم در شهرستان فيروزآباد است. اين دره که پوشش جنگلى زيبا، چشمه‌سارهاى فراوان و باغ‌هاى پربار دارد، يکى از گردشگاه‌هاى ديدنى استان فارس است. افزون بر اين، بقعهٔ‌ امام‌زاده خرقه، در اين دره به آن جنبهٔ زيارتگاهى نيز بخشيده است. قلعهٔ‌ خرقه نيز به نوبهٔ‌ خود در جذب ايرانگردان علاقه‌مند به آُثار تاريخى بسيار مؤثر است.

تنگ زى طشك، نى‌ريز

تنگ زى طشک به عنوان يکى از گردشگاه‌هاى شهرستان نى‌ريز در مسير چشمهٔ پلنگان واقع شده است. اين مکان که دره‌‌اى بسيار عميق و سرسبز است، ‌ با برخوردارى از پوشش گياهى و جنگلى جذاب و چشمه‌سارهاى فراوان، از زيباترين نقاط طبيعى استان فارس به حساب مى‌آيد.

تنگ سرخ، بويراحمد (ياسوج)

در ۳۵ کيلومترى سپيدان، از سمت ياسوج، سمت چپ جاده (پيش از پاسگاه سرخ)، محل مناسبى براى منطقهٔ تفرجگاهى وجود دارد که به تنگ سرخ معروف است. اين تنگه از طريق جادهٔ ارتباطى آسفالته سپيدان به شهر ياسوج متصل است.

تنگ گنجه‌اى، كهكيلويه (دهدشت)

در تنگ گنجه‌‌اى، درختان خودروى بسيارى مانند چنار، زالزالک، بنه و بلوط وجود دارد. چندين آب چشمه نيز در اين محل جريان دارند که همهٔ آن‌ها از کوه دنا سرچشمه مى‌گيرند.

تنگ لاى تاريك، استهبان

در جنوب غربى شهرستان استهبان، دره‌اى به نام «لاى تاريک» وجود دارد که با برخوردارى از پوشش جنگلى و چشمه‌سارهاى متعدد، جزو مناطق گردشگاهى استان محسوب مى‌شود. اين مکان در طول سال، پذيراى علاقه‌مندان به ورزش‌هاى کوهستانى و دوستداران جلوه‌هاى ويژهٔ طبيعى است.

تنگ لاى زنگان، داراب

در شرق داراب، منطقهٔ جنگلى پوشيده از باغ‌‌هاى گل رز قرار دارد که به درهٔ «لاى زنگان» معروف است. اين دره با برخوردارى از آب فراوان، باغ‌هاى سرسبز و ساير چشم‌اندازهاى طبيعى، يکى از گردشگاه‌هاى ديدنى شهرستان داراب به حساب مى‌آيد. اين محل در ايام مختلف سال پذيراى ايرانگردان بسيارى است که خاطرهٔ‌ بازديد آن را فراموش نمى‌کنند.

تنگ ماژين، دره‌شهر

در تنگ ماژين از توابع دره‌ شهر، دخمه‌ها و اشکفت‌هايى وجود دارد که يکى از آن‌ها به غار کول‌کنى معروف است. دهانهٔ‌ اين غار در محل ورودى حدود ۳۰ متر طول دارد و با توجه به موقعيت استقرار، دسترسى به آن بدون تجهيزات ضرورى ناممکن است. در داخل و پيرامون غار، ‌ آثارى از وجود زندگى در دوران‌هاى سنگ به دست نيامده است، ولى در محل ريزش آب، حوض کوچکى که از سنگ تراشيده شده وجود دارد که ملاط آن نيز احتمالاً از ساروج است. در اطراف اين حوضچه اثرى که نشان‌دهندهٔ قدمت آن باشد به دست نيامده است، ‌ ولى احتمالاً به شهر ساسانى خارج از تنگ مربوط بوده است.

علاوه بر غار معروف کول‌کنى، در اين محل دخمه‌هاى متعددى نيز وجود دارد که تعداد آن‌ها به ۱۲ مى‌رسد و در برخى از اين دخمه‌ها‌ نشانه‌هايى از سکونت انسان باستانى مشهود است. جالب‌ترين دخمه‌ها شامل سه اشکفت در کنار هم و يک اشکفت بر بالاى آن‌هاست که به غار انوشيروان معروف هستند. در کندوکاو کف يکى از اين غارها، يک قطعه سفال از نوع سفال‌‌هاى نيمهٔ هزارهٔ‌ اول قبل از ميلاد به دست آمده است. در مورد اين غارها، روايتى در بين مردم محل نقل مى‌شود که جالب توجه است و آن روايت چنين مى‌باشد:

مردم محل اعتقاد دارند که انوشيروان به هنگام جان دادن، ‌ وصيت کرده بود که جسد وى را دور از دسترس دشمنان دفن کنند، از اين‌رو بازماندگانش پس از جستجوى بسيار، اين اشکفت را مى‌يابند و جسد وى را در آن دفن مى‌کنند. البته اين مطلب نقل قولى ضعيف است و با توجه به زرتشتى بودن انوشيروان، دور از حقيقت به نظر مى‌رسد و اصولاً تاکنون گورى از شاهان ساسانى ديده نشده است.

تنگ هرايرز، روستاى هرايرز، شيراز

اين تنگ با دره‌اى ژرف و پرآب، در مجاورت جادهٔ شيراز - اهواز و در نزديکى روستاى هرايرز قرار گرفته و داراى جنگل بلوط، بنه و بادام است.

تنگ وَويله، زرين‌آباد، دهلران

در بين دو رودخانه در دامنهٔ‌ کوه‌‌هاى تخت پيران و تخت نيله در شمال شرقى زرين‌‌آباد دهلران تنگى موسوم به تنگ وويله وجود دارد که حاوى آثار و نشانه‌هاى متعددى از بناهاى تاريخى و باستانى است. يکى از اين آثار قلعهٔ‌ شياق (شياخ) است که در مبحث قلعه‌ها، خصوصيات آن آورده شده است. اثر مهّم ديگر اين تنگ ويرانه‌هاى شهر سامرا است که در کنار رود چم‌زنگى در مجاورت روستاى بردى واقع شده است و هيئت باستان‌شناسى بلژيکى، قدمت آن را، پيش از تاريخ تخمين زده‌‌اند.

تنگ‌خانى، روستاى دارنگون، شيراز

اين تنگ در ۲۹ کيلومترى شهرستان شيراز در نزديکى روستاى دارنگون و در مجاورت رودخانهٔ قره‌آغاج واقع شده و داراى چشم‌اندازى مناسب براى جذب گردشگران علاقه‌مند به ورزش‌هاى کوهستانى است.

در حال حاضر، در فصل‌هاى بهار و تابستان، تنگ‌خانى به عنوان تفريح‌گاه استفاده مى‌شود. هم اکنون روستاى دارنگون از مزاياى برق و آب آشاميدنى بهداشتى برخوردار است.