سیگار کشیدن

نقشى که تلويزيون امکان دارد در تأثير بر کودکان و وجوانان جهت روى آوردن به سيگار ايفا کند، مسئله مهمى است، چرا که سيگار کشيدن يکى از مهم‌ترين دلايل قابل پيشگيرى مرگ و مير دردنياى مدرن شناخته شده است. سيگار به‌عنوان يکى از دلايل اصلى ابتلا به سرطان، امراض قلبي، انتفاخ و شکايات دوران حاملگي، شناخته شده است.

سيگار کشيدن معمولاً از تلويزيون نمايش داده نمى‌شود. تحقيقات آمريکايى نشان داده است که در تلويزيون آمريکا، در ساعات پربيننده، تنها ۱۱ درصد شخصيت‌هاى مرد و ۲ درصد شخصيت‌هاى زن سيگار مى‌کشيدند. تبليغات تنباکو در بسيارى از کشورها، از جمله انگلستان ممنوع شده است. چه مدارکى وجود دارد که نشان دهد، زمانى که کودک و نوجوانان سيگار مى‌شکند، آن تأثيرات را از تلويزيون گرفته‌اند.

تحقيقاتى که بر روى تأثيرات آگهى بر سيگار کشيدن صورت گرفته است خيلى بيشتر از تحقيقاتى است که بر روى تأثير ديگر برنامه‌ها صورت گرفته است. تحقيقات مرتبط با آگهي، برحسب اينکه آيا تلاش آن اين باشد که تأثيرات مستقيم يا غيرمستقيم آگهى را بر نگرش جوانان نسبت به سيگار و سيگار کشيدن بسنجد، متفات است. تحقيقات انجام شده بر روى کودکان و نوجوانان نشان داده است که آگهى مى‌تواند بر توانايى آنها براى به‌خاطر آوردن نام برچسب‌ها تأثير بگذارد. شناخت برچسب سيگارها به‌طور الزامى نشانگر واقعاً سيگار کشيدن يا داشتن قصد سيگار کشيدن در يک نقطه زماني، در آنده نيست. تحقيقات نشان داد که نوجوانان سيگارى در استراليا خيلى بهتر از ديگر غيرسيگارى مى‌توانستند آگهى‌هاى مربوط به سيگار را شناسايى کنند.

در بريتانيا، کودکان ۹ تا ۱۳ سال،جذب آگهى‌هاى به‌خصوصى مى‌شدند و از ديدن آنها لذت مى‌بردند. يک نگرش اين است که اين توجه اوليه به آگهى‌هاى مربوط به سيگار مى‌تواند منجر به پرورش احساسات مثبت دربارهٔ سيگار، در ميان کودکان کم سن و سال شود. کودکانى که مى‌توانستند آگهى مربوط به سيگار مطلوبى را به‌خاطر آورند، بيشتر از اين ادعاى مطرح شده دربارهٔ ارزش‌هاى مثبت سيگار کشيدن حمايت مى‌کردند. ارزش‌هايى چون: جدى و پرطاقت به‌نظر رسيدن، بالغ و رشد کرده متصور شدن، ادعاى عصبى بودن کردن، دادن اعتماد به‌نفس و کنترل وزن. البته در ميان کودکانى که سيگار مى‌کشيدند، تنها گروه اقليتى بودند که آگهى مورد علاقه خود را آگهى مربوط به سيگارى ذکر مى‌کردند که مى‌کشيدند، و علاقهٔ زيادى به‌هچ برچسبى را بيان نکردند. اگر علاقه به برچسب به‌خصوص وجود داشت، طعم آن نوع سيگار دليل اصلى براى انتخاب آن بود، و نه آگهى مربوط به آن.

برخى از مطالعات مربوط به تأثير تبليغ سيگار، با فراتر رفتن از سنجش آگاهى نسبت به برچسب‌ها، بر نگرش جوانان نسبت به خودآگهى‌ها متمرکز کرده‌اند. اگرچه، معلوم شده است که آگهى تبليغاتى براى سيگار، کمتر از اينکه نزديک‌ترين دوست فرد سيگار بکشد يا اينکه گروه همسالان سيگار را مطلوب بدانند، تأثيرگذار است. معلوم شده است که سيگارى‌هاى نوجوان به‌طور کلي، بيشتر از غيرسيگارى‌ها دربارهٔ آگهى‌هاى مربوط به سيگار نگرش‌هاى مطلوب دارند، که برخى از پژوهشگران به آن به‌عنوان تأثير استحکام‌بخش آگهى‌هاى مربوط به سيگار بر سيگار کشيدن مى‌نگرند.

تحقيق دربارهٔ قرار گرفتن در معرض تبليغات سيگار بر رفتار سيگار کشيدن، اصولاً شامل مطالعاتى مى‌شود که از نوجوانان سيگارى پرسيده مى‌شود که آيا احساس مى‌کنند که رفتارشان به‌گونه‌اى تحت تأثير آگهى شکل گرفته است، و نيز پژوهش‌هايى که در آن سنجه‌هاى مستقلى از واقع شدن در معرض پيام آگهى‌هاى بازرگانى از نظر آمارى با رفتار گزارش شدهٔ سيگار کشيدن ارتباط داده شده‌اند. درحالى که ديده شده است که نوجوانان سيگاري، سيگار کشيدن خود را تا حدودى به تأثير آگهى‌ها نسبت مى‌دهند، هيچ مدرک مستحکمى به‌دست نيامده است که نشان دهد سطح قرار گرفتن در معرض آگهى‌هاى تلويزيونى مربوط به سيگار به‌طور مستقيم با سيگار کشيدن نوجوانان ارتباط داشته باشد.

رهيافت ديگر براى اثبات اينکه آيا آگهى‌ مربوط به سيگار هيچ‌گونه تأثيرى بر سيگار کشيدن در ميان کودکان دارد يا نه، اين بوده است که تأثير کنترل آگهى‌هاى مربوط به تنباکو را در کشورهاى مختلف بيازماييم. براى مثال، در کشورهايى چون نروژ و فنلاند. قانون محدود کننده‌اى وجود دارد که هر گونه آگهى براى سيگار را ممنوع مى‌کند. در کشورهاى ديگر، مانند استراليا، انگلستان و ايالات متحده، تبلغ سيگار از تلويزيون ممنوع است، اما تبليغ از طريق رسانه‌هاى به‌خصوص ديگر، بلا مانع است. اما در ديگر کشورها، مانند هنگ‌کنک و اسپانيا، تبليعات براى سيگار در همه رسانه‌ها امکان‌پذير است.

براى تحقيق دربارهٔ تأثير قانون محدود کننده، دو نوع مقايسه صورت گرفته است:

- مقايسه بين ميزان سيگار کشيدن قبل و بعد از ممنوع شدن تبليغات براى سيگار در کشورهاى به‌خصوص

- مقايسه بين شيوع سيگار کشيدن در کشورهايى که محدوديت براى تبليغات دارند و کشورهايى که اين محدوديت را ندارند.

مدارک به‌دست آمده دربارە تأثير ممنوعيت‌هاى تبليغات از هر دو اين منابع، نتوانستند هيچ‌گونه تأثيرى از محدوديت‌ها را در جهت کم کردن سطح مصرف سيگار ثابت کنند. بيشتر اين تحقيقات بر روى مصرف سيگار درميان بزرگسالان صورت گرفت. اگرچه، دو مطالعهٔ بين‌المللى اساسى بر روى کودکان و نوجوانان نيز، نتوانست مدرکى براى اثبات تأثير قابل توجه ممنوعيت تبليغات نلويزيونى (و ديگر رسانه‌ها) براى اين کالاها بر ميزان مصرف سيگار در ميان جوانان کم سن وسال، به‌دست آورد.

علاوه بر شکل‌هاى استاندارد آگهى کردن، نگرانى ديگر پژوهشگران اين است که برخى از برنامه‌هاى تلويزيونى را تاجران تنباکو تهيه مى‌کنند. بنا به گفتهٔ برخى منتقدان، اين تحت پوشش قرار دادن مى‌تواند تبليغى باشد براى برچسب‌هاى به‌خصوص سيگار و ممکن است موجب سيگار کشيدن کودکان و نوجوانان شود. اينکه اين شکل بديل تبليغ براى سيگار بتواند کودکان را تشويق به سيگار کشيدن کند، مورد ترديد است. در مورد اينکه آيا رخدادهاى ورزشى که به حمايت سازندگان سيگار از تلويزيون پخش مى‌شود، حقيقتاً بر کودکان و نوجوانان به اين شکل تأثير مى‌گذارد يا نه، مدارک کمى به‌دست آمده است. بنا به گفتهٔ پژوهشگري، که اين پرسش را در ميان کودکان بريتانيايى ۱۱ تا ۱۵ سال آزمود، رخدادهاى حمايت شدهٔ ورزشي، مى‌تواند موجب آگاهى نسبت به برچسب به‌خصوص شوند و ارتباط خاصى بين آن مارک سيگار و ورزشى که تحت حمايت قرار گرفته در اذهان کودکان ايجاد کند. اين يافته متعاقباً در پيمايشى که بر روى نوجوانان در انگلستان صورت گرفت، دوباره تکرار شد. با همهٔ اينها، هنوز به‌درستى مشخص نشده است که آيا آگاهى کسب شده به‌واسطهٔ چنين حمايت‌هاي، کودکان را تشويق مى‌کند که خود، سيگارى شوند.